رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد از ابتدای ورود به بانک مرکزی 6.5 میلیارد دلار ارز نیمایی به مبلغ 28 هزار و 500 تومان توزیع شده است.
زهرا علی اکبری- تحلیل روند قیمت ارز در بازار نشان می دهد که در این مدت قیمت دلار و سایر ارزها در بازار ایران همچنان در حال افزایش است. افزایش مستمر نرخ دلار و سایر ارزها در بازار ایران در شرایطی ادامه دارد که بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و دارایی و سایر دستگاه های اجرایی برنامه مهمی را برای کنترل قیمت ها و بازگشت ثبات به بازار اعلام کرده اند. .
قیمت ارز در بازار آزاد 17 دی ماه که فرزین به عنوان رئیس کل بانک مرکزی منصوب شد، 41 هزار و 400 تومان بود. این در حالی است که در روزهای اخیر قیمت دلار حتی به 46 هزار تومان هم رسیده بود. به این ترتیب در کمتر از دو ماه هر دلار در بازار ایران حدود 4500 تومان افزایش قیمت نشان می دهد.
نکته مهم اینجاست که دولت سیزدهم اوایل امسال با استناد به ممانعت از توزیع رانت و اعلام عدم صلاحیت یارانه ارزی، از حذف ارز 4200 تومانی برای پنج کالای اساسی خودداری کرد. این اقدام که عملیات اقتصادی نامیده شد، تبعات تورمی شدیدی برای اقتصاد ایران داشت. البته این تکانه های تورمی همچنان ادامه دارد، در حالی که مسئولان وزارت اقتصاد و دارایی از فروکش شدن شوک تورمی در نیمه دوم سال خبر داده اند.
پس از شتاب گرفتن رشد قیمت ارز در بازار ایران، دولت سیزدهم تلاش کرد تا سیاست را تغییر دهد و این تغییر سیاست در تغییر رئیس کل بانک مرکزی نمود پیدا کرد. علی اکبر صالح آبادی با این سمت خداحافظی کرد و دفتر ریاست جمهوری را در ساختمان شیشه ای میرداماد به فرزین رئیس جمهور جدید سپرد.
هرچند وزیر اقتصاد و دارایی تاکید کرد که این اقدام نشانه تغییر سیاست است نه تغییر فرد، اما در عمل در این حوزه نوعی بازگشت به گذشته و اشاره به سیاست قبلی می تواند دیده می شود.
زمانی که قیمت ارز نیما سفارش داده شد
محمدرضا فرزین در اولین حضور رسانه ای خود تاکید کرد که بر اساس تصمیمات اتخاذ شده قیمت ارز نیما برای بازه زمانی یک تا یک سال و نیم 28 هزار و 500 تومان تعیین شده است.
البته این نکته از سوی افشاگر معاون اول رئیس جمهور نیز اعلام شد. معاون اول رئیس جمهور در این خصوص گفت: تصمیم داریم نرخ ارز کالاهای اساسی را به مدت دو سال ثابت نگه داریم تا با فشار قیمتی جدی مواجه نشویم.
این در حالی است که ثابت ماندن قیمت کالاهای اساسی در شرایطی که نرخ ارز در بازار آزاد روند صعودی را طی می کند، تنها باعث توزیع رانت می شود، چرا که تجربه نشان می دهد قیمت کالاهای وارداتی با نرخ ارز بازار آزاد منطبق می شود. در این صورت اگر قرار بود برای واردات کالاهای اساسی نرخی تعیین شود، سوال اینجاست که چرا با تحمیل تورم مضاعف بر اقتصاد، نرخ 4200 تومان حذف شد؟ برخی کارشناسان با طرح این سوال که آیا مشکل دولت سیزدهم بحث قیمت است و افزایش 24 هزار و 300 تومانی نرخ دلار مشکلات این بخش را حل می کند؟
البته این سوال نیز مطرح است که در این صورت چرا از ابتدا به این موضوع پرداخته نشد و آیا دولت سیزدهم در صدد اجرای سیاست ارزی با سیاست آزمون و خطا است و گستره آن پیشگیرانه و واکنشی به حوادثی که در کشور اتفاق افتاد
چقدر اجاره بها اختصاص داده شد؟
حالا با اعلام صریح محمدرضا فرزین مبنی بر اینکه در چهل و چند روز حضورش در بانک مرکزی 6.5 میلیارد دلار از 28 هزار و 500 تومان توزیع شده است، می توان میزان رانت توزیع شده را محاسبه کرد.
در تمام این مدت قیمت ارز در بازار آزاد بیش از چهل هزار تومان بود. اگر قیمت ارز در پایین ترین حالت 42 هزار تومان در نظر گرفته شود، 84 هزار و 500 میلیارد تومان رانت توزیع شده است که در این مدت به یک میلیارد تومان می رسد. به این ترتیب طی 45 روز گذشته روزانه حداقل 1877 میلیارد تومان و حداکثر 2527 میلیارد تومان رانت ارزی توزیع شد.
بانک مرکزی به عنوان سیاست گذار ارزی توضیح نمی دهد که آیا تغییر سیاست ها به معنای بازگشت به سیاستی است که دولت سیزدهم از آن انتقاد کرد؟ به نظر می رسد عملیات اقتصادی دولت تنها با هدف شوک درمانی و افزایش قابل توجه نرخ ارز بوده است چرا که ارز ترجیحی و ارز بازار آزاد همچنان در شرایط فعلی وجود دارد.
به هر حال تمام اقدامات انجام شده برای کنترل قیمت ارز و جلوگیری از رشد قیمت ها در سایر بازارها و کاهش نرخ تورم موفقیت آمیز نبوده است. به همین دلیل فرزین می‌گوید: متأسفانه روندهای تعیین قیمت سعی در افزایش قیمت دارند و ما از مردم می‌خواهیم که این روندها را نادیده بگیرند.