روز جدید ناصر خانانی سخنگوی وزارت امور خارجه با رد برخی اظهارنظرها مبنی بر اینکه امید به احیای برجام کم رنگ شده است، گفت: هیچ مانع جدی در روند توافق برجام یا به عبارتی احیای برجام وجود ندارد. به عنوان مسائل امنیتی زیرا سوالات مطرح شده از سوی آژانس در مورد اسناد سیاسی است.
ناصر خانانی اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد با همکاری سازنده با آژانس به موضوعات مطروحه توسط آژانس رسیدگی کند تا پرونده بسته شود و تضمینی ایجاد شود که این موضوعات به عنوان مانعی در روند مذاکرات ایجاد نشود. اجرای توافق
گفتگو با سخنگوی وزارت امور خارجه به شرح زیر است:
* روز دوشنبه مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در بیانیه و کنفرانس مطبوعاتی خود تاکید کرد که ایران با ما همکاری نمی کند و نمی توانیم صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای ایران را تایید کنیم. روز دوشنبه هم گفتید که آمادگی همکاری با آژانس را داریم، با توجه به این اظهارات، روند همکاری با آژانس چگونه خواهد بود؟
در ارتباط با همکاری جمهوری اسلامی ایران با آژانس، ایران هم عضو آژانس و هم عضو توافقنامه پادمان جامع آژانس است. همکاری جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی همواره یک همکاری مثبت و مترقی بوده است و ما به آژانس به عنوان یک سازمان فنی و تخصصی در حوزه فعالیت های هسته ای نگاه می کنیم.
در رابطه با حضور جمهوری اسلامی در آژانس، ما عضوی فعال، مؤثر و نقش آفرین در آژانس بوده و هستیم.
ما معتقدیم که باید تلاش شود تا اقتدار آژانس به عنوان یک سازمان تخصصی و حرفه ای غیرسیاسی در رصد فعالیت های هسته ای کشورهای جهان حفظ شود و این اعتبار در نتیجه رویکردهای سیاسی و روندهای سیاسی مخدوش نشود. . از طرفین
جمهوری اسلامی ایران با این رویکرد به آژانس به عنوان یک سازمان تخصصی نگاه می کند و همکاری ایران با آژانس همواره سازنده بوده است و سفرای ما در آژانس از سفرای توانمند، حرفه ای و متخصص ما هستند.
تحولات سال‌های اخیر به این دلیل بود که برخی کشورها بر اساس مسائل و دیدگاه‌های سیاسی خود و باز شدن پرونده صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک پرونده مورد مناقشه بین‌المللی تلاش کردند موقعیت فنی و تخصصی آژانس را مخدوش کنند. مورد با رویکردی این کار سیاسی شده است.
نگاه جمهوری اسلامی ایران این است که همکاری با آژانس می تواند به رفع ابهامات ایجاد شده توسط دیگران با انگیزه های سیاسی کمک کند و ما نیز با این دیدگاه جلو رفته ایم.
جمهوری اسلامی ایران تاکنون به صورت دوجانبه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری داشته و روابط خود را از سال‌های اخیر تقویت کرده و در چارچوب برجام و توافق 2015 تا حد امکان با آژانس همکاری داشته است و نتیجه این همکاری این بوده است که آژانس بین المللی انرژی اتمی پس از امضای برجام در بیش از 15 گزارشی که به شورای حکام ارائه کرده، صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای ایران را تایید کرده است.
پس از خروج آمریکا از برجام در سال 2018، اتهامات دوباره آغاز شد و فضای ایران هراسی تشدید شد.
با اذعان به همکاری خوب و سازنده جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حوزه دوجانبه به عنوان یک کشور عضو و پایبندی به توافقنامه پادمان جامع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و در رابطه با تعهدات نظارتی محول شده به آژانس در برجام، ادعاهای جدید در این زمینه یعنی متاسفانه برخی از احزاب پای آژانس را برای مسائل سیاسی باز کرده اند.
ما همیشه از دبیرکل آژانس انتظار داشته ایم که تحت تأثیر فشارهای سیاسی قرار نگیرد و آژانس را به عنوان یک سازمان تخصصی، حرفه ای و فنی عاری از مسائل سیاسی مرتبط با منافع برخی کشورها نگاه دارد.
نقش دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حفظ اعتبار فنی و تخصصی سازمان بسیار مهم است و ما معتقدیم که دبیرکل آژانس باید در حفظ استقلال آژانس به عنوان یک سازمان تخصصی تلاش کند. و تحت تاثیر بازی های سیاسی کشورهای دیگر قرار نگیرد.
با توجه به این مسائل، آیا مسائل پادمان تنها مانع توافق است؟
اگر اراده سیاسی لازم برای توافق وجود داشته باشد، هیچ مانعی در روند توافق برجام به عنوان پادمان وجود ندارد. از نظر ما سه موردی که آژانس مطرح می کند، موضوعاتی است که ابعاد فنی ندارد و حاصل مستندات سیاسی است.
جمهوری اسلامی ایران آماده بررسی این موضوعات با همکاری سازنده با آژانس برای بسته شدن پرونده و ایجاد ضمانت است که این موضوعات به عنوان عامل بازدارنده در روند اجرای توافق عمل نکند.
مشکلات فعلی ناشی از برنامه و اهداف سیاسی احزاب است که می خواهند پرونده ها به عنوان ابزار فشار باز بماند.
در مورد موارد ادعایی فعلی، ایران تا کنون حداکثر با آژانس همکاری کرده و به سوالات آژانس پاسخ داده است، اما اگر آژانس از نظر فنی عمل کند و تحت تاثیر فشارهای سیاسی قرار نگیرد و اقتدار حرفه ای خود را حفظ کند، قطعا این اتفاق خواهد افتاد. بسته شود
آیا امید به احیای برجام کم رنگ شده است؟
نه، ما معتقدیم که یک مورد قوی برای احیای توافق وجود دارد. در پاسخ طرف ایرانی سؤال و مطالبه جدیدی مطرح نشد، بلکه متن مشخص و متمایز شد تا زمینه اختلافات تفسیری و موانع اجرای توافق برطرف شود.
از نظر ما هیچ موضوع یا اختلاف نظر جدی که مانع از سرگیری توافق شود وجود ندارد و در صورت وجود اراده سیاسی از سوی طرف مقابل، می توان مذاکرات را در اسرع وقت به نتیجه رساند و اجرایی کرد.
*حال سوال اینجاست که چه اتفاقی افتاده که اتحادیه اروپا اولین پاسخ ایران را سازنده و آینده نگر می داند، آقای بورل صحبت کرد و از این پاسخ استقبال کرد. اما در مورد پاسخ دوم، در حالی که تاکید می کنید که پاسخ طرف ایرانی متن را شفاف کرده است، اروپایی ها و آمریکایی ها می گویند سازنده نیست و می گویند ایران خواسته های جدیدی دارد، در حالی که شما می گویید اینطور نیست؟
نکته مهمی که جمهوری اسلامی بر آن تاکید دارد، موضوع تضمین اجرای توافق است.
* یعنی ایران در پاسخ اول این موضوع را برجسته نکرده و در پاسخ دوم آن را برجسته کرده است؟
موضوع ضمانت نامه همواره از خواسته های جدی جمهوری اسلامی ایران بوده است و ما این را نکته مهم و ضروری می دانیم، به این معنا که کشوری که از توافقنامه تخلف کرده و به تعهدات خود عمل نکرده است، باید این را بدهد. تضمین می کند که مجدداً توافق را به مرحله دیگری واگذار نمی کند.
بنابراین ضمانت برای دوام قرارداد بسیار مهم است و ما نمی‌خواهیم قراردادی را منعقد کنیم که در یک بازه زمانی کوتاه دیگر به دلایلی طرف مقابل از انجام تعهدات خود طفره رود، بنابراین به نظر ما موضوع ضمانت یک موضوع کلیدی برای انعقاد توافق و در مورد پایداری توافق است.
* آقای بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، بار دیگر اظهار داشت که دورنمای توافق در وین در کوتاه مدت بعید است، نظر شما در این مورد چیست؟
ادعاهای طرف های آمریکایی زاییده فرافکنی و فرار از مسئولیت است.
مسئولیت عدم اجرای توافق و ناکارآمدی توافق چندجانبه و ناکارآمدی دیپلماسی بین المللی چندجانبه برای حل و فصل اختلافات، تنها بر عهده دولت آمریکاست.
برجام محصول یک رویکرد چندجانبه بین المللی بود که آمریکا با خروج یکجانبه و غیرمسئولانه خود عملاً شکست خورد.
از سوی دیگر، دولتی که خود مسئول عدم اجرای توافق است و سال هاست مسئول آغاز یک فرآیند غیرضروری بوده است، اکنون نمی تواند به عنوان مدعی ظاهر شود و از طرف مقابل مطالبی را که بخشی از آن است مطالبه کند. مسئولیت کشور خود آن حزب
دولت ایالات متحده باید اطمینان حاصل کند که یک طرف مسئول در روند مذاکرات است و به تعهدات خود پایبند است و اگر توافق دیگری حاصل شود. آمریکا دوباره مانند دوره قبل غیرمسئولانه، غیرقانونی و یکجانبه از توافق خارج نخواهد شد.