صبح دیروز زمین لرزه ای به بزرگی 3.4 ریشتر مناطقی از تهران را لرزاند، زلزله ای که می توانست بزرگتر از آن باشد و خسارات جانی و مالی زیادی به این شهر وارد کند به طوری که شدت آن به 7.5 ریشتر رسید. این زمین لرزه ساعت 7:40 دقیقه صبح رخ داده است. کانون این زمین لرزه در عمق 10 کیلومتری حوالی قیامدشت گزارش شده و این زمین لرزه خفیف در مناطق مرکزی تهران احساس شده است. شهرستان قیامدشت مرکز بخش هاوران با جمعیتی بالغ بر 36 هزار نفر در جنوب پایتخت واقع شده است.
علی بیت اللهی رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به اینکه این مسیر در امتداد جاده پاکدشت و شریف آباد است، گسل ایجاد این زمین لرزه را ایوانکی عنوان کرد و افزود: به نظر می رسد یکی از فعال ترین گسل های جنوب تهران که به جنوب شرقی تهران منتهی می شود و به شهر ری نزدیک است و در منطقه 19 نیز قرار دارد.
بیت اللهی تصریح کرد: با توجه به اینکه این زمین لرزه کمتر از 4 ریشتر بوده است، باید بیشتر از این زلزله باشد، اما این زمین لرزه در 20 کیلومتری پایتخت تهران، 13 کیلومتری پاکداش و 14 کیلومتری باگردشت واقع شده است.
11.5 میلیون نفر در اطراف مرکز زلزله زندگی می کنند
بیت اللهی گفت: آخرین سرشماری انجام شده در سال 1394، کل جمعیت ساکن در حوالی کانون این زلزله 11.5 میلیون نفر است و 420 هزار واحد مسکونی بدون اسکلت در مجاورت آن وجود دارد که نشان می دهد اگر زلزله با بزرگی متوسط بوده باشد، می تواند خطرناک باشد. همه این موارد مهم اتفاقات کوچکی هستند و این اتفاقات کوچک نیز شناخته شده است، اما باید توجه داشت که این زلزله های کوچک نشان دهنده تصادف هستند.
رئیس مرکز زلزله‌های مرکز تحقیقات، مسکن و شهرسازی ادامه داد: بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که در حوالی کانون زلزله در 17 سال گذشته، 600 زمین لرزه به بزرگی 2.5 و بالاتر رخ داده است که نشان می‌دهد منطقه لرزه ای فعال که باید لرزه خیزی مناطق را رصد و پایش کنیم.
گناهی که ری را نابود کرد به تهران آمد
خوشبختانه این زمین لرزه خفیف خسارتی نداشته است اما نباید فراموش کرد که این گسل که صبح دیروز فعالیت خود را نشان داد و بدین ترتیب یک بار شهر ری را کاملا با خاک یکسان کرد، مهدی زارع از اعضای تیم علمی پژوهشکده موسسه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با اشاره به زلزله قیامداش در استان تهران به ایسنا گفت: زمین لرزه قیامداش به بزرگی 3.6 در ساعت 7:04 صبح دیروز سه شنبه 30 تیرماه در 20 کیلومتری زمین به وقوع پیوست. جنوب شرق تهران، در ناحیه گسل ایوانکی در جنوب شرق تهران این اتفاق افتاده که نشان می دهد پهنه گسل ایوانکی فعال است و دلیل آن نیز وقوع همین زمین لرزه های کوچک است. این پهنه گسلی که یال شمال غربی آن به منطقه 15 تهران می رسد، ظرفیت ایجاد زمین لرزه هایی تا بزرگای 7.5 ریشتر را دارد. این گسل دو زمین لرزه 4 ریشتری را در 26 اسفند 1387 و 3 اسفند 1388 نشان داده است.
این پژوهشگر زلزله‌شناسی با اشاره به اینکه این گسل سابقه زلزله‌های تاریخی دارد، گفت: به احتمال زیاد زمین‌لرزه‌های تاریخی سال‌های ۷۴۳ و ۸۵۵ میلادی که ری را ویران کردند، در امتداد این گسل رخ داده‌اند. همچنین زلزله هایی به صورت خوشه ای در سال های 1388 تا 1402 در اثر حرکت این گسل رخ داده است. بر اساس همین وقوع یک زمین لرزه کوچک، نمی توان در مورد احتمال یا عدم احتمال وقوع زلزله بزرگ دیگری در تهران نتیجه گیری کرد.
وی با بیان اینکه راه اندازی سامانه هشدار زودهنگام زلزله برای افزایش امکانات زیرساختی رصد لرزه نگاری تهران می تواند به کاهش خطر زلزله در تهران کمک کند، افزود: با پایش علمی بر اساس اطلاعات دست اول علمی و دست اول می توان احتمال وقوع زمین لرزه را برآورد کرد. شبکه لرزه نگاری کشور در صورت توسعه و ساماندهی آنلاین و تجهیز به دستگاه های مدرن و آنلاین ( لرزه نگار و شتاب سنج پهن باند، حسگرهای ژئوفیزیکی و ژئودتیکی) می تواند به ارزیابی و پیش بینی زلزله های مهم بعدی و تعیین مناطق پرتنش کمک کند. با احترام به زلزله بعدی.”
پیروز حناچی شهردار سابق تهران در پی نگرانی‌های موجود در خصوص وضعیت زلزله در تهران معتقد است: «زلزله واقعیتی است که اکثر شهرهای کشورمان در معرض آن هستند. باید یاد بگیریم با زلزله زندگی کنیم. اگر قبل از زلزله به نقشه بم نگاه می‌کردیم هیچ‌کس تصور نمی‌کرد در این شهر زلزله بیفتد، حتماً زلزله می‌افتد، اما این اتفاق افتاد زلزله بخشی از زندگی ماست که نباید فراموش کنیم. ما گسل های تهران را شناسایی کردیم و بررسی کردیم که بیمارستان ها، مدارس، دانشگاه ها و غیره. نباید در مناطق حساس ساخته شود، ما این قوانین را اعلام کردیم. من به عنوان یک مدیر شهری نباید این قوانین را زیر پا بگذارم.
حناچی در پاسخ به این سوال که اگر امروز زلزله ای شدید با این کیفیت در تهران رخ دهد، برآورد شما از خسارات جانی و مالی ناشی از زلزله چیست؟ او می گوید: «در سال 1995 زلزله ای در کوبه ژاپن که یک شهر اقتصادی و دومین شهر تجاری بزرگ است رخ داد و حدود 6000 نفر کشته شدند. با وجود تمام تمهیداتی که ژاپنی ها داشتند، شهردار شهر پس از زلزله خودکشی کرد. این زمین لرزه در بدترین و شدیدترین ساعت بود، پل های بتنی تک ستونی له شد، شبکه گاز در اثر زلزله آسیب بیشتری دید، بنابراین ژاپنی ها زلزله این شهر را به آزمایش تبدیل کردند و سپس برخی از قوانین خود را تغییر دادند. و مقررات. در سال‌های 1384 تا 1385 مرکز همکاری‌های بین‌المللی ژاپن تحقیقی را در تهران در رابطه با زلزله کوبه آغاز کرد و بررسی کرد که آیا هر یک از گسل‌های فعال تهران در بدترین حالت زمانی که همه مردم در خانه‌های خود می‌خوابیدند و با بالاترین شدت، یا خیر؟ یعنی بالای 7 ریشتر فعال شده و 400 هزار نفر در این زلزله کشته می شوند.
حناچی ادامه می‌دهد: «در بررسی‌هایشان عنوان شد که آثار قطعی آب و گاز باید جداگانه محاسبه شود. الان میدونم شبکه گاز نسبتا مجهز هست و به دلیل ضربه و ارتعاشات زلزله برق برق قطع میشه و البته احتمال آتش سوزی کم میشه گاز لوله کشی هنوز خطرناکه. یکی از کارهایی که ما انجام دادیم این بود که شتاب‌سنج‌های تهران را افزایش و شبکه‌سازی کردیم. گسل های اطراف تهران مکان هایی هستند که اگر فعال شوند ممکن است 30 ثانیه بعد زلزله ای را در تهران احساس کنیم، با کمک این شتاب سنج ها از آن 30 ثانیه برای اعمالی مانند قطع آب استفاده می شود و گاز و برق کافی است. اما نباید مردم را بترسانیم، باید به آنها یاد بدهیم قبل، هنگام و بعد از زلزله چه کار کنند.»