تناقض در رفتار طرف آمریکایی در قبال ایران همچنان ادامه دارد. اخیرا رسانه های خارجی از نزدیک شدن مواضع ایران و آمریکا و دستیابی به توافق اولیه خبر داده بودند اما 249 نماینده مجلس نمایندگان آمریکا در اقدامی هماهنگ با ارسال نامه ای به جو بایدن رئیس جمهور این کشور از وی درخواست کردند. بیشتر برای جلوگیری از دستیابی ایران به توانایی تولید تسلیحات هسته ای و تلاش برای اعمال مجدد تحریم های سازمان ملل علیه ایران. این نامه به امضای 139 نماینده حزب جمهوری خواه و 110 نماینده حزب دموکرات رسیده است. این قانونگذاران همچنین گفتند که ایالات متحده باید برای ایران روشن کند که هر گونه پیشرفت بیشتر در برنامه هسته ای این کشور عواقب بدی خواهد داشت. این در حالی است که چند روز پیش 25 سناتور آمریکایی در نامه ای به بایدن از وی خواستند از دستیابی ایران به سلاح هسته ای جلوگیری کند.
در جدیدترین نامه 29 نماینده مجلس به رئیس جمهور آمریکا با استناد به گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی در فوریه سال گذشته درباره کشف ذرات اورانیوم غنی شده تا سطح 84 درصد در ایران، این نمایندگان اشاره کردند که تهران توانایی غنی سازی را دارد. اورانیوم تا سطح 90 درصد سلاح ها به موقع هستند و می توانند اورانیوم را تا سطح غنی سازی مورد نیاز برای ساخت بمب در 12 روز غنی کنند. این سناتورها با تکرار برخی اظهارات در مورد ماهیت برنامه هسته ای ایران، همچنین گفتند که نیاز به افزایش تلاش ها برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای وجود دارد.
در هر صورت این تحرکات در حالی صورت می گیرد که اخیرا رسانه های خارجی مدعی شده اند که بر اساس سفرهای اخیر میرعبداللهیان به قطر، عمان و امارات، به نظر می رسد ایران و آمریکا در حال دستیابی به توافق نانوشته ای هستند. در این میان، به گزارش ایلنا، از آنجایی که این پیام ها و خط اصلی آن از سوی مقامات ایرانی و آمریکایی تکذیب نشده است، می توان حدس زد که چنین سیاستی از سوی طرفین اتخاذ شده و مذاکرات در این زمینه در حال انجام است.
در همین زمینه کوروش احمدی، تحلیلگر مسائل بین الملل در گفت و گو با خبرنگار ایلنا، توضیح داد: برای آمریکا در حال حاضر نه امکان توافق مکتوب، نه احیای برجام و نه توافق موقت در چارچوب وجود ندارد. برجام، اما از سوی دیگر می خواهد روابط با ایران را حفظ کند، نباید بحرانی شود. به سه دلیل ممکن است تمرکز بر درک نانوشته باشد. اول اینکه برخی معتقدند ارزش عدم اشاعه برجام 94 از بین رفته است و به دلیل عدم احیای به موقع آن و به دلیل پیشرفت هسته ای ایران در 4 سال گذشته، دیگر امکان اجرای برجام وجود ندارد. سال دوره اجتناب از هسته ای که آمریکا با مفاد خود در نظر گرفته بود.
احمدی تصریح کرد: ثانیاً آمریکا به دوره انتخابات نزدیک می شود و در چنین شرایطی این تصور وجود دارد که احیای برجام می تواند در فضای سیاسی کنونی دردسر مضاعفی برای دموکرات ها ایجاد کند. سوم، در ماه مه 2015، کنگره قانونی را برای بررسی هرگونه توافق هسته ای با ایران تصویب کرد که دولت بایدن را ملزم به ارسال یک توافق نامه کتبی رسمی برای بررسی به کنگره کرد و این می تواند مشکلاتی را برای دموکرات ها در آستانه انتخابات ایجاد کند. از جمله شکاف بین آنها. برخی عوامل ثانویه دیگر مانند تقویت فضای سیاسی آمریکا علیه توافق ایران به دلیل اعتراضات پاییز گذشته و همچنین ادعای ارسال پهپاد از سوی ایران به روسیه و مواردی از این دست نیز تأثیرگذار بوده است، از جمله افراد و گروه هایی که در گذشته می خواست مسائل ایران را حل کند و «آمریکا از طریق دیپلماسی اعراب را تضعیف کرد».
احمدی در پاسخ به این سوال که تحولات مربوط به آزادی زندانیان دارای تابعیت مضاعف، آزادی پول های بلوکه شده، این اتفاقات تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و ایران چقدر می تواند به این توافقات خوش بین باشد، گفت: آزادی زندانیان دو تابعیتی. شهروندی برای مدت طولانی در دستور کار هر دو کشور بوده است. ظاهرا مذاکرات مربوطه در نیویورک، دوحه و مسقط انجام شده است. چندین زندانی با تابعیت دوگانه اروپایی نیز در هفته های اخیر آزاد شده اند. اکنون ظاهراً ایالات متحده بر روی سه زندانی که دارای تابعیت دوگانه آمریکایی هستند تمرکز کرده است. آمریکایی ها می گویند آزادی این زندانیان را در اولویت قرار می دهند.
وی تصریح کرد: از سوی دیگر انتشار ارزهای بلوکه شده در چند کشور مورد توجه ایران نیز هست. در یک مورد موفقیت مثبتی در این زمینه حاصل شد و 2.7 میلیارد دلار از دارایی های ایران در یکی از بانک های عراق آزاد شد. البته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در 24 خرداد گفته بود که آزادسازی این سپرده به این صورت است که در بانکی خارج از ایران به عنوان امانت سپرده شده و پرداخت های مربوط به اقلام غیرتحریمی مانند غذا و دارو با تاییدیه انجام شده است. هر مقاله ای از آمریکا قادر خواهد بود. واضح است که اکنون تمرکز بر آزادسازی دارایی های مسدود شده ایران در عراق و کره جنوبی است. البته در کنار آزادسازی این سپرده ها، صحبت از عدم اعمال تحریم های جدید و اجرای کمتر تحریم ها نیز هست. این بدان معناست که در واقع به ایران اجازه داده خواهد شد تا نفت بیشتری صادر کند. البته صحبت از توقف غنی سازی ایران در 60 درصد و بالاتر است. البته این نظر هم وجود دارد که فقط صحبت از غنی‌سازی ایران از 60 درصد نیست. همچنین این تفاهم به برجام محدود نمی شود و طیفی از نقاط اصطکاک مانند درگیری در سوریه و عراق، توقیف کشتی های کشورها، همکاری ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی، موضوع اوکراین و موارد مشابه را در بر می گیرد.
وی ادامه داد: شاید به همین دلیل است که رابرت مالی کمتر در این پرونده دخالت می کند و عمدتا برت مک گرت درگیر مذاکرات است. در نهایت، اگر سوال جدول زمانی مربوط به این درک نانوشته باشد، باید بگویم که این یکی از عدم قطعیت های بزرگ این فرآیند است. در شرایطی که آمریکا از توافق کتبی مصوب شورای امنیت خارج شده است، طبیعتا ادامه و اجرای یک توافق نانوشته تنها به نیاز ایران و آمریکا بستگی دارد و هر یک از طرفین می توانند اجرای برجام را متوقف کنند. زمانی که منافع آنها ایجاب کند. در عمل، این تفاهم ممکن است تا پایان انتخابات 2024 برای آمریکا مهم باشد و برای ایران به وضوح به تامین نیازهای مادی آن بستگی دارد.
احمدی در پاسخ به این سوال که ایران برای کنترل فضای امنیتی علیه خود از اسرائیل و دیگران چه اقداماتی باید انجام دهد، گفت: امنیت مشکلی است که ایران در چند دهه گذشته با آن مواجه بوده است. در این راستا کشورهای غربی و اسرائیلی با طرح اتهاماتی علیه ایران از جمله دخالت ایران در سایر کشورها، بحث گروه های نیابتی و متهم کردن ایران به عدم همکاری با آژانس در این مسیر حرکت کرده اند. مسئولین ما می توانند با زدودن زمینه هایی که این گونه ادعاها و اتهامات را ممکن می سازد و برای افکار عمومی قابل باور می سازد، از موفقیت سایر کشورها در امن سازی کشور جلوگیری کنند.
منبع: همدلی