کارشناس اداره مبارزه با بیماری های ناقل وزارت بهداشت با اشاره به اهمیت مبارزه با پشه آئدس در مقابله با تب دنگی، تب استخوان خردکن را یکی از علائم مهم این بیماری برشمرد و توضیح داد. فعالیت سامانه پایش حشره شناسی در کشور برای صید این پشه.
عبدالرضا میرولیایی با اشاره به گونه پشه آئدس گفت: برخی از گونه های پشه آئدس «تهاجمی» و برخی دیگر «غیر مهاجم» هستند. پشه مهاجم آئدس بومی ایران نیست و از مناطق دیگر وارد کشور شده است و برخی از گونه های غیر مهاجم و بی خطر نیز در اقصی نقاط کشور وجود دارد.
پشه Aedes; ناقل 4 بیماری
وی با بیان اینکه پشه آئدس می تواند ناقل بیماری های مختلف باشد، خاطرنشان کرد: نکته مهم و اساسی در مورد پشه آئدس این است که این پشه ها ناقل بیماری های مختلف هستند. تب دنگی، چیکونگونیا، زیکا و تب زرد بیماری هایی هستند که پشه های آئدس به انسان منتقل می کنند.
تب استخوانی یکی از علائم تب دنگی است.
وی ادامه داد: تب زرد در آسیا ثبت نشده است و این بیماری در قاره کهن وجود ندارد. تب زرد واکسن دارد. تب دنگی که یک بیماری ویروسی است و یکی از بیماری های قابل انتقال توسط پشه آئدس به شمار می رود، در 80 درصد موارد علائم خفیف و در 20 درصد موارد شدید است. علائم شدید شامل علائم سرماخوردگی، تب ناگهانی، بدن درد و درد شدید استخوانی که به آن «تب تخریب کننده استخوان» می گویند، از جمله علائم تب دنگی هستند. همچنین علائمی مانند گلودرد، درد پشت کره چشم که از علائم مهم محسوب می شود و کادر درمان را در مسیر تشخیص تب دنگی قرار می دهد.
میروالیایی افزود: تورم و درد شدید در مفاصل از علائم بیماری چیکونگونیا است و این بیماری یکی از بیماری های قابل انتقال توسط پشه آئدس محسوب می شود. اگرچه چیکونگونیا کشنده نیست، اما بسیار ناتوان کننده است و بیمار ماه ها پس از ابتلا به این بیماری درد شدیدی را تجربه می کند.
وی با اشاره به چهارمین بیماری منتقله از طریق پشه آئدس گفت: زیکا نیز یکی از بیماری های انتقال دهنده پشه آدس است. این بیماری جدا از نیش پشه از طریق تماس جنسی نیز منتقل می شود. این بیماری می تواند از مادر به جنین نیز منتقل شود. در نتیجه این امر منجر به تولد نوزادی با مغز کوچک و در نتیجه عقب ماندگی ذهنی می شود.
لزوم مراجعه زودهنگام به مراکز درمانی
میراوالیایی در خصوص خطر ابتلا به تب دنگی گفت: اگر بیمار جزو گروه های پرخطر مانند زنان باردار، مبتلایان به بیماری های همراه، بیماران سرطانی، مبتلایان به نقص ایمنی، کودکان و سالمندان نباشد، با هیچ مشکلی مواجه نخواهد شد. موضوع ویژه افرادی که جزو گروه های پرخطر هستند در صورت ابتلا به تب دنگی و مراجعه دیرهنگام به مراکز درمانی با مشکل مواجه می شوند. مطالعات نشان می دهد که 2.5 درصد از بیماران مبتلا به تب دنگی می میرند.
یک کارشناس اداره مبارزه با بیماری های ناقل وزارت بهداشت، تب دنگی را دارای چهار ویروس دانست و افزود: اگر فردی به یک ویروس مبتلا شود، تا پایان عمر از آن ویروس مصون است، اما اگر بیمار به بیش از یک ویروس آلوده شده است، شدت بیماری با قرار گرفتن در معرض بعدی افزایش می یابد.
آیا واکسنی برای تب دنگی وجود دارد؟
میرولیایی با اشاره به واکسن تب دنگی نیز تصریح کرد: واکسن این بیماری برای شرایط ایران مناسب نیست. تعداد واکسن دنگی محدود است و برای گروه های خاصی استفاده می شود. حتما قبل از تزریق واکسن باید مطالعات اپیدمیولوژیک انجام شود و به همین دلیل هیچ واکسنی برای این بیماری در دنیا وجود ندارد.
وی درباره درمان این بیماری نیز گفت: درمان خاصی برای تب دنگی وجود ندارد و افزود: اهمیت درمان اختصاصی در این است که داروی خاصی برای تب دنگی وجود ندارد و درمان این بیماری مراقبتی و حمایتی است. اگر بیمار بیمار است، باید تحت مراقبت های ویژه قرار گیرد.
138 بیمار تاکنون در کشور شناسایی شده اند
یک کارشناس اداره مبارزه با بیماری های منتقله از طریق ناقل وزارت بهداشت درباره شیوع بیماری تب دنگی در ایران گفت: از پایان اردیبهشت ماه امسال تا کنون 138 مورد تب دنگی شناسایی شده است که اکثر این بیماران هستند. در امارات به این بیماری مبتلا شده اند. به غیر از امارات، موارد ابتلا به این بیماری در عمان، پاکستان و بنین نیز گزارش شده است.
ایجاد سامانه مراقبت حشره شناسی در کشور
صید پشه آئدس در 4 استان کشور
وی با بیان اینکه سامانه امداد حشره شناسی در کشور فعال است، خاطرنشان کرد: بیش از 10 سال از راه اندازی سامانه امداد حشره شناسی در مناطق حساس کشور می گذرد. ما سیستم نظارت حشره شناسی را در مناطق حساس و مهم مانند فرودگاه های بین المللی و پایانه های مرزی مستقر کرده ایم. در سال 1397 با تکیه بر سیستم مراقبت حشره شناسی، پشه آئدس در «بندر لنگه» استان هرمزگان شناسایی شد. هم اکنون در استان های بوشهر، جنوب سیستان و بلوچستان به ویژه شهرهای چابهار و کنارک، گیلان و هرمزگان پشه آئدس را صید کرده ایم.
میرولیایی افزود: علاوه بر سامانه حشره شناسی، سامانه پایش را برای شناسایی موارد آتبلا و از بین بردن پشه آئدس ایجاد کردیم. برای این منظور، دوره های آموزشی برای پزشکانی که می توانند تب دنگی را تشخیص دهند، فراهم کرده ایم. مهم است که وزارت بهداشت اقدامات کنترلی را در مناطقی که پشه‌های آئدس وجود دارند، اجرا کند.
وی گفت: تا قبل از سال 1403، 75 مورد مبتلا به تب دنگی را شناسایی کردیم. ایران یکی از معدود کشورهایی است که در وهله اول توانسته پشه آئدس را بگیرد و سپس بیماران را شناسایی کند. این در حالی است که برخی کشورها ابتدا بیماران را شناسایی و سپس پشه ها را به دام انداختند.
بهبود محیط زیست؛ مهمترین اقدام برای جلوگیری از انتشار پشه آئدس
وی با بیان اینکه دو موضوع مهم در ارتباط با جلوگیری از انتشار پشه ها وجود دارد، گفت: مهمترین اقدام برای جلوگیری از انتشار پشه ها محدودکردن پشه ها و مستقر نشدن در یک منطقه است. مهمترین اقدام برای جلوگیری از انتشار پشه ها بهبود محیط زیست است. پاکسازی معابر عمومی، مدیریت فاضلاب و مدیریت دفع زباله باید به بهترین شکل ممکن انجام شود. پشه آئدس همچنین می تواند در جعبه ای که مقداری آب در آن است تخم بگذارد.
میرولیایی افزود: برخی از مناطق کشور از لاستیک های فرسوده به عنوان نرده باغ ها یا منازل استفاده می کنند. در این میان پشه آئدس به دلیل رنگ و بوی خاص لاستیک ها عاشق لاستیک است و این مشکل می تواند محلی برای تخم گذاری پشه ها باشد.
وی همچنین با اشاره به لزوم رعایت بهداشت منازل گفت: علاوه بر بهداشت محیط های عمومی، بهداشت منازل نیز حائز اهمیت است. زیستگاه باید عاری از زیستگاه لارو باشد. پشه‌هایی که در سال‌های اخیر در بندر لنگ صید کرده‌ایم، در ظروفی که برای جمع‌آوری آب کولر آماده شده بودند، پیدا شدند. این پشه در آب زیر گلدان، بطری های رها شده، آب جمع شده در قوطی های رها شده و گودال آسانسور پیدا شد.
میرولیایی با بیان اینکه همکاری بین دستگاهی سازمان ها و ارگان ها می تواند در پاکیزه نگه داشتن جاده ها موثر باشد، افزود: همکاری بین دستگاهی می تواند به بهبود محیط زیست کمک کند. همه دفاتر باید شروع به بهبود محیط اداری خود کنند.
تحصیلات؛ یک جزء مهم برای کنترل پشه های Aedes
وی با اشاره به لزوم آموزش مبارزه با پشه آئدس گفت: باید آموزش های لازم به مردم ارائه شود. آب آشامیدنی لوله کشی ممکن است همیشه در مناطق کویری کشور در دسترس نباشد. به همین دلیل مردم این مناطق باید در مصرف آب صرفه جویی کنند. آموزش نحوه نگهداری آب آشامیدنی مهم است، مردم باید بدانند که آب آشامیدنی را در ظروف مناسب درب دار نگهداری کنند تا از تخم گذاری پشه های Aedes جلوگیری شود. همچنین، برخی از افراد از مخازن برای ذخیره آب استفاده می کنند، مهم است که مطمئن شوید این منابع قوی هستند، شکسته نیستند و درپوش دارند زیرا این کار از تخم گذاری پشه Aedes جلوگیری می کند.
میرولیایی با بیان اینکه اقدامات خودمراقبتی نیز بسیار مهم است، افزود: آموزش نکات خودمراقبتی نیز حائز اهمیت است. بنابراین اگر قصد سفر به کشورهای آلوده به این پشه را دارید، قبل از خروج از کشور، باید به سایت رسمی مرکز کنترل بیماری‌های واگیر مراجعه کرده و از آخرین وضعیت بیماری‌های واگیر در کشور مقصد مطلع شوید. وب سایت رسمی مرکز کنترل بیماری های عفونی همیشه اطلاعات مربوط به بیماری های عفونی را در کشورهای سراسر جهان به روز می کند.
وی ادامه داد: باز هم تاکید می کنم که آموزش نکات خودمراقبتی نیز مهم است. اگر فردی تصمیم به سفر به کشورهای جنوب شرق آسیا و حوزه خلیج فارس به ویژه امارات دارد باید در طول سفر از لوسیون ها و اسپری های حشره کش استفاده کند. همچنین پوشیدن لباس های سبک، بلند و گشاد نیز باید در کانون توجه قرار گیرد. مسافران باید در مکان هایی استراحت کنند که در و پنجره ها توری دارند. نکته بسیار مهم و اساسی این است که در عرض دو هفته پس از بازگشت از سفر، در صورت داشتن علائمی مانند تب، درد بدن و استخوان به نزدیکترین مرکز جامع سلامت یا بیمارستان مراجعه و به کادر درمانی محل سفر اطلاع دهند. .
تشخیص تب دنگی در کمتر از 20 دقیقه
آزمایشگاه های تشخیص دنگی در حال افزایش هستند
میرولیایی گفت: تشخیص سریع تب دنگی با کیت های تشخیص سریع امکان پذیر است. آزمایش خون از بیمار گرفته می شود و تب دنگی در کمتر از 20 دقیقه تشخیص داده می شود. انستیتو پاستور و آزمایشگاه مرجع استان هرمزگان مجهز به تجهیزات کامل بوده و توانایی انجام آزمایشات اولیه تشخیص دنگی را دارند. با برنامه های وزارت بهداشت، آزمایشگاه های تشخیص تب دنگی در حال افزایش است. به این ترتیب ما به سرعت این آزمایشگاه ها را در استان هایی که پشه صید کردند راه اندازی کردیم.