رضا کیانیان: از دولت معجزه از هزاره سوم به بعد به جشنواره نرفته ام/ عده ای طاقت مخالفان خود را ندارند/ در دوره آموزشی درس خواندم; در دوره ای مارکسیست چپ بودم و در دوره ای دیگر مارکسیست را کنار گذاشتم

رضا کیانیان: از دولت معجزه از هزاره سوم به بعد به جشنواره نرفته ام/ عده ای طاقت مخالفان خود را ندارند/ در دوره آموزشی درس خواندم;  در دوره ای مارکسیست چپ بودم و در دوره ای دیگر مارکسیست را کنار گذاشتم

در زمان ساخت «آژانس شیشه ای» با حاتمیکیا بودم و به خاطر دستیارش هر روز نکاتی را به او یادآوری می کردم. او خیلی بازتر از الان بود و به پیشنهادات گوش می داد و البته متاسفانه باعث جدایی ما شد! چون حسودان و منتقدان به ابراهیم خاتمی کیا گفتند که فیلم «آژانس شیشه ای» فیلم شما نیست، مال رضا کیانیان است! متاسفانه!

رضا کیانیان گفت: جشنواره فیلم فجر را تحریم نمی کنم و معتقدم باید بگذارم کسانی که به جشنواره معتقدند برگزار کنند. برخی افراد نمی توانند مخالف خود را تحمل کنند، اما من می توانم مخالف خود را تحمل کنم. حتی اگر در قدرت باشم، می توانم حریفم را تحمل کنم.

فجر رضا کیانیان که اکنون در دهه هفتاد زندگی خود قرار دارد، در گفت‌وگویی در چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم، از فراز و نشیب‌های فکری خود در این سال‌ها می‌گوید و تاکید می‌کند که آدم‌ها همیشه تغییر می‌کنند.

او درباره تجربه همکاری با ابراهیم خاتمی کیا در فیلم «آژانس شیشه‌ای» نیز جمله‌ای عالی گفت: «به خاتمی کیا گفتم از نظر احساسی می‌توانی طرفدار حاج کاظم باشی، اما بگذار من از نظر فکری طرفدار سلحشور باشم. “

رضا کیانیان فعالیت در سینما را از سال ۱۳۶۸ با حضور در فیلم «تمام وسوسه های زمین» به کارگردانی حمید تساریانیان آغاز کرد. کیمیا احمدرضا درویش اولین اثر قابل توجه او و آژانس شیشه ای نقطه اوج او در سینماست.

او در شانزدهمین جشنواره فیلم فجر برای بازی در آژانس شیشه ای برنده جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد و در سیزدهمین جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم «کیمیا» نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد. فیلم های «سگ کشتن»، «سینما سینماست»، «گاهی به آسمان نگاه کن»، «ماهی ها عاشق می شوند»، «یک تکه قند»، «فرش در باد»، «یک قرص» نان، «روبان قرمز» و «کفش های من کجاست؟» » از آثار برجسته او به شمار می رود و کیانیان در این آثار بازی های متفاوت و فوق العاده ای از خود به نمایش می گذارد.

کیانیان برای بازی طولانی مدتش در فیلم خانه آب برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد بیستمین جشنواره فیلم فجر شد. معروف ترین کار کیانیان در تلویزیون، بازی در سریال «مختارنامه» در نقش عبدالله بن زبیر خلیفه بزرگ زبیر در مکه است که علاوه بر متنوع ترین نقش هنری او، اولین اثر تاریخی کیانیان در نقش یک شخصیت خاکستری او همچنین یکی از بازیگران ثابت سریال وکلای جوان است. نمایشنامه های «آنتیگون»، «هورد بورژوا»، «چهره های سیمون ماشا»، «عروسی آقای می سی سی پی» و «یادبود سال های شنی» از جمله آثاری هستند که کیانیان از سال 1345 در آنها حضور داشته است.

آقای کیانیان اولین فیلم شما که در جشنواره فیلم فجر با استقبال زیادی روبرو شد چه بود؟

فیلم آژانس شیشه ای.

آن زمان واکنش‌ها به این فیلم چه بود؟

فیلم آژانس شیشه ای در دولت هاشمی رفسنجانی ساخته شد و در زمان آقای خاتمی پخش شد. فیلمی که روزنامه کیهان هم از آن به عنوان جناح راست افراطی یاد کرد و هم روزنامه های اصلاح طلبی مثل جامعه و… آن را تایید کردند و همه از این فیلم تمجید کردند و این اتفاق برای فیلم های کمی می افتد. خود ما هم انتظار نداشتیم و حتی کارگردان فیلم هم انتظار نداشت که فیلمش تا این حد مورد استقبال گروه های مختلف قرار بگیرد.

شما نقش بسیار متفاوتی را بازی کردید و تاریخ را ساختید…

سپاسگزار. چون حاتمی کیا به من اجازه داد نظرم را درباره این نقش در این فیلم بیان کنم. من در واقع هم کارگردان و هم مشاور فیلمنامه بودم. فیلمنامه ای که از یک حرف شروع می شود. همان نامه ای که حاج کاظم به همسرش فاطمه نوشت و کم کم به فیلمنامه «آژانس شیشه ای» تبدیل شد. حدود 35 روز با بازیگران تمرین کردم. در این مدت و در دوره تمرین بود که تنظیمات نهایی فیلمنامه انجام شد. اگر فیلمنامه چاپ شده را با فیلم ساخته شده مقایسه کنید، متوجه تفاوت ها و ظرافت های آن خواهید شد. در زمان ساخت «آژانس شیشه ای» با حاتمیکیا بودم و به خاطر دستیارش هر روز نکاتی را به او یادآوری می کردم. او خیلی بازتر از الان بود و به پیشنهادات گوش می داد و البته متاسفانه باعث جدایی ما شد! چون حسودان و منتقدان به ابراهیم خاتمی کیا گفتند که فیلم «آژانس شیشه ای» فیلم شما نیست، مال رضا کیانیان است! متاسفانه! البته در همه مصاحبه ها گفتم این فیلم فیلم آقای خاتمی است و من دستیار ایشان بودم، اما کسانی که دوست نداشتند این همکاری ادامه پیدا کند باعث شد این همکاری ادامه پیدا نکند اما نتیجه خوبی داشت. در این فیلم حرف های این طرف به خوبی گفته شد و حرف های طرف مقابل زده شد. من به خاتمیقیه گفتم شما می توانید از نظر عاطفی از حاج کاظم حمایت کنید اما بگذارید من از نظر فکری طرفدار سلحشور باشم.

به نظر می رسد در مصاحبه ای شخصیت سلحشور را با یک حیوان مقایسه کرده اید؟

بله، من آن را با پلنگ مقایسه کردم…

به نظر می رسد که در طول سال ها تصویر یک جنگجو بیشتر و بیشتر محبوب شده است…

بله، در زمان اکران فیلم تهیه کننده گفت که از میدان انقلاب به پایین حامی حاج کاظم و از میدان انقلاب بالا سلحشور هستند. اکنون این طرز تفکر جسورانه رشد کرده و طرفداران بیشتری دارد. چون سلحشور به حاج کاظم می گوید برای فرزندانت برنامه ای داری؟ میدونی فردا چی میشه؟

و امسال سالی بود که در شانزدهمین جشنواره فیلم فجر در کنار فیلم دیدند. و البته شما بارها در جشنواره حضور داشته اید و از دهه فجر تاکنون موفقیت های دیگری به نام خود داشته اید… نظرتان در مورد برگزاری جشنواره فیلم فجر چیست؟

من از دولت معجزه هزاره سوم به جشنواره ای نرفته ام. باید بگویم در دهه های گذشته جشنواره های فیلم فجر کیفیت بهتری داشت و فیلم های بهتری تولید می کرد. از زمان احمدی نژاد جشنواره رو به افول گذاشت. من جشنواره را تحریم نمی کنم. مثل سال 88 که تلویزیون را ممنوع نکردم. چون تلویزیون برای ماست و من آن را تحریم نمی کنم. داشتم به تلویزیون می گفتم اگر برنامه زنده داشته باشی من می آیم. من جشنواره فیلم فجر را تحریم نمی‌کنم و فکر می‌کنم باید بگذارم کسانی که معتقد به جشنواره هستند، آن را برگزار کنند. برخی افراد نمی توانند مخالف خود را تحمل کنند، اما من می توانم مخالف خود را تحمل کنم. حتی اگر در قدرت باشم، می توانم حریفم را تحمل کنم. من سال هاست که به جشنواره نرفته ام و به خاطر مخالفت مدیران و دولت فعلی نیست. کسانی که ادعای آزادی دارند و آزادی را تمرین می کنند باید به مخالفان خود اجازه دهند نظر خود را بیان کنند. اگر به حریف اجازه صحبت بدهند، دیالوگ می شود. همان چالشی که سال ها در کشور ما فراموش شد… در ایالت هیچ وقت برای حرف زدن دیر نیست. بگذارید جشنواره کار خودش را بکند و بعد نقد کنید. به هر حال من به این دلایل به جشنواره نمی روم.

شما برای اولین بار با فیلم «کیمیا» نامزد دریافت جایزه سیمور در جشنواره شدید. الان فیلم «کیمیا» برای شما چه جایگاهی دارد؟

برای من همه فیلم هایم یک اتفاق مهم هستند. دلیلش این است که در هر فیلمی بر اساس تجربه کاری انجام دادم. می توانست تمام زندگی من را خراب کند. تمام زندگی هنری من. یعنی داشتم کاری می کردم که پل های پشت سرم را خراب کنم. در نتیجه همه چیز یک ریسک بود. در پست های قبلی در مورد اینکه چرا کیمیا برای من فیلم مهمی است نوشتم.

شما در چندین فیلم با باخمن فرمان آرا کار کرده اید و به نوعی به عنوان بازیگر فیلم های فرمان آرا شناخته می شوید.

من در چند فیلم با خاتمیکیا کار کرده ام، گفتند شما بازیگر فیلم های خاتمیکیا هستید. من چند فیلم با کمال تبریزی کار کرده ام، گفتند تو بازیگر کمال تبریزی و بعد با آقای فرمان آرا… انگ زدن را راحت می کند. من محکوم نمی کنم، دارم تحلیل می کنم. آنهایی که پرچمشان جلوی آنها حرکت می کند چندان قابل اعتماد نیستند. نوع سخنرانی، نوع آرایش صورت و… اینها می شود پرچم. پرچم آنها را در مقابل آنها می بینیم. قبل از اینکه بیایند، بنرشان می آید. پشت پرچم و نظرشان پنهان می شوند و من از نظرم مهمترم. چون ممکنه یه وقتایی نظراتم تغییر کنه. تغییر نخواهد کرد یک دوره آموزشی خواندم. یا من یک مارکسیست چپ بودم. یا در دوره ای دیگر مارکسیستی را ترک کردم و به اشکال دیگر تفکر روی آوردم. گفتار یک فرد تغییر می کند زیرا یک فرد تغییر می کند. در جامعه ما کسانی که پرچمشان جلوی آنها حرکت می کند. آنها دوست دارند دیگران را مانند خودشان بسته بندی کنند. چون خودشان را به طرز فکری بسته بندی کرده اند، چون دیگران را از طریق بسته بندی می شناسند.

جالب ترین خاطره شما از جشنواره چیست؟

جلوی فیلم «آژانس شیشه ای» و نمایش آن در جشنواره، آقایی با آستین بالا آمد و تازه وضو گرفته بود… یکی از حراست های جشنواره بود. با دیدن من گفت: «آقای کیانیان!» آقای کیانیان! من ویزا کارت دارم. یک نفر را صدا کرد، بعد گفت: این آقای کجانیان است… از بچه های ما هستند.

آیا می دانید که شما یکی از آنها هستید؟

من کاملاً خودم هستم و بین مردم مرز نمی گذارم. من مردم را همانطور که هستند می پذیرم.

گفتی از زمان احمدی نژاد به جشنواره نرفته ای؟

آره…

در زمان روحانی نرفتید؟

در زمان روحانی هم به جشنواره نرفتم. این جشنواره محلی برای حضور منتقدان برجسته بود، اما سال‌ها منتقدان مطرح در جشنواره حضور نداشتند.

دیدگاهتان را بنویسید