محقق و محقق نهج البلاغه و علوم دینی با تاکید بر اینکه حضرت علی (ع) با کوچکترین تخلفی از بیت المال برخورد می کرد، گفت: در موضوع ایجاد اموال دولتی قصد دارند حرام را پیش ببرند. قانون تعقیب و شکنجه پس اگر شخص یا اشخاصی مرتکب تخلف شوند باید ثابت شود، کسی جرأت پیگیری و پیگیری را ندارد، این عمل بسیار ناراحت کننده و مفسده است و همیشه در تاریخ جمهوری اسلامی خواهد ماند که چنین حادثه ای رخ داده است. و زمینه های شبهه و اتهام را فراهم می کند.
محورهای سخنرانی سید محمدعلی ایازی محقق و محقق نهج البلاغه و علوم دینی:
امیرالمؤمنین علی (ع) سه چهار خطبه در رابطه مردم و حکومت دارد که معروف ترین آنها خطبه سی و چهارم نهج البلاغه است که پیامبر می فرماید: «ای مردم! إِنَّ لَيْعَلَيْكْ حقٌّ، وَ لَكْمْ عَلَيَّ حَقٌّ» اميرالمؤمنين علي (ع) در اين خطبه به حقوق متقابل مردم و حكومت اشاره كردند، زيرا قبول داشتند كه مردم نعمت مردم و نعمت مردم هستند. مردم به این دولت رای دادند و به آن رای دادند. بنابراین لازم است دولت تدابیری را برای مردم انجام دهد و به تعهدات خود در قبال مردم پایبند باشد.
مردم رعیت حکومت نیستند، بلکه مردم نعمت حکومت هستند. دولت باید آنچه را که مردم می خواهند انجام دهد. این مسیر و مسیر به گونه‌ای که دولت دستور می‌دهد و بدون تحقق خواسته‌های طبیعی مردم و مسئولیت‌های محوله، یک‌طرفه نیست، بلکه از مردم انتظار اقدام و انجام وظایف را دارد.
یکی از نکات درخشان در سیره حضرت علی (ع) شرح حال ایشان در خصوص اتهامات و متهمان به ویژه برخورد با دستگیرشدگان و زندانیان است. روزی امیرالمومنین علی (ع) در مسیر راه می رفت، به مردی برخورد کرد که دستگیر شده بود (گویا اتهام این مرد ثابت شده بود و قصد مجازات او را داشتند) حضرت پرسید: این مرد کیست و چه مشکلی داره؟ ماموران توضیح دادند و گفتند: این مرد به جرم خود اعتراف کرده است. حضرت فرمود: آیا این شخص در زندان به جرم خود اعتراف کرده یا در شرایط عادی است؟ بعد گفتند: اقرار در زندان ارزشی ندارد. چون ممکن است فردی که زندانی است به دلیل اتفاقاتی که در بازداشتگاه رخ داده در موقعیتی قرار گرفته باشد یا اعترافاتی داشته باشد، بنابراین این گونه اعترافات ارزش قانونی ندارد. امروز روشنفکران دنیا به وکیل مستقل روی آورده اند زیرا اگر فردی در زندان اعتراف کند مطمئن باشند که اعترافات او با فشار و ترس و تهدید نیست و این وکیل مستقل می تواند از او دفاع کند، یعنی . چرا مسئله نقش وکالت مستقل مهم است؟ سیره عملی حضرت علی (ع) نشان می دهد که ایشان نه تنها اعتراف متهم در زندان را فاقد ارزش قانونی می دانستند، بلکه تاکید داشتند که حتی اقرار شخص نیز جدی گرفته نشود و شرایط و شرایط اعتراف باید جدی گرفته شود. مورد توجه قرار گیرد.
یکی از وظایف حاکم این است که طبق قانون عمل کند. اولین چیزی که در بحث بهره وری مورد توجه بسیاری از حقوقدانان و فرهیختگان این شکلی است این است که بهره وری روند قانونی ندارد و مصوبه ای است که در مراکز حقوقی تصویب نشده است و به کسانی حق فروش اموال را می دهد. خزانه داری و ثروت ملی .در حالی که این سوال روشن نیست.
یکی از موضوعات حساس بسیار جدی حضرت علی (ع) بحث بیت المال بود. حضرت علی علیه السلام با کوچکترین اهانتی به بیت المال حتی از سوی عزیزترین و نزدیکترین افراد برخورد می کند، مثلاً زبیر بن عوام بعد از رحلت پیامبر (ص) همیشه در کنار حضرت علی (ع) بود ولی مقداری مالی داشت. و انتظارات سیاسی و امام علی (علیه السلام) پیشاپیش او بود و خواسته هایش را برآورد. عقیل برادر امیرالمومنین علی (ع) بود و انتظاراتی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فراتر از حد معمول سایر شهروندان داشت که حضرت با جدیت و قاطعیت فراوان به ایشان پاسخ منفی دادند.
نکته دیگر بیت المال لزوم «شفافیت» هزینه های آن در نزد مردم است. تجربه تاریخی نشان می دهد که اگر یک سیستم مالی شفاف نباشد، احتمال سوء استفاده مردم از آن زیاد است. به خصوص در کشور ما که سابقه رانت خواری و فساد از سوی برخی دلالان وجود دارد و ثابت شده که مسیر به ظاهر قانونی را طی نکرده اند. اکنون در بحث تولید اموال دولتی قصد دارند منع قانون تعقیب را پیش ببرند تا در صورت اثبات تخلف فرد یا افرادی، هیچکس جرات تعقیب و تعقیب را نداشته باشد. اقدام بسیار ناراحت کننده و مفسده آور است و همیشه در تاریخ جمهوری اسلامی خواهد ماند و چنین حادثه ای رخ داده و زمینه شبهه و اتهام فراهم شده است.
تصور بسیاری از مردم این است که بین آنچه در آموزه های دینی وجود دارد و روندی که امروز دولت در دستور کار خود دارد فاصله زیادی وجود دارد. و همین امروز یکی از دلایل کتمان دینی در جامعه انجام اعمالی است که ربطی به اسلام و دینداری ندارد. در حال حاضر مسائل اصلی آزادی، عدالت و حقوق به فراموشی سپرده شده است و مسئولان در مورد مسائل فرعی و فرعی بسیار صحبت می کنند و این نشان می دهد که در بین افکار عمومی گروهی وجود دارد که حضرت علی (ع) مطرح می کنند. این موضوع به عنوان یکی از نشانه ها و شواهد زوال حکومت هاست.
اخیراً در سفر رئیس مجلس به قم، مراجع عظام تقلید انتقادات جدی را مطرح کرده و رسماً اعتراض خود را به وضعیت کشور اعلام کردند و حتی برخی از مراجع اعلام کردند: «حضرت علی (ع) کمیل را به مقام معظم رهبری رساند. مدیر منطقه، سربازان اموی. آنها به منطقه حمله کردند و آنجا را غارت کردند. حضرت کمیل به کمیل که در نهج البلاغه است نامه نوشت. مضمون این نامه این است که عده ای فقط از دعای کمیل بهره می برند، اما قدرت اداره یک منطقه را ندارند!» شاید مراجع تقلید به تفصیل مسائل و مشکلات کشور را نگفته باشند، اما انتقاد و اعتراض جدی داشته اند. به طور کلی و صدای مردم را به گوش مسئولان رسانده است.
همچنین بسیاری از علما و اساتید مستقل نسبت به نحوه حکومت داری و وضعیت مالی و اقتصادی جامعه و فقری که مردم از آن رنج می برند و نیز نحوه برخورد با معترضان انتقادات مکرری را مطرح کرده بودند که اشاره به آن کافی نیست. مشکلات را برطرف کنید و راه حل ارائه دهید.