جلال زاده: در سه موضوع با آمریکایی ها به توافق نرسیدیم

روز جدید به نظر می رسد نتایج مذاکرات دوحه 1 پس از تحلیل در پایتخت ها و همچنین پس از سفر آقای بایدن به منطقه مشخص شود. البته برخی گزارش ها حاکی از آن است که آقای بایدن در سفر خود به منطقه مرتکب اشتباهات تاریخی و راهبردی خواهد شد، زیرا به نظر می رسد گزارش هایی که برای آقای بایدن درباره اوضاع منطقه تهیه شده، گزارش های نادرست و گمراه کننده ای باشد.

چند ماهی می‌شود که از مذاکرات وین خبر می‌رسد که به دلیل درگیری‌های تهران و واشنگتن بر سر برخی موضوعات باقی مانده در مذاکرات، با سفر «انریکه مورا» معاون سیاست خارجی وزارت خارجه این کشور به حالت تعلیق درآمده است. اتحادیه اروپا با هدف خروج از بن بست مذاکرات ایران و 1+4 رنگ تازه ای به ایران داد و پس از این سفر «جوزف بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز به این سمت آمد. تهران هفته گذشته و قول راه حل میانی داده بود.

در هر صورت این دور از مذاکرات غیرمستقیم آمریکا و ایران از طریق اتحادیه اروپا از سه شنبه گذشته در دوحه (پایتخت قطر) آغاز شد و روز چهارشنبه پایان یافت. پس از این دیدار، منابع غربی و برخی مقامات ارشد آمریکایی گفتند که در این دو روز هیچ نتیجه ای حاصل نشده است.

خبرآنلاین در گفت و گو با وحید جلال زاده، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم، دلایل شکست این جلسه را بررسی کرده است که در ادامه می خوانید:

چهار ماه پس از پایان مذاکرات در وین، هفته گذشته جلسه ای در دوحه برگزار شد که به نتیجه نرسید، چرا این نشست شکست خورد؟ آنها چه گفتند و ما چه می خواستیم؟

مذاکرات اسفند سال گذشته تقریباً به نقطه مطلوبی برای دو طرف رسید و طرفین آماده توافق بودند که متأسفانه در آخرین دیدارها آمریکایی ها زیر میز زدند و از پذیرش دو یا سه نکته از توافقات قبلی خودداری کردند و خواستار جدید شدند. تغییر می کند.

همین سوال در مورد بازگرداندن لیست اسامی تحریم ها و ضمانت های مورد نظر ما؟

بله، قرار شد تعدادی از اشخاص حقوقی و حقوقی از لیست قرمز تحریم خارج شوند، اما موضع خود را تغییر دادند و گفتند ممکن است دوباره آنها را در لیست تحریم ها قرار دهیم.

در مورد ضمانت‌ها، آمریکایی‌ها موافقت کردند که یک دوره زمانی برای تضمین منافع اقتصادی در توافق لحاظ شود، اما در آخرین نشست مذاکرات در وین (مارس) موضع خود را تغییر دادند. این حذفیات باعث شد که آقای رابرت مالی و سپس آقای باقری از وین بروند.

چه شد که با وجود این چالش ها، مذاکرات پس از چهار ماه وقفه از سر گرفته شد؟

پس از سفر آقایان مورا و بورل به تهران و پایتخت برخی کشورها و مکاتبات انجام شده، مذاکرات به شکلی متفاوت و نیمه تمام در قالب قبلی اما در دوحه قطر و در قالب جدید ادامه یافت. . قرار بر این شده است که دیپلمات های ما با آقای مورا مذاکره کنند و او نتایج مذاکرات را به آقای مالی در دوحه برساند.

ایران در چه مسائلی نتوانست با آمریکایی ها به تفاهم برسد؟

ما در سه موضوع با آمریکایی ها به تفاهم و توافق نرسیدیم. یکی از آنها بحث ضمانت نامه بود. در این بخش، آمریکایی ها باید تضمین می کردند که منافع اقتصادی جمهوری اسلامی حداقل تا پایان دوره بایدن حفظ می شود، اما متأسفانه نتوانسته اند، اسفند ماه که با آژانس به توافق می رسیم. برای تبادل متون و پرسش و پاسخ جمهوری اسلامی تا خردادماه و در جلسه شورای حکومتی دفاعیات خود را مطرح کنیم. پرونده باید حل شود و پرونده بسته شود، همانطور که دیدیم، نه تنها این اتفاق نیفتاد، بلکه آژانس و شورای حاکمیت قطعنامه ای علیه جمهوری اسلامی صادر کردند، باید تمام شود. موضوع سوم، لیست قرمز تحریم‌هایی است که جمهوری اسلامی بر آن اصرار دارد، اشیا و اشخاص حقوقی که از لیست حذف می‌شوند نباید به بهانه‌های دیگر دوباره در لیست قرمز قرار گیرند.

آمریکایی ها ادعا می کنند جمهوری اسلامی حرف جدیدی نزده و حرف های قبلی را تکرار کرده است، در حالی که ما همین مسائل را با آقایان مورا و بورل و 1+1 مطرح کردیم و گفتیم اگر جمهوری اسلامی از این مذاکرات سود اقتصادی خواهد داشت. که نیامد، نقض غرض است و رفتن ما به مذاکره اصلاً به نفع جمهوری اسلامی نیست. ما نه چیزی بیشتر از برجام می خواهیم و نه به کمتر از برجام بسنده می کنیم. آمریکایی ها اکنون باید اراده سیاسی خود را نشان دهند و خواسته های برحق جمهوری اسلامی در قالب مذاکرات وین و برجام را بپذیرند.

آیا خاموش شدن دوربین های امنیتی در شکست مذاکرات دوحه موثر بود؟

خیر، این دوربین ها تاثیر منفی بر تصمیمات هیچ یک از طرفین مذاکرات دوحه نداشته است. بر اساس قانون رفع تحریم‌های راهبردی مجلس، ما یک چارچوب زمانی برای دولت تعیین کرده بودیم که اگر تحریم‌ها در آن بازه زمانی لغو نشد، به اقدامات یکجانبه و داوطلبانه ایران در پروتکل الحاقی پایان دهد. جمهوریکا حسن نیت خود را نشان داد و با این فرض که ممکن است مذاکرات به سرانجام برسد، در بازه زمانی مشخص شده دوربین ها را حذف نکردیم و فیلمبرداری ادامه یافت، البته تصاویر را در اختیار آژانس قرار ندادیم. ما در حال طی یک فرآیند با آژانس هستیم، اما این روند جدا است و ربطی به مذاکرات دوحه ندارد. ما از حق قانونی خود استفاده کردیم، پروتکل داوطلبانه است و این حق اساسی ما بود که در مواجهه با اقدامات خصمانه آژانس برای عدم پذیرش خواسته های مشروع ایران، دسترسی به دوربین ها را قطع کنیم و دوربین ها را از محل خود برداریم.

مصوبه آژانس، جمهوری اسلامی را در موقعیتی قرار داد که اقدامات متقابلی را انجام دهد که به مذاق غربی ها خوش نیامد و این پایان فیلم دوربین های امنیتی بود، اگرچه ما این تصاویر را در اختیار آژانس قرار ندادیم، اما دوربین ها عکس های خودشان را گرفتند. آنها ادامه دادند و پرونده آنها در جمهوری اسلامی حفظ شد. اقدام دیگر استفاده از نسل جدید سانتریفیوژها در نطنز بود که غربی ها نیز به آن پاسخ دادند.

به عنوان رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، چشم انداز آینده برجام را چگونه می بینید؟ آیا جمهوری اسلامی به نتیجه مطلوب خواهد رسید؟

این سوال خوبی است، نماینده آمریکا در سازمان ملل چند روز پیش اعلام کرد که آمریکا می خواهد تحریم ها برداشته شود و جمهوری اسلامی به تعهدات خود بازگردد، این همان چیزی است که جمهوری اسلامی بارها گفته است که آمریکا دولت ها باید تحریم ها را لغو کنند و منافع اقتصادی کشورمان را حداقل تا پایان دوره ریاست جمهوری بایدن تضمین کنند و در صورت تحقق این شرایط، جمهوری اسلامی همانطور که بارها اعلام کرده است، به تعهدات خود در برجام باز خواهد گشت. اما متأسفانه آمریکایی ها در جلسات مذاکره به این تعهدات تن نمی دهند.

اگر آمریکا اراده سیاسی برای بازگشت به برجام را نداشته باشد، قطعا این مذاکرات به نتیجه مطلوب دو طرف نخواهد رسید. حالا توپ در زمین آمریکایی هاست، کاخ سفید در مواضع رسمی خود از بازگشت به برجام و پذیرش خواسته های آن مانند لغو تحریم ها صحبت می کند، اما در مذاکرات برجام نمی تواند اطمینان حاصل کند که اعضا. از لیست قرمز حذف می شود، بازگردانده می شود. برنمی گردد و مسائل امنیتی جمهوری اسلامی باید طبق توافقاتی که با آژانس داشتیم حل شود. اگر این مسائل حل شود به توافق می رسیم اما اگر آمریکایی ها بخواهند با همین رویکرد ادامه دهند و فکر کنند جمهوری اسلامی عقب نشینی می کند قطعا مذاکرات به سرانجام نمی رسد.

با با توجه به شرایط فعلی دور بعدی مذاکرات چه زمانی برگزار می شود؟

به نظر می رسد نتایج مذاکرات دوحه 1 پس از تحلیل در پایتخت ها و همچنین پس از سفر آقای بایدن به منطقه مشخص شود. البته در اینجا از فرصت استفاده می‌کنم و می‌گویم که برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که آقای بایدن در سفر به منطقه دچار اشتباهات تاریخی و راهبردی خواهد شد، زیرا به نظر می‌رسد گزارش‌هایی که برای آقای بایدن برای اوضاع منطقه تهیه شده است. گزارش های نادرست و گمراه کننده هستند. بنابراین توصیه می کنیم دستگاه دیپلماسی آمریکا از تکرار اشتباهات روسای جمهور گذشته آمریکا در مورد جمهوری اسلامی بایدن جلوگیری کند.

آیا می توان زمان دقیق آغاز دور بعدی مذاکرات را اعلام کرد یا حدس زد؟

خیر ظاهراً آقای بایدن طی یکی دو هفته آینده به منطقه سفر خواهد کرد، اما نمی توان زمان دقیقی برای آغاز دور بعدی مذاکرات اعلام کرد.