در حالی که آقای رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری وعده کنترل بازار ارز و قیمت دلار را به مردم می داد، اما در روزهای اخیر قیمت دلار وارد کانال 57 هزار تومان شد. چرا این اتفاق افتاد و چه عواملی دخیل هستند؟
برخی از اعضای دولت کار خود را آرمان گرایانه آغاز کردند و فکر کردند با آرمان گرایی می توانند به اهداف خود برسند. این تا زمانی است که بعد از اینکه در مرحله دستیابی به اهداف قرار گرفتند، با چالش های واقعی اداره کشور مواجه شدند. در شرایط کنونی دولت باید پاسخگوی عملکرد خود در حوزه های مختلف به ویژه در حوزه اقتصادی به مردم باشد. نتیجه گیری ما این بود که طی یک سال و چند ماه گذشته دولت با واقعیت های اداره کشور کنار می آید. در شرایط کنونی به نظر می رسد دولت متوجه چالش های واقعی است. قیمت دلار در روزهای اخیر نه پله ای، بلکه آسانسوری بالا رفته و با توجه به شرایط فعلی به روند صعودی خود ادامه خواهد داد. واقعیت مهم دیگر در این حوزه این است که تیم اقتصادی دولت نتوانسته بازار ارز را کنترل کند. تا زمانی که تنش های بین المللی و منطقه ای ما کاهش نیابد، وضعیت اقتصادی ما تغییر چندانی نخواهد کرد. دیپلماسی متوازن در حاکمیت در شرایط فعلی رعایت نمی شود. از یک سو خصومت ها با غرب افزایش یافته و از سوی دیگر شاهد برخورد منفعلانه با روسیه و چین هستیم. بهای این دیپلماسی را مردم با مشکلات اقتصادی می پردازند. شرایط به گونه ای است که مردم درخواست کرده اند که آقای عراقچی را در سفرهای بعدی خود همراه داشته باشید.
ضعف دولت در کدام حوزه ها بیشتر مشهود است؟
دولت در بخش‌های مختلف از جمله اقتصادی، سیاست خارجی، اجتماعی فاقد کارایی لازم است. اگر به جشنواره فیلم فجر امسال نگاهی بیندازیم متوجه می شویم که به دلیل همه مشکلات این جشنواره نتوانست آنطور که باید به موفقیت چشمگیری دست پیدا کند. وقتی برخی از بازیگران، کارگردانان و هنرمندان حرفه ای از جشنواره کنار می روند به معنای ضرر برای جشنواره و سینمای ایران است. سوال اینجاست که چگونه دولت در شرایطی که حتی یک کیلومتر آن توسط دولت سیزدهم فرآوری نشده بود، تونل 35 کیلومتری آبرسانی به دریاچه ارومیه را افتتاح کرد؟ پروژه هایی را که در دولت های قبل به اتمام رسیده تا کی می خواهند افتتاح کنند؟ برخی می گویند این پروژه ها با اعتبار دولت فعلی به اتمام رسیده است. این تا زمانی است که آنها هزینه های چند پروژه را برای افتتاح ترکیب کرده باشند. این وضعیت به تاکتیک دولت سیزدهم تبدیل شده است که از چند پروژه پول می گیرد و برای عملیاتی شدن آن برای یک پروژه هزینه می کند. در این زمینه مجلس و دیوان باید محاسبات نظارتی انجام دهند. دولت در مسیری قرار دارد که وضعیت اقتصادی مردم روز به روز سخت تر از گذشته می شود. در شرایط فعلی تورم مواد غذایی به بالای 70 درصد رسیده است. در گذشته می گفتند توده های مردم کوچکتر شده اند اما امروز باید گفت توده های مردم کوچکتر شده اند. باید این واقعیت را بپذیریم که برخی از مدیران دولتی ناکارآمد هستند و نباید در این زمینه تملق و تملق داشت.
چرا دولت نمی تواند واقعیت های اقتصادی و اجتماعی جامعه را درک کند؟
دولت باید از همه فرصت های موجود برای مدیریت کشور استفاده کند. دولت سیزدهم در مرحله اول برخی از مدیران باتجربه را برکنار و مدیران کم تجربه را جایگزین آنها کرد. مهم ترین رکن اقتصادی کشور برخلاف تصور برخی که فکر می کنند وزارت اقتصاد یا بانک مرکزی است، سازمان برنامه و بودجه است و این سازمان است که اقتصاد کشور را مدیریت می کند. اساس برنامه در بودجه سالانه در فرآیند مدیریت اقتصاد کشور ثبت می شود. حتی هزینه دلار را سازمان برنامه و بودجه در بودجه سالانه تعیین می کند. برنامه های هدف و انرژی کشور را سازمان برنامه – بودجه تعیین می کند. در این شرایط باید گفت ریشه مشکلات کنونی کشور در مدیریت این سازمان است. سوال اینجاست که چرا دولت فرد توانمندتری را به جای او به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه انتخاب نمی کند؟ اینکه سازمان برنامه و بودجه را به دست مهندس صنایع بسپارد بی سابقه است. سازمان برنامه و بودجه همه وزارتخانه ها و نهادهای دولتی را برنامه ریزی می کند و تعیین می کند که کدام وزارتخانه باید بودجه خود را به چه میزان و به چه صورت هزینه کند. باید از ریشه به موضوع نگاه کنیم و اگر با این رویکرد به موضوع نگاه کنیم، متوجه می شویم که ریشه برخی نابسامانی های اقتصادی موجود در کشور در سازمان برنامه و بودجه است. امروزه سازمان، برنامه و بودجه کشور توسط فردی اداره می شود که تجربه و توان کافی برای این کار را ندارد. در چنین شرایطی برخی اظهارات دولتمردان جای سوال دارد. مثلاً می گویند قطار پیشرفت دولت در حال حرکت است. سوال اینجاست که این قطار تاکنون چه پیشرفتی داشته است که مردم روز به روز با مشکلات معیشتی مواجه هستند؟ با این روند احتمالاً قیمت دلار در آینده روندی صعودی خواهد داشت و اوضاع بازار ارز آشفته‌تر خواهد شد.
چرا قیمت دلار روز به روز افزایش می یابد؟
دلار واحد پول رسمی کشورهای غربی است. در آن زمان روابط دولت با غرب بسیار تیره شد. از طرفی ما گاهی نسبت به چین و روسیه نگرش منفعلانه نشان می دهیم. چرا تلاشی برای مذاکره مقتدرانه با غرب صورت نمی گیرد؟ تاریخ ایران و روسیه در گذشته مملو از جنایاتی است که این کشور علیه ایران مرتکب شده است. در شرایط فعلی به دلیل اینکه روسیه رقیب ایران در فروش نفت است، مجبور شدیم قیمت فروش نفت خود را کاهش دهیم. روسیه عمدا ما را به جنگ اوکراین کشاند تا ایران همدست روسیه در آن جنگ شود.
دولت برای کنترل بازار ارز چه رویکردی را باید در پیش بگیرد؟
افرادی که امروز سکان مدیریت اقتصادی کشور را در دست گرفتند، همان افرادی هستند که می گفتند اگر دولتی نباشد قیمت دلار ثابت می ماند. آقای رئیسی می گفت خدا به من رحم کرد، من رئیس جمهور نشدم که قیمت دلار پنج هزار تومان شود. آیا کسی فکر می کرد امروز که رئیس جمهور کشور است قیمت دلار نزدیک به 60 هزار تومان می شود. مردمی که امروز برجام را روشن کردند کجا هستند، آنهایی که امروز در مجلس هستند، مگر نماینده مردم نیستند؟ چرا در مقابل این وضعیت زندگی و بازار ارز سکوت کرده اند آیا کسانی که در مقابل این وضعیت سکوت کرده اند به این فکر کرده اند که بر اثر فشار اقتصادی آمار طلاق در بین خانواده ها چقدر افزایش یافته است؟ از طرفی چرا جوانان علاقه مند نیستند و نمی توانند ازدواج کنند یا زوج های جوان به دلایل اقتصادی به فکر فرزند نیستند.
اخباری مبنی بر ترمیم احتمالی کابینه و به ویژه جایگزینی محبر فتح و محسن رضایی به جای زاهدی وفا در اطراف دولت دست به دست شده است. این اتفاق تا چه اندازه می تواند شرایط دولت را در مدیریت اقتصاد تغییر دهد؟
من معتقدم تا زمانی که تنش بین المللی ما کاهش نیابد و برجام را احیا نکنیم، با تغییر مردم اتفاق خاصی در کشور نمی افتد. ما باید برخی از قوانین بین المللی را رعایت کنیم. ما باید در یک دهکده جهانی زندگی کنیم. چرا خودمان را گول می زنیم؟ آن هم تا زمانی که هزینه سیاست های غلط بر دوش مردم افتاد. برخی اظهارات برخی تندروها قابل تامل است.
منبع: آرمان ملی