شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی که در بازار سرمایه با نماد “شستا” شناخته می شود، یکی از بزرگترین هلدینگ های کشور است که به دلیل گستردگی فعالیت، دارای چندین شرکت تابعه بورسی و غیر بورسی است و در از نظر تعداد شرکت های تابعه، یک شرکت هلدینگ است. منحصر به فرد تلقی می شود و به تنهایی حدود 10 درصد از ارزش کل بازار بورس و فرابورس را در اختیار دارد و تصمیمات اتخاذ شده در این شرکت می تواند تأثیرات قابل توجهی بر بخش های بزرگی از بازار سرمایه داشته باشد.
شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی شامل 178 شرکت زیرمجموعه و 9 شرکت هلدینگ عمده شامل: سرمایه گذاری نفت، گاز و پتروشیمی تامین، هلدینگ سرمایه گذاری دارویی تامین، شرکت سرمایه گذاری سیمان تامین، شرکت سرمایه گذاری صدر تامین، شرکت سرمایه گذاری صبا تامین، شرکت سرمایه گذاری صنایع عمومی تامین، شرکت سرمایه گذاری رایتل خدمات ارتباطی، تامین انرژی و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران که هر کدام به تنهایی می تواند عواقب جدی بر عملکرد بورس کشور داشته باشد.
زمانی که شستا وارد بازار سرمایه شد، کارشناسان بر این باور بودند که راه حلی راهبردی و چند بعدی برای اقتصاد و مردم کشور است که علاوه بر شفافیت چشمگیر بنگاه های اقتصادی و تاثیرگذار، علاوه بر افزایش کیفیت، موجب جذب این سرمایه ها شد. خدمات درمانی که مستقیماً از تأمین اجتماعی به مردم باز می گردد، از بسیاری از مخاطرات اقتصادی برای کشور نیز جلوگیری می کند. علاوه بر این به دلیل افزایش وسعت، عمق، تنوع سبد و تقویت چشمگیر بورس و طبیعتا کاهش ریسک سرمایه گذاری، ثبات بازار سرمایه، برکات زیادی در حوزه بازار سرمایه خواهد داشت. بازاری که بستر مناسبی را برای ورود شرکت های بزرگ و ایجاد پتانسیل های آینده برای این بازار مطمئن فراهم می کند
شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) یکی از بزرگترین هلدینگ های اقتصاد ایران است و به دلیل گستردگی فعالیت های خود، ساختار بسیار وسیعی دارد و تعداد زیادی از شرکت های فعال در بازار سرمایه به عنوان زیرمجموعه شناخته می شوند. از شستا، من می شوم بنابراین تأثیر این شرکت بر روند بازار سرمایه کاملاً مشخص است و شرکت های تابعه شستا نقش بسزایی در معاملات بورس و خارج از بورس دارند.
اما دیروز عبدالرضا داوری، فعال سیاسی در توییتی نوشت: «برخی منابع از کاهش شدید سود شستا در سال 1401 به دلیل کنترل شستا توسط جبهه شستا خبر می دهند.» نوشته حسین عامریان، مدیرعامل سابق صندوق فولاد که به دلیل توهین به مجلس برکنار شد. معاون مالی شستا شد، در کنار سفره خانواده مدیران محصولات صدیق در شرکت های شستا، این بلا را به وجود آوردند.»
دلایل سقوط سهام شستا
فردین آقابزرگی کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با «آرمان امروز» درباره ادعای آقای داوری گفت: جدای از منشا و گفتمان جریان اصولگرا و اصلاح طلب ایشان، بر اساس 11 سال فعالیت در گروه شستان و صبا تمیم، معتقدم. بزرگترین صندوق بازنشستگی کشور تحت کنترل مستقیم دولت است. در حالی که وجوه مربوط به بیمه شدگان است، اما بر خلاف قانون، مدیر مؤسسه عمومی غیردولتی توسط وزیر رفاه اجتماعی تعیین می شود. از این رو به عنوان قلک و صندوق -در گذشته به عنوان بانک مرکزی- مورد استفاده قرار می گیرد و در نهایت منابع تامین اجتماعی و شستا درگیر این مشکل است.
وی ادامه داد: لازم به ذکر است که اعتماد تامین اجتماعی خود خدمات دهنده است و منابعی را در شستا سرمایه گذاری کرده است. شستایی که سهامدار اصلی آن سازمان تامین اجتماعی است حدود 320 هزار میلیارد تومان به دولت بدهکار است. حتی در گذشته گاهی سهام شرکت های زیان ده به تامین اجتماعی واگذار می شد، در حالی که استراتژی سازمان تامین اجتماعی و شستا سرمایه گذاری در مراکز و صنایعی است که بازدهی سالانه آنها بین 22 تا 25 درصد است در حالی که همگی زیانده هستند. از این رو به عنوان دست یاری به دولت، منشأ بیمه شدگان سازمان تامین اجتماعی بوده و همواره طلبکار است. همچنین عمده اموال متعلق به سازمان تامین اجتماعی و شستا عمدتاً ناشی از وصول مطالبات است. مثلا آقای ویلموتس، مربی سابق تیم ملی ایران، از شستا دستمزد می گرفت. من در کل با کلیات آقای داوری فارغ از دیدگاه سیاسی ایشان موافقم.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: باید توجه داشت که متاسفانه مفهوم خصوصی سازی را به صورت شکل دنبال می کنیم. به عنوان مثال دو شرکت بزرگ خودروسازی کشور خصوصی هستند اما مدیران آنها را دولت و حتی کارکنان فروش را دولت و وزارت حراست منصوب می کنند. در سایر شرکت های بزرگ نیز این گونه است و اگر مدیری دستورات را رعایت نکرد، بلافاصله او را جایگزین می کنند. بنابراین، رمز و زیربنای موفقیت نهادهای دولتی مانند شستا در بازار سرمایه، حاکمیت بخش خصوصی است.
وی افزود: دولت باید از مدیریت و مدیریت صرف نظر کند نه اینکه شرکت را به تعاونی بسپارد و بعد قدرت را از آن بگیرد و قدرت بهره برداری را در اختیار بگیرد. ریشه این کار و مجری این اقدامات به نظر من مرجع نظارتی یعنی سازمان بورس است. از آنجا که تشخیص می دهد ترکیب سهامداران مختلف چگونه باید کنترل شود، این سازمان به بهترین وجه از ترکیب دولتی یا غیردولتی شرکت ها مطلع است.
آقا بزرگی ادامه داد: مثلاً آقای علی عسگری بدون هیچ تجربه ای به یکباره مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس شد و وقتی از آقای عشقی مدیرعامل بورس درباره صلاحیتش پرسیدیم، پاسخ داد که اگر تایید نکنیم. این احتمال وجود دارد که فردی با تجربه کمتر جایگزین او شود. بورس باید مدیریت شرکت ها را کنترل کند، در واقع اکثر شرکت های کشور با مشکل ترکیب سهامداری و نوع دخالت دولت در بازار سرمایه مواجه هستند. مثلاً تقریباً دو ماه پیش آقایی توییت کرد که بورس در یک روز 125000 واحد افت کرده است. در هیچ کشوری یک مقام غیرمسئول حتی وزیر اقتصاد نمی تواند در مورد بورس اظهار نظر کند.
و ادامه داد: مرجع نظارتی بورس حتی نباید در این مورد به وزیر اقتصاد اظهارنظر کند. آیا وزیر اقتصاد و دارایی در آمریکا یا فرانسه در مورد بورس صحبت می کند؟ متاسفانه این مشکل یکی از نقاط ضعف نهاد ناظر یعنی سازمان بورس است و باید از انحصار سهام شرکت ها در دست دولت جلوگیری کند. بنابراین شستا و شرکت های مشابه زمانی کشف می شوند که مدیریت آن از دست دولت و اداره رفاه اجتماعی آزاد شود.
منبع: آرماند تودی