پیام پیام فیض: اعتراضات ماه های اخیر همچنان مورد بحث و تحلیل کارشناسان است. در این اعتراضات افراد زیادی به ویژه جوانان دستگیر و روانه زندان شدند و به تدریج قوه قضائیه به بررسی و محاکمه برخی از متهمان پرداخت. یافتن ریشه‌های اعتراض‌ها می‌تواند به جلوگیری از تکرار مجدد آنها کمک کند، همانطور که حکمرانی خوب می‌تواند کمک کند. چگونگی دیدن اعتراضات و حل مشکل معترضان سوالی است که باید به آن پرداخت. ستاره صبح آنلاین در رابطه با این موضوع گفت وگویی با مصطفی ایزدی، نویسنده و جامعه شناس انجام داده است که در ادامه می خوانید:
به نظر شما دلیل اعتراضات اخیر در کشور چیست؟
اعتراضات اخیر پایه و نما دارد. اساس اعتراضات شعارهایی است که در خیابان داده می شود و عمده ترین مسائل مسائلی است که باعث شده عده ای برای اعتراض به خیابان بروند. البته نمی توان از یک فرمول برای ارزیابی همه مشکلات استفاده کرد و گفت که فقط یک مشکل وجود دارد که باعث اعتراض شده است. می توان نتیجه گرفت که این مسائل به مرور زمان در جامعه انباشته شده تا به شرایط امروزی رسیده است. معترضان هرگز سازمانی را سازماندهی نکردند که نتیجه مشخص و رهبر خاصی داشته باشد. این افراد برای اعتراض گرد هم می آیند و در خیابان و فضای مجازی حضور دارند.
چندین عامل مهم و محوری زیربنای این تحولات وجود دارد. اول اقتصاد و معیشت خانواده است. دیگری نابرابری در توزیع ثروت و امکانات است. متاسفانه برخی از آنها خودگردان هستند و امکانات ویژه ای دارند که متعلق به همه مردم نیست.
مشکل بعدی ناامیدی از آینده است. افراد جامعه دارای امکانات مالی، شغل و موقعیت اجتماعی هستند. اما در مورد آینده مطمئن نیستند. یکی از دلایل مهاجرت نخبگان همین مشکل است. هر کسی که مهاجرت می کند فقط به دنبال پول، کار و موقعیت اجتماعی نیست، بلکه می خواهد از آینده مطمئن باشد.
دسته دیگر افرادی هستند که از برخی نهادهای دولتی آسیب دیده اند. مانند زنان بدحجابی که گاهی توسط گشت ارشاد مورد ضرب و شتم قرار می گرفتند یا برایشان پرونده تشکیل می شد. این افراد در مقطعی از برخی امکانات رفاهی اجتماعی محروم شدند. متاسفانه برخورد با این صنف ناشی از رفتارهای شخصی است که ربطی به حکومت ندارد. جامعه شناسان و متکلمان معتقدند که بسیاری از محدودیت های حکومت ربطی به حکومت ندارد، بلکه یک امر شخصی است. بنابراین می توان این نکات را مبنای اعتراضات اخیر در کشور دانست.
خواسته معترضان انتقاد از دولت فعلی است.
نحوه برخورد با اعتراضات را چگونه ارزیابی می کنید؟
مقامات قضایی می گویند ما با معترضان کاری نداریم، اما با شورشیان برخورد خواهیم کرد. اما سوال اینجاست که آیا مردم اعتراض می کنند یا شورش؟
به عنوان مثال کارگران هفتپه به دلیل نگرفتن دستمزد خود دست به اعتراض می زنند اما مسئولان به جای شنیدن مطالبات آنها و وعده حل مشکلات، تعدادی از معترضان را دستگیر می کنند. اکنون که معترضان در حال جمع شدن هستند، جدای از مطالبه حقوق خود، یک چیز دیگر نیز به خواسته آنها اضافه می شود و آن آزادی همکارانمان است. در این مرحله مطالبات سیاسی می شود و گاهی دیده می شود که پلیس از گاز اشک آور استفاده می کند و برخی از معترضان ممکن است سنگ پرتاب کنند و بنابراین به راحتی مطالبه معیشتی تبدیل به یک بحران امنیتی و شورش می شود. سوال این است که چه کسی این آشفتگی را ایجاد کرده است؟ مردمی که برای اعتراض به خیابان ها آمدند؛ اما نحوه برخورد با آنها باعث سردرگمی می شود. بنابراین تبدیل اعتراضات به اغتشاشات ریشه در حکومت داری بد دارد.
اعتراض 3 شکل دارد. تظاهرات، تجمعات و اعتصابات. این سه نوع روش اعتراض است. اکنون طبق قانون اعتراضات بر اساس ماده 27 آزاد است. بنابراین اعتراض دانشجویان، کارگران، معلمان و عموم مردم طبق قانون آزاد است.
اما برخی از مقامات می گویند که برای اعتراض باید از وزارت کشور مجوز بگیرید تا دولت بتواند امنیت شما را تضمین کند تا نیروها به تنهایی به شما حمله نکنند.
دولت باید طبق خواست مردم عمل کند. اگر رفراندوم رابطه یا عدم رابطه با آمریکا برگزار شود و رای نصف به علاوه یک برای روابط باشد، آیا باید دنبال شود یا خیر؟ نمی توان مردم را کوچک کرد و گفت مردم نمی فهمند. یکی از مشکلات موجود این است که مخالفان نظام و کسانی که از ایران رفته اند از اعتراضات سوء استفاده کرده و از مطالبات مردم استفاده ابزاری می کنند. خواسته های افراد جامعه نباید انباشته شود. امروزه اکثر اقشار جامعه از کسبه گرفته تا دانشجویان، جوانان تا بازنشستگان مطالباتی دارند که بر زمین مانده است. انباشته شدن این خواسته ها خطرناک است.
به نظر شما چه کسی چرخه خشونت را تغذیه می کند؟
افراد سه گروه هستند. اول اینکه گروه هایی هستند که از نظام آسیب دیده اند و اکنون آماده خشونت هستند. دسته بعدی دشمنان انقلاب هستند که خشونت را آموزش می دهند و سلاح وارد می کنند. گروه آخر سوءمدیریت در نحوه برخورد با معترضان است که باعث ایجاد خشونت می شود. خشونت هر یک از طرفین، طرف مقابل را وادار به واکنش می کند.