آیا دولت از آستانه تحمل مردم عبور می کند؟

هنوز انتظارات تورمی ناشی از خبر حذف ارز ترجیحی فروکش نکرده است که دوباره شعله های اجرایی «طرح بنزین برای همه» را شعله ور کرده و دولت را دوباره در کانون انتقادات و نارضایتی افکار عمومی، اقتصاددانان قرار داده است. و کارشناسان مستقل حتی به اصطلاح نمایندگان.

همه شواهد نشان می دهد که شعارهای پوپولیستی که هم در زمان انتخابات ریاست جمهوری و هم اکنون، پنج ماه از روی کار آمدن دولت می گذرد، نتوانسته اند اقتصاد را درمان کنند و شوک درمانی دولت تاکنون نه تنها شکست خورده است، بلکه بازار را نیز در پی داشته است. دولت حقایق خود را بر واقعیت های زمانه تحمیل کرد.

می توان با حذف طرح ارز و بنزین ترجیحی برای همه، به این دلیل که می خواهند عدالت را در کشور اجرا کنند و رفاه را برای همه به ارمغان بیاورند، حل می شود.

همین چند هفته پیش انتشار نامه محرمانه محسن رضایی معاون رئیس جمهور در فضای مجازی مبنی بر اجرای طرح بنزین برای همه، موجی از نگرانی و ترس را در بین مردمی که اقتصادشان در رکود تورمی فرو رفته است، ایجاد کرد.

با انتشار این نامه نوک پیکان انتقادات متوجه دولت سیزدهم شد. اقتصاددانان مستقل به دولت هشدار داده اند که این طرح را اجرا نکند.

نسخه دیگری از بنزین تغییر می کند

اما رئیس کمیسیون انرژی مجلس روایت دیگری از تغییر بنزین را بیان کرد. فریدون حسنوند در گفت وگو با خبرنگار ایسنا، با بیان اینکه در سال آینده افزایش قیمت بنزین نخواهیم داشت و در دولت و مجلس به ویژه در کمیسیون انرژی درباره افزایش قیمت بنزین بحثی نشده است، اظهار کرد: در سال آینده افزایش قیمت بنزین را شاهد هستیم. بنابراین قطعا در بودجه 1401 افزایشی در سوخت به خصوص بنزین وجود نخواهد داشت.

نماینده ساکنان اندیمسک نیز گفت: این طرح صرفا یک ایده است که توسط کارشناسان و دولت ها بیان شده است.

ابعاد این طرح که حسنوند می گوید فقط یک ایده است، آنقدر نگران کننده است که خودش به عنوان منتقد به تبعات این طرح اشاره کرده است: دیدگاهی که از دادگستری مرکزی نشأت می گیرد این است که افراد فاقد خودرو، سهمیه سوخت ماهانه دریافت می کنند. اجرای آن مشکلات و عوارض زیادی از جمله قاچاق و نحوه ذخیره سازی سوخت در بین مردم و نحوه فروش آن را به همراه داشت، مشکلاتی که در نهایت به مخالفت با این طرح منجر شد.

رئیس کمیسیون انرژی مجلس همچنین به دولت نسبت به واردات مجدد سوخت برای این پروژه هشدار داد.

تصمیمات طبقاتی باعث ایجاد تنش در جامعه می شود

موضوع تمام نشده است و انتقادات مقامات حامی دولت ادامه دارد. فریدون عباسی، یکی دیگر از نمایندگان کلیدی مجلس نیز این طرح را غیرعلمی توصیف کرد و با انتقاد از اینکه دولت‌ها با بازی با قیمت سوخت در جامعه تنش‌آفرینی می‌کنند، گفت: نباید با تصمیم‌های غیرکارشناسی و ایجاد یک ساعت وقت، جامعه را دچار استرس اجتماعی، روانی و اقتصادی کنیم.

عباسی، سخنگوی مردم کازرون در گفت و گو با ایسنا، گفت: متأسفانه مدام در چشم مردم بنزین، برق یا گازوئیل می بینیم. حقوق مردم باید واقعی باشد و بعد قیمت ها واقعی باشد. آن وقت کسی صحبت نمی کند. ما نباید با بنزین و گاز تنش دائمی در جامعه ایجاد کنیم. این را باید در قانون بودجه ببینیم. شفاف به مردم بگوییم قیمت گاز و بنزین و برق از سال 1401 چقدر می شود. دولت از این جا سود می برد، حالا با این درآمد چقدر به دولت یارانه می دهد؟

با دموکراسی سازی بیش از 8 میلیارد دلار درآمد کسب کنید

طبق اعلام وزارت نفت، مصرف روزانه بنزین ایران 85 میلیون لیتر است و اگر هر نفر 15 لیتر در ماه (نیم لیتر در روز) بنزین دریافت کند، کل سهمیه بنزینی که دولت تحویل می دهد به 83 میلیون خواهد رسید. شهروندان ایرانی بیش از 41 میلیون نفر می شوند بقیه بنزین که حدود 45 میلیون لیتر است احتمالا با قیمت فوب در خلیج فارس (22000 تن) به خودروها تحویل می شود که در این صورت درآمد دولت از فروش بنزین است. بیش از شش برابر افزایش خواهد یافت.

احسان سلطانی می گوید: این دولت رویکرد آزادسازی قیمت ها را دارد و طرح بنزین برای همه است که در صورت اجرا، قیمت بنزین مشخص و تبعات اجرای آن متوجه دهک های کم درآمد جامعه خواهد شد. “

احسان سلطانی، کارشناس و پژوهشگر اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار پایگاه خبری پیام نو، با بیان اینکه منابع مالی دولت تمام شده است، گفت: دولت می خواهد با اجرای «طرح بنزین برای همه» درآمد کسب کند.

سلطانی می گوید: مالکان خودرو باید بقیه نیاز خود را بر اساس قیمت فوب خلیج فارس 22 هزار تن خریداری کنند. برای سهمیه 15 لیتری حدود 8 میلیارد دلار به دولت و برای سهمیه 20 لیتری بیش از 1029 میلیارد تن در روز معادل 6.5 میلیارد دلار درآمد جدید به دولت تعلق می گیرد.

احسان سلطانی، کارشناس اقتصادی نیز به این موضوع اذعان می کند و معتقد است که دولت با عوام فریبی اقدام به جمع آوری منابع مالی و افزایش قیمت بنزین می کند.

افزایش 15 درصدی هزینه های خانوار

سلطانی به تراکم کم جمعیت ایران و حاشیه نشینی رو به رشد در ایران اشاره می کند و می گوید: با توجه به فاصله زیاد بین سکونتگاه ها در اکثر نقاط ایران و مصرف زیاد خودروهای فرسوده، مصرف سوخت به ویژه بنزین از هزینه های بسیار بالایی برخوردار است.

پرداخت مابه التفاوت ارزی به نام یارانه

غلامحسین حسن تاش، کارشناس انرژی نیز طرح بنزین را بهانه ای برای گران شدن همه دانست. وی در گفت و گو با خبرنگار ایلنا گفت: هر بار که کفگیر ته دیگ می رود به دنبال افزایش قیمت حامل های انرژی به ویژه بنزین هستند و برای توجیه افزایش قیمت بنزین جملاتی تکرار می شود که بیشتر است. به بهانه عدالت اجتماعی جذاب است.»

به گفته حسن تاش، در ساختار تورم سطح عمومی قیمت ها دائماً در حال افزایش است و قیمت دلار در حال افزایش است، سپس قیمت بنزین با قیمت مناطق آن (FOB خلیج) با نرخ دلار جدید مقایسه می شود و تفاوت آن برابر است. یارانه داده می شود.

این کارشناس انرژی با اعلام اینکه این طرح آثار تورمی خواهد داشت، گفت: آثار تورمی آن همواره به ضرر اقشار ضعیف و کم درآمد خواهد بود. بنابراین این اشتباه است که بگوییم فقط افراد ثروتمند از این امر لذت خواهند برد، از جمله ثروتمندانی که درآمد ثابتی ندارند و به راحتی می توانند قیمت ها و هزینه های خود را به دیگران تحمیل کنند.

اجرای طرح بنزین برای همه تصویری توهم آمیز از عدالت و سعادت طبقات پایین جامعه ارائه می دهد. تصویری که حکایت از وارونگی رفاه تغییر بنزین دارد.