امروز شورای رقابت با دستورالعمل عجیب خود بازارها را شوکه کرد. بخشنامه ای که پس از اجرایی شدن، عرضه خودرو در بازار را متوقف می کند، روندی که از ماه های ابتدایی سال 1400 آغاز شد و با اجرای بیش از 152 خودرو در رنگ ها و مدل های مختلف به تابلوی معاملات رفت.
– دستورالعمل جدید شورای رقابت منوط به توقف عرضه خودرو در بورس نیست، بلکه در این دستورالعمل آمده است که بازار کلیه خودروهای سواری، تولیدی، مونتاژی و وارداتی انحصاری شناخته شده و از این پس مشمول آن هستند. به این دستورالعمل در این میان ماهیت هیئت رقابت حذف انحصار است و اکنون با ایجاد دستورالعمل در حال تثبیت انحصار است.
امیرحسین کاکایی کارشناس صنعت خودرو و استاد دانشگاه علم و صنعت با اشاره به اینکه بخشنامه اخیر شورای رقابت یک فاجعه اقتصادی است، گفت: این بخشنامه مرا به یاد حمله اسکندر به ایران انداخت که با ویرانی همراه بود. ایرانیان و شورای رقابت نیز بازگشت باشکوه درگذشت صنعت خودرو را جشن گرفتند.
شورای رقابت شایر کنترل توزیع رانت ها را در دست گرفت.
با اشاره به بند 2 این بخشنامه، شورای رقابت به منظور ارتقای رقابت پذیری و تنظیم عرضه خودرو، سالانه میزان و نوع واردات خودرو را شورای رقابت با همکاری وزارت امنیت تعیین می کند. کاملاً واضح است، حتی واردکنندگان خودرو.» شامل انحصار است و حتی با فرض صحت این بند، در هیچ کجای مصوبه به دنبال شکستن این انحصار و ایجاد رقابت نیست، اما اعتقاد بر این است که اکنون که بازار در انحصار است. من می گویم با این انحصار چه باید کرد و به نظر می رسد کنترل توزیع اجاره را در دست دارد.
شورای رقابت حتی برای خریداران نیز تعهداتی را وضع می کند
کاکایی خاطرنشان می کند: در این دستورالعمل شورای رقابت حتی برای خریداران نیز تعهداتی را در نظر گرفته است. وی گفت: شورای رقابت نه تنها عرضه را رقابتی کرد، بلکه تعهداتی را برای خریداران تعریف و تحمیل کرد. مشکل ما در بازار خودرو به خودروهای ارزان قیمت محدود شد و شورای رقابت با این بخشنامه مشکل را به کل صنعت خودرو و حتی خودروهای میلیاردی سرایت کرد.
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: قبل از شروع قرعه کشی گفتم که این قرعه کشی نوعی قرعه کشی ملی است و عواقب خطرناکی دارد و باعث می شود همه مردم ایران وارد بازار دلالی شوند و دلال خودرو شوند و این دستورالعمل شورای رقابت، دلالان است. این فقط در مورد خودروهای ارزان قیمت صدق نمی کند، بلکه به کل بازار خودرو نیز تسری پیدا می کند.
کاکایی با بیان اینکه بازار یعنی «هوش جمعی» ادامه می دهد. وی گفت: در سال 1396 میلیون ها سکه برای کاهش قیمت به حراج گذاشته شد اما قیمت ها بالا رفت زیرا به عنوان مثال ذهن جمعی می گفت قیمت این سکه به جای یک میلیون و 500 هزار تومان 3 میلیون و 400 هزار تومان است و چون افزایش عرضه اتفاق نیفتاد. به طور تصادفی در بازار و در نتیجه دولت نمی تواند با هوش جمعی مبارزه کند بلکه باید از هوش جمعی استفاده کند. اگر هوش جمعی بگوید پراید 300 میلیون تومان است، واقعاً همین قیمت است و اگر شورای رقابت از 300 میلیون تومان بودن پراید ناراحت است، نباید غرور را قفل کند و هوش جمعی را شکست دهد. عواملی که باعث افزایش قیمت می شوند این یک برده است، یک شغل».
به گفته این استاد دانشگاه، رفتار بانک مرکزی، وزارت اقتصاد، صنعت و سایر وزارتخانه ها و چاپ پول بدون پشتوانه عواملی است که باعث غرور 300 میلیون تومانی شد و ارزش پول ملی سقوط کرد. 50 درصد در یک ماه و نیم؛ وی گفت: در چنین شرایطی شورای رقابت اعلام کرده است که قیمت ها را به مدت 6 ماه یا نهایتاً سالانه حتی در صورت ثابت بودن قیمت ها 6 ماهه، با افزایش 20 درصدی قیمت در آن مدت، تولیدکننده تعیین می کند. بازنده خواهد شد و در واقع رقابت شورای رقابت است که صنعت خودرو، واردکنندگان، بازار سرمایه و کل اقتصاد اعلام جنگ می کنند.
شورای رقابت با کل نظام اقتصادی در تضاد است
این کارشناس صنعت خودرو خاطرنشان کرد: شورای رقابت با کل نظام اقتصادی کشور در تضاد است. وی گفت: تعریف انحصار توسط اعضای شورای رقابت باعث شد تا نظام اقتصادی جدیدی تعریف کنند. شورای رقابت از این طرح منتفع نمی شود اما باید دید افرادی که نظرشان بر شورای رقابت تاثیر می گذارد چه کسانی از این طرح سود می برند. سود خواهند برد.»
این استاد اقتصاد در ادامه با اشاره به اینکه مشکل شورای رقابت اختلاف دیرینه با صنعت خودرو است که نمی خواهد آن را بپذیرد. وی گفت: تاکنون نام شورای رقابت به جز بازار خودرو در هیچ بازاری شنیده نشده است و تنها جایی که شورای رقابت صدای خود را بلند می کند بازار و صنعت خودرو است و فقط نظرات خود را مطرح می کند. از طریق قیمت گذاری اجباری.”
کاکایی در ادامه خاطرنشان کرد: این طرح ناشی از تفکر ضد توسعه‌ای، کنترل‌محور و شبه کمونیستی است. او گفت: «این تفکر چپ از نوع ناتمام است که اتحاد جماهیر شوروی را نیز فرو ریخت. تفکر اشتباهی در اتحاد جماهیر شوروی وجود داشت که منجر به نابودی آنها شد. آنها معتقد بودند که یک مرکز می تواند بازارها را قفل کند و قیمت همه چیز را تعیین کند، در اوایل انقلاب در شوروی این طرح موثر بود اما در 30 سال اخیر مشاهده شده است که دولت قادر به تعیین قیمت نیست. و مفهومی به نام بازار را نمی توان نادیده گرفت و در نهایت منطقه ای مانند اوکراین که صادرکننده بزرگ گندم بود واردکننده شد و دقیقاً همین تفکر در حال حاضر وجود دارد و مانند بازار سرمایه فرار می کنند و منجر به دلالی می شوند. بازارهایی مانند بازار خودرو و در نتیجه منجر به افزایش بیشتر قیمت خودرو در سال آینده خواهد شد.»