داستان های ناگفته کنفرانس جنجالی برلین 22 سال بعد

داستان های ناگفته کنفرانس جنجالی برلین 22 سال بعد

روز جدید کمتر از دو ماه پس از پیروزی اصلاح طلبان در انتخابات مجلس ششم و سه هفته پس از ترور سعید حجارجان، هفده تن از روشنفکران و شخصیت های سیاسی ایرانی برای شرکت در کنفرانسی درباره آینده ایران به برلین رفتند.

در اواسط فروردین 1379، کمتر از دو ماه پس از پیروزی اصلاح طلبان در انتخابات مجلس ششم و سه هفته پس از ترور سعید حجارجان، هفده تن از روشنفکران و شخصیت های سیاسی ایرانی از جمله چهره های اصلاح طلب راهی برلین شدند. کنفرانس آینده ایران

در این کنفرانس که از 19 تا 22 آوریل برگزار شد، شرکت کنندگانی در مورد موضوعات مطرح شده در برنامه حضور داشتند. سازمان دهندگان و جناح های مخالف در خارج از کشور به دنبال تبدیل این کنفرانس به دعوی علیه جمهوری اسلامی بوده اند. صحنه هایی از مردی کاملا برهنه و رقص چند زن در این کنفرانس از تلویزیون جمهوری اسلامی پخش شد.
کنفرانس برلین چگونه و در چه شرایطی برگزار شد؟

«ایران پس از کنفرانس انتخاباتی» که بیشتر به «کنفرانس برلین» معروف است، نام کنفرانسی سه روزه بود که از ۱۹ تا ۲۱ آوریل ۲۰۰۰ به مدت سه روز توسط حزب سبز آلمان به دعوت بنیاد هاینریش برگزار شد. بل (رمان نویس آلمانی) در خانه فرهنگ های جهان در برلین برگزار شد.

بنیاد هاینریش بل سازمانی است که ارتباط نزدیکی با اتحادیه سبز دارد. بالاترین تعهد این بنیاد «افزایش آگاهی و دانش سیاسی در داخل و خارج» است. [آلمان] «برای ارتقای اراده دموکراتیک جوامع، تعهدات سیاسی-اجتماعی و درک ملت‌ها وجود دارد.

این کنفرانس پس از پیروزی اصلاح طلبان در مجلس ششم و سه هفته پس از ترور سعید حجرجان برگزار شد. کنفرانس برلین اولین دیدار اصلاح طلبان با نیروهای مخالف خارج از کشور بود. این دو گروه که عموماً در دهه 1960 در طرف مقابل یکدیگر قرار داشتند.

کنفرانس برلین هنوز یک رویداد بحث برانگیز برای همه کشورهای شرکت کننده است. اتفاقی که شکاف عمیق و چند وجهی را نشان داد: شکاف بین نیروهای سیاسی و روشنفکران مختلف، شکاف بین آنها و مخاطبانشان، شکاف درون و بیرون و از همه مهمتر شکاف بین قدرت حاکم و پیرامونش با همه آنها.

11 خرداد 97 پیروزی حجت الاسلام سید محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری صفحه جدیدی در تاریخ سیاسی ایران باز می کند.

برخی پیروزی خاتمی را مرهون تلاش ها و مطالبات جامعه مدنی ایران می دانند و برخی موفقیت خاتمی را ناشی از تمایل مردم به نشان دادن رأی منفی خود به ناطق نوری می دانند. هر چه بود سید محمد خاتمی با 20 میلیون رای در انتخابات پیروز شد و در مجلس که تا دیروز به ریاست رقیبش اداره می شد، ایستاد.

سیدمحمد + خاتمی

مجلس پنجم شورای اسلامی 2 وزیر کلیدی کابینه; وزیر ارشاد و کشور مورد بازجویی قرار گرفت و عبدالله نوری برکنار شد. مردم با همین کارنامه برای مجلس ششم پای صندوق های رای رفتند. انتخاباتی که حواشی زیادی از جمله انتقال آرای اکبر هاشمی رفسنجانی و گلم علی حداد عادل بخشی از آن بود. این انتخابات با پیروزی قاطع نیروهای حامی خاتمی موسوم به جنبش اصلاحات همراه بود.

در عین حال پیام کشورهای غربی به ایران که منجر به قطع روابط سیاسی و انزوای بیشتر جمهوری اسلامی پس از دادگاه میکونوس شد، روشن بود. به گفته آنها روی کار آمدن دولت جدید فرصت جدیدی برای بهبود روابط فراهم کرده است و اکنون پیروزی اصلاح طلبان در مجلس ششم و در اختیار گرفتن دو قوه مهم مجریه و مقننه در ایران فضای جدیدی را ایجاد کرده است. فضایی که برای آشنایی با او همایش ها و سمینارهای زیادی برگزار شد. یکی از این کنفرانس ها «ایران پس از انتخابات» بود که 15 سال پیش از 10 تا 11 آوریل 2000 در برلین برگزار شد. این کنفرانس به دلیل رویدادهای جاری و غیره به «کنفرانس برلین» معروف شد.

افرادی که در کنفرانس برلین شرکت می کنند

هفده روشنفکر و شخصیت سیاسی ایرانی از جمله اصلاح طلبان برای شرکت در کنفرانسی درباره آینده ایران در برلین به برلین رفتند.

این هفده نفر عبارت بودند از: علی افشاری (فعال دانشجویی)، چنگیز پهلوان (نویسنده و روزنامه نگار)، حمیدرضا جلایی پور (روزنامه نگاری که بعدها به عضویت حزب مشارکت درآمد)، محمود دولت آبادی (نویسنده)، فریبرز رئیس دانا (اقتصاددان)، منیرو روانی پور. (نویسنده)، محمدعلی سپانلو (نویسنده)، عزت الله سحابی (فعال سیاسی)، شهلا شرکت (روزنامه نگار)، علیرضا علوی تبار (فعال اصلاحات سیاسی)، مهرانگیز کار (وکیل)، جمیله قدیور (منتخب مردم تهران) در مجلس ششم)، کاظم کردوانی (پژوهشگر و عضو کانون نویسندگان)، اکبر گنجی (روزنامه نگار)، شهلا لاهیجی (ناشر)، خدیجه مقدم (فعال زنان و محیط زیست)، حسن یوسفی اشکوری (پژوهشگر مذهبی).

اما کنفرانس برلین دقیقاً آنطور که برگزارکنندگان و شرکت کنندگان انتظار داشتند پیش نرفت. گروهی از مخالفان سرسخت جمهوری اسلامی که اصلاح طلبان را نیز بخشی از رژیم حاکم بر ایران و شریک اقدامات آن می دانستند، چندین بار تلاش کردند تا جلسه را به هم بزنند، اما در یک مورد موفق شدند.

در جلسه پرسش و پاسخ عده ای با پرسش های تند از مهمانان ایرانی استقبال کردند.

شبی که تلویزیون ملی پرمخاطب ترین ساعت را پخش کرد، بخش هایی از صحبت های شرکت کنندگان و صحنه برهنه شدن یکی از معترضان. روز بعد مزدوران به خیابان های قم و دیگر شهرها آمدند و روحانیون به شرکت کنندگان دستور عقب نشینی دادند. تاریخ به یکی از گسترده ترین بحران های سیاسی پس از پیروزی محمد خاتمی تبدیل شده است. علی لاریجانی در آن زمان مدیر صدا و سیما بود.

وی گفت: ضبط این جلسات را از دو کانال دریافت کردیم و مشخص شد که برخی از آقایان حتی در چشم بیگانگان به منافع ملی احترام نمی گذارند، بنابراین در نماینده سیاسی مجلس. برنامه ای تنظیم شد که حدود نیم ساعت به طول انجامید و به طور مختصر تاریخ زشت این دیدار را روشن کرد. آنها این برنامه را با من به اشتراک گذاشتند. با پخش موافقت کردم پس از پخش آن فشار و سروصدا به وجود آمد، اما تا حد زیادی اشتباهات سیاسی رخ داده را روشن کرد.»

اما جنبش اصلاحات در انتقاد از پخش این کنفرانس موضع گیری کرد:

آیت الله منتظری بلافاصله به این همه پرسی پاسخ داد و گفت: «نمایش علنی این گونه صحنه ها در تلویزیون مصداق بارز اشاعه فحشا است و قانوناً ممنوع است و روشن است که انگیزه سیاسی دارد».

علی اکبر مختشم پور نیز در نامه ای نوشت: تلویزیون جمهوری اسلامی در اقدامی غیرمنتظره صحنه های سخیفی از فیلم کنفرانس برلین پخش کرد که عواطف و احساسات اکثر تماشاگران آن را جریحه دار کرد.

محمد خاتمی، رئیس‌جمهور وقت، پس از بازتاب این کنفرانس در روزنامه‌ها (از جمله کیهان) سکوت کرد، اما چند روز پس از پخش بخش‌هایی از فیلم کنفرانس شبکه اول جمهوری اسلامی ایران، وی واکنش نشان داد و صدا و سیما را محکوم کرد.

سیدمحمد خاتمی گفت: از ابتدای انقلاب، از زمان امام خمینی(ره) تا کنون ده ها جلسه و سمینار با انگیزه های مختلف برگزار شده که معمولاً تحریف انقلاب و دستاوردهای آن بوده است. “برلین. هم چیزهای بد و نامناسب گفته است و هم مطالب خوب و معقول. آیا قصد دارند همه چیز را در آرشیو بیرون بیاورند و نشان دهند؟» در جای دیگر گفت: «من اصلا موافق کار صداوسیما نیستم که موضوع را به این شکل مطرح کند. آنچه در برلین اتفاق افتاد نیز غیرقابل قبول است.»

تست شرکت کنندگان

این احضاریه از سوی قوه قضائیه برای کلیه شرکت کنندگان ارسال و آنها به اقدام علیه امنیت ملی و تبلیغ علیه نظام متهم شدند. اما هنوز مشخص نیست که چرا فقط برخی از شرکت کنندگان در کنفرانس سرزنش شدند.

از میان شرکت کنندگانی که از اعضای کانون نویسندگان بودند و فاقد پایگاه و پشتوانه در نظام بودند، عده ای مانند کاظم کردوانی و چنگیز پهلوان به ایران بازگشتند و شروع به تدریس در دانشگاه های خارجی و فعالیت های فرهنگی آنها کردند.

آقای اشکوری در اولین جلسه رسیدگی به این اتهام به اعدام محکوم شد. دلیل این تصمیم، اظهارات ایشان در مورد احکام اسلام از جمله تصمیم حجاب بوده است. این حکم در دادگاه تجدید نظر به پنج سال زندان تبدیل شد.

آقای اشکوری بار دیگر به دلیل شرکت در کنفرانس برلین محاکمه شد، این بار در دو سال زندان با مجموع هفت سال زندان. او چهار سال و نیم را در زندان گذراند و بعدا آزاد شد.

اکبر گنجی به دلیل شرکت در کنفرانس برلین و چندین اتهام دیگر در دادگاه بدوی به ریاست سعید مرتضوی محاکمه و به ده سال حبس و پنج سال تبعید محکوم شد.

دو سال بعد، دادگاه تجدیدنظر حکم آقای گنجی را به شش سال زندان کاهش داد. اما این حکم مجدداً مورد بررسی قرار گرفت و مجدداً به شش سال زندان افزایش یافت. اکبر گنجی شش سال در زندان ماند.

دیدگاهتان را بنویسید