علی موسوی خلخالی می نویسد: سودان با دو مشکل بزرگ مواجه است، دو مشکل که هر کدام به تنهایی قادر به سرنگونی و سرنگونی دولت عراق هستند. اول مقتدی صدر که به دنبال فرصتی برای بازگشت به صحنه سیاسی عراق است. دیگری ایالات متحده آمریکا است که دولت سودان را نزدیک به ایران می داند و در خوش بینانه ترین حالت، آن را تحت فشار قرار می دهد تا در روابط خود با ایران و آمریکا حد وسطی بگیرد.
دیپلماسی ایرانی: از روزی که محمد شیعه السودانی در عراق روی کار آمد، این نظر غالب در ایران این بود که یک مرد طرفدار ایران در بغداد به قدرت رسیده است، بنابراین انتخاب السودانی را یک پیروزی سیاسی منطقه ای برای ایران می دانستند. اما پس از برگزاری جام ملت های خلیج فارس (فارسی) در بصره که برای عراق اهمیت ویژه ای داشت و استفاده از واژه عربی خلیج فارس توسط مقامات عراقی از جمله نخست وزیر عراق و مقتدی صدر، موجی از انتقادات علیه محمد شیعه السودانی در ایران به راه افتاد و اتهامات مختلفی به او وارد شد. برخی تحلیل کردند که دولت جدید عراق نه تنها دوست ایران، بلکه خائنی است که به دوستی با ایران خیانت می کند.
السودانی از زمان به قدرت رسیدن تلاش های جدی برای حفظ روابط نزدیک تهران و بغداد انجام داده است. اولین کاری که کرد این بود که تهدید علیه ایران را از عراق بردارد. وی به همین منظور مذاکرات فشرده ای با اقلیم کردستان عراق انجام داد تا امنیت مرزهای ایران و عراق بر عهده ارتش عراق باشد. وی همچنین در سفر به ایران قول داد که این اقدام را با جدیت رصد کند و در این راستا حداقل 2500 نیروی عراقی در مرزهای دو کشور در اقلیم کردستان مستقر شده و تجهیزات لازم برای برقراری کنترل مرزی در نظر گرفته شده است. .
اما السودانی با دو مشکل بزرگ مواجه است، دو مشکل که هر کدام به تنهایی قادر به سرنگونی و سرنگونی دولت عراق هستند. اول مقتدی صدر که به دنبال فرصتی برای بازگشت به صحنه سیاسی عراق است. دیگری ایالات متحده آمریکا است که دولت سودان را نزدیک به ایران می داند و در خوش بینانه ترین حالت، آن را تحت فشار قرار می دهد تا در روابط خود با ایران و آمریکا حد وسطی بگیرد.
صدر سه هفته است که برای اقامه نماز جمعه خوانده است و نمایندگان وی در عراق بیانات وی را می خوانند. بسیاری از ناظران این اقدام را سرآغاز بازگشت وی به صحنه سیاسی عراق می دانند و می گویند مقتدی صدر به دنبال فرصتی برای حمله به دولت عراق است که او را وابسته به رقبای خود می بیند تا دوباره ظهور کند و بر صحنه سیاسی عراق تسلط یابد. به همین دلیل است که اخیراً موضوع کاهش ارزش دینار در برابر دلار را بهانه کرده و تاکنون دو بار حامیان خود را برای تجمع مقابل بانک مرکزی عراق در بغداد تحریک کرده است. البته او هنوز با قدرت وارد صحنه نشده است اما همین اقدام دوستانش برای اعتراض نشان می دهد که می خواهد این پیام را بدهد که در صحنه است و همچنان ظرفیت بالایی برای برهم زدن بازی سیاسی کشور دارد. با پایان فصل زمستان و شروع گرما که معمولاً در عراق زودتر از جاهای دیگر شروع می شود، فضای اعتراضی نسبت به خدمات عمومی آغاز می شود و همین موضوع ممکن است زمینه لازم برای اعتراض صدر را فراهم کند. شاید امسال فصل اعتراضات زودتر از هر سال در عراق آغاز شود.
ایالات متحده در حال حاضر دولت سودان را تحمل می کند و از کار آن قدردانی می کند. دیدارهای مکرر سفیر آمریکا در عراق با محمد شیعه السودانی که حداقل 7 بار به دفتر نخست وزیری سفر کرده و با وی دیدار کرده است، نشان می دهد که دولت آمریکا دولت سودان را به دقت زیر نظر داشته است. واضح است که دولت سودان با سازوکار آمریکایی کار نمی کند و همین کافی است تا آمریکایی ها روی آن حساس باشند. موضوع دلار و نظارت دقیق وزارت خزانه داری آمریکا بر نحوه خرج دلار در عراق و همچنین دستورالعمل های اکیدی که برای جلوگیری از قاچاق ارز از عراق به سایر کشورها به ویژه ایران اعمال شد. و آمریکایی ها او را از نزدیک زیر نظر دارند. آنها مشاهده می کنند که این ابزاری است در دست آمریکایی ها که ضمن آزمایش دولت سودان، می توانند فشار را به گونه ای تنظیم کنند که به خواسته خود برسند.
سودانی قرار است در هفته های آینده به ایالات متحده برود. فواد حسین وزیر امور خارجه عراق در راس یک هیات اقتصادی با هدف کاهش قیمت دلار در عراق و زمینه سازی برای سفر سودان به آمریکا، طی روزهای آینده به واشنگتن سفر خواهد کرد. این سفر برای سودانی ها بسیار مهم است. اهمیت این سفر را می توان با یادآوری اینکه عادل عبدالمهدی، نخست وزیر سابق عراق، در زمان دولت خود سه بار درخواست سفر به آمریکا را داشت که به دلیل همکاری بغداد با تهران بر سر انتظارات واشنگتن، از سوی واشنگتن رد شد. دولت او پس از اعتراضات اکتبر که حدود 10 ماه به طول انجامید سقوط کرد.
در همین راستا است که السودانی تلاش می کند روابط عراق را با متحدان عرب آمریکا به ویژه کشورهای عضو شورای همکاری به ویژه عربستان و امارات گرم کند. او قرار است آخر این هفته به دعوت محمد بن زاید به ابوظبی برود. او پنجشنبه گذشته میزبان وزیر خارجه عربستان بود تا دور جدید مذاکرات ایران و عربستان را آغاز کند.
او همچنین در هفته های اخیر دو سفر به آلمان و فرانسه، متحدان آمریکا در اروپا داشت تا سطح دیپلماسی فعال خود را نشان دهد.
سودان در مرحله حساسی قرار دارد. خود عراقی ها بیش از هر کس دیگری حساسیت این موضوع را درک می کنند. دقیقاً به همین دلیل است که چارچوب هماهنگی – حامی اصلی سازمان سودان – از سیاست‌های دولت سودان از جمله سیاست‌های اقتصادی آن و به‌ویژه سیاست‌های بانک مرکزی عراق حمایت می‌کند و بالاتر از همه، با یک رویکرد جدی بانک مرکزی به قاچاق ارز دولت که پس از حدود 10 ماه بن بست سیاسی تشکیل شد، نمی خواهد دولت عجله کند.