«تراست» نگاهی به رای ضدایرانی پارلمان اروپا برای فهرست کردن سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی و در عین حال تلاش برای نجات مذاکرات برجام دارد.
حمید ابوطالبی، دیپلمات و سیاستمدار در گفتگو با «اعتماد»: غرب هر نوع درگیری و تجاوزی را با ایران عادی می کند.
پارلمان اروپا با قطعنامه ای خواستار قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در فهرست تروریست های اتحادیه اروپا شد. همزمان رویترز به نقل از دو منبع آگاه گزارش داد که اتحادیه اروپا روز دوشنبه 37 تحریم علیه افراد و نهادهای ایرانی اعمال خواهد کرد اما سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بخشی از این تحریم ها نخواهد بود.
پارلمان اروپا به تعلیق مذاکرات برای احیای برجام بین ایران و 1+4 و آمریکا رای منفی داد.
حسین امیرعبدلاخیان وزیر امور خارجه در گفتگوی تلفنی با جوزپ بورل، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اقدام پارلمان اروپا را که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را متهم به تروریستی می‌داند، نوعی تیراندازی در منطقه می‌داند. پای خود اروپا بورل همچنین در آن تماس تلفنی اذعان داشت که احساسات و نگرانی‌ها در پیش‌نویس پارلمان اروپا حاکم است و اگرچه پارلمان اروپا یک نهاد کاملاً مستقل است، اما این قطعنامه فاقد ظرفیت اجرایی است.
جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفتگو با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، درباره ایران صحبت می کند.
شنیده ها حاکی از آن است که رابرت مالی، نماینده دولت آمریکا در امور ایران، با سعید ایروانی، سفیر و نماینده ایران در سازمان ملل متحد دیدار کرده است. در حالی که سخنگوی وزارت خارجه آمریکا این خبر را تکذیب نکرد، سفارت ایران اعلام کرد که هیچ مذاکره ای با مقامات آمریکایی صورت نگرفته است.
همه این تحولات در 72 ساعت گذشته در رابطه با ابعاد مختلف پرونده ایران رخ داده است و به سختی می توان گفت که آیا موثر است یا خیر. رای پارلمان اروپا به درخواست شورای اروپا مبنی بر قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروه‌های تروریستی اگرچه اهمیت سیاسی و امنیتی قابل توجهی دارد و پیامدهای اجتناب‌ناپذیری بر روابط دوجانبه ایران و غرب دارد، اما در عین حال نشان‌دهنده آن است. رای منفی که به توقف مذاکرات برای احیای برجام داده شد، در این مرحله اروپایی ها نمی خواهند همه روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کنند و وارد دوران تشدید تنش شوند. در عین حال پیام های غیر قابل انکاری در اخبار لو رفته از گفتگوی سیاسی رابرت مالی و سعید ایروانی در نیویورک پنهان شده است.
در پارلمان اروپا چه گذشت؟
آنچه روز پنجشنبه در پارلمان اروپا اتفاق افتاد به زبان ساده به شرح زیر است.
1. امروز پنجشنبه بیست و نهم، پارلمان اروپا در قطعنامه ای از اعضای اتحادیه اروپا خواست تا با افزایش حمایت های خود، سپاه و تمامی نیروهای وابسته به آن اعم از بسیج و سپاه قدس را در لیست سازمان های تروریستی اتحادیه اروپا قرار دهند. برای معترضان در ایران آنها همچنین در این سند درخواست کرده اند که هرگونه ارتباط مالی و اقتصادی با شرکت های سپاه یا افراد مرتبط با این نهاد قطع شود.
2. این قطعنامه از اتحادیه اروپا می خواهد که برخی از مقامات، از جمله ابراهیم رئیسی، دادستان کل کشور، و 227 نماینده مجلس را که تشویق به اعدام کردند، تحریم کند. بنیاد مصطفیحان و بنیاد شهید و جانبازان دو نهادی هستند که نام آنها در قطعنامه پارلمان اروپا به عنوان نمونه هایی از نهادهایی که باید تحریم شوند درج شده است.
3. مقامات اروپایی همچنین از مقامات ایرانی خواستند تا به آنچه نقض حقوق بشر می خوانند پایان دهند.
4. نمایندگان پارلمان اروپا همچنین از اقدام شورای حقوق بشر سازمان ملل برای تشکیل یک هیئت حقیقت یاب ویژه در رابطه با آنچه که به زعم آنها سطح سرکوب معترضان در ایران است استقبال کردند و از جمهوری اسلامی ایران خواستند. برای همکاری با این شورا
5. به زبان ساده; اتحادیه اروپا امروز بندی را در گزارش سالانه سیاست خارجی خود گنجاند که از اتحادیه اروپا خواسته است سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست تروریستی اتحادیه قرار دهد. گزارش کامل روز پنجشنبه به تصویب پارلمان رسید و دوشنبه آینده شورای اروپا تصمیم خواهد گرفت که به توصیه های پارلمان اروپا در این گزارش توجه کند یا خیر.
برخی منابع اروپایی به رویترز گفته اند که قرار دادن نام سپاه در فهرست گروه های تروریستی در این مرحله در دستور کار شورای اروپا قرار ندارد. لارنس نورمن، خبرنگار وال استریت ژورنال نیز به نقل از یکی از مقامات ارشد اتحادیه اروپا در توئیتی نوشت که قرار دادن نام اتحادیه اروپا در فهرست گروه های تروریستی “ایده خوبی نیست زیرا مانع پیشرفت در سایر موضوعات می شود.”
توبیاس بیلستروم وزیر امور خارجه سوئد روز گذشته در گفت و گوی تلفنی با حسین امیر عبدالخیان در خصوص مصوبه اخیر پارلمان اروپا علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تاکید کرد که این قطعنامه الزام آور نیست. وی همچنین بر تلاش کشورش در دوران ریاست بر اتحادیه اروپا برای گسترش گفت‌وگوهای اتحادیه اروپا و ایران تاکید کرد.
واکنش ایران چه بود؟
همزمان با نشست شورای اروپا در روز دوشنبه، جمهوری اسلامی ایران هشدار به بروکسل را در مورد تسریع در قطع روابط دوجانبه آغاز کرده است. حسین امیرعبداللهیان در گفت و گو با جوزف بورل با انتقاد از رویکرد احساسی پارلمان اروپا، آن را رفتاری نسنجیده و نادرست توصیف کرد و گفت: متاسفانه شاهد صدور پیش نویس قطعنامه احساسی، تند و غیرحرفه ای از سوی اتحادیه اروپا بوده ایم. مجلس که با عقلانیت در تضاد است.» «این سیاست و مدنیت است. بارها گفته ایم که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یک نهاد رسمی و دولتی است که نقش مهم و حیاتی در تامین امنیت ملی ایران و کشور دارد. امنیت منطقه به ویژه در مبارزه با تروریسم اقدام پارلمان اروپا برای متهم کردن این سازمان امنیتی به تروریستی نوعی تیراندازی به پای خود اروپاست.
امیر عبداللهیان با اشاره به واکنش قانونی و شدید شورای اسلامی ایران، به پارلمان اروپا هشدار داد که به عواقب منفی این رفتار هیجانی بر اروپا فکر کند و بر مسیر دیپلماسی، تعامل سازنده و عقلانیت تمرکز کند. وی افزود: رعایت امنیت متقابل در دنیای دیپلماسی ضروری است و به جای تبعیت از زبان تهدید آمیز و اقدامات خصمانه، افزایش اعتماد متقابل در دستور کار قرار گیرد.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به اقدام پارلمان اروپا مبنی بر قرار دادن سپاه پاسداران در فهرست گروه های تروریستی در توئیتر نوشت: رژیم آپارتاید اسرائیل بزرگترین هویت تروریستی سازمان یافته در جهان است، رژیم انگلیس بنیانگذار، و رژیم آمریکا بزرگترین حامی است. دلیل خشم «باشگاه تروریستی جهانی» سپاه روشن است. «ارتش بزرگترین سازمان ضد تروریستی در جهان است.
حمایت آمریکا از اقدامات پارلمان اروپا
در پی اقدام پارلمان اروپا برای تصویب طرح رسمی درخواست از شورای اروپا برای درج نام سپاه در فهرست گروه های به اصطلاح تروریستی آمریکا، دولت آمریکا نیز از این اقدام حمایت کرد. ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به سوالی مبنی بر این درخواست پارلمان اروپا از اتحادیه اروپا، ادعای خصمانه مبنی بر حمایت ایران از تروریسم را تکرار کرد و گفت: آمریکا از تروریسم حمایت نمی کند. می خواهید مشکلی را برای کشورهای دیگر تجویز کنید. زیرا هر کشور یا گروهی از کشورها دارای اختیارات، شواهد و استانداردهای خاص خود هستند. آنچه که ایالات متحده با شرکای اروپایی خود موافق است، این است که ایران حامی اصلی تروریسم در جهان است. هیچ تفاوتی بین آمریکا و متحدان اروپایی ما در این موضوع وجود ندارد. ما همچنین به ضرورت همکاری برای مقابله با تهدیداتی که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گذشته به ویژه در سال‌های اخیر مطرح کرده است، آگاه هستیم، بنابراین مصمم به ادامه همکاری با اتحادیه اروپا و سایر متحدان و شرکا در این چالش هستیم.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اظهارات یکی از نمایندگان مجلس ایران مبنی بر اقدامات ضد ایرانی اروپا مبنی بر اینکه اگر اتحادیه اروپا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تروریستی اعلام کند، ایران ترویکای اروپایی را نیز اعلام خواهد کرد. یک تروریست است.» وی مدعی شد: واشنگتن به این تهدیدها پاسخ نمی دهد، آنها محکوم می کنند ما به تهدیدات علیه شهروندان آمریکایی و شرکایمان پاسخ می دهیم. کشورهای جهان از جمله ایران به خوبی می‌دانند که ما چنین تهدیدی را جدی می‌گیریم و در صورت لزوم آماده پاسخ قاطع هستیم.
تلاش برای نجات برجام از دل بحران
رای منفی پارلمان اروپا به تعلیق مذاکرات برجام نشان داد که علیرغم دشواری و شاید حتی ناممکن بودن احیای برجام، ترجیح طرف غربی اعم از آمریکا و اروپا این است که بر مشکلات موجود اضافه نشود. از جمله جنگ اوکراین. تلاش‌های جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا چه در گفت‌وگوی تلفنی با وزیر امور خارجه ایران و چه در گفت‌وگوی مشابه با آنتونی بلینکن، همتای آمریکایی امیر عبداللهیان، نشان از همین رویکرد در اروپا دارد. به گفته سخنگوی وی، آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، علاوه بر بورل، از همه کشورها نیز می خواهد که به توافق هسته ای بازگردند. سخنگوی گوترش گفت: دبیرکل همچنان بر این باور است که برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) یکی از مهم ترین دستاوردهای دیپلماتیک سال های اخیر است و می خواهد اطمینان حاصل کند که طرفین به طور کامل به این توافق بازگردند. در رابطه با توافق هسته ای باید بگوییم که ما به صراحت اعلام کرده ایم که می خواهیم از طریق مذاکرات در بسیاری از نقاط جهان به خلع سلاح هسته ای صلح آمیز دست یابیم و از این منظر برنامه جامع اقدام مشترک مهم است. دستاوردی که تا حدی به دست خواهد آمد به بسیاری از جهان کمک کرد.
به گزارش اعتماد، به نظر می رسد اگر خبر دیدار رابرت مالی با سعید ایروانی در نیویورک را تا حدودی در نظر بگیریم، سیاست واشنگتن، هرچند به صورت علنی، تمرکز اصلی آن توجه به مشکلات حقوق بشر در ایران و مدعی تهران است. حمایت از مسکو در او جنگ در اوکراین را می شناسد، اما در پشت پرده بر حفظ فضا برای احیای برجام متمرکز است. نکته ای که حسین امیرعبداللهیان نیز اخیرا در مصاحبه با رسانه های ترکیه به آن اشاره کرده است. امیر عبداللهیان در پاسخ به سوالی درباره طولانی شدن مذاکرات برای رفع تحریم ها گفت: تا کنون چندین گام به مراحل نهایی توافق نزدیک شده ایم. از یک طرف آمریکایی ها به ما پیام دادند که آماده برداشتن گام های نهایی توافق هستند، از طرف دیگر به تظاهرکنندگان در ایران پیام دادند که اولویت ما برجام نیست، بلکه شرایط داخلی است. در ایران. در همان زمان اعلام کردم که آمریکا باید در قبال پیام هایی که از کانال رسمی به ما می دهد و حرف های جنجالی که در رسانه ها می زند، نگرش خود را مشخص کند. اکنون در نقطه‌ای هستیم که آمریکایی‌ها همچنان درباره لزوم توافق از طریق کانال دیپلماتیک صحبت می‌کنند و ما آماده‌ایم بدون پیش‌شرط به نقطه پایانی توافق برسیم تا گام نهایی در چارچوب برجام برداشته شود. مذاکراتی که در گذشته اما بدون پیش شرط و با نگاهی واقع بینانه و با رعایت حقوق و منافع ملی ایران انجام شده است. ما به مسیر دیپلماسی پایبند هستیم و معتقدیم مذاکره برای مذاکره مفید نیست، اما مذاکره می تواند برای همه طرف ها مفید باشد تا به نتیجه مطلوب برسند.
اگرچه به نظر می‌رسد محور پیام‌های رد و بدل شده و شاید دیدارهای مقامات ایرانی و آمریکایی بیشتر بر آزادی زندانیان دوتابعیتی و دارایی‌های مسدود شده ایران در کره جنوبی متمرکز باشد، اما کارشناسان می‌گویند پیشرفت در این پرونده می‌تواند به خارج از کشور ایران و آمریکا برسد. در یک بن بست