روز جدید : برخی رفتارها باعث تضعیف نظام و انقلاب می شود. ما ادعا می کنیم که می خواهیم جلوی این را بگیریم. ما حافظ نظام هستیم. مدافع واقعی آن قاضی عزیز نیست که بر اساس ماده ای به نام تشویش اذهان عمومی یا تبلیغ علیه نظام که من دلسوزانه یا حتی غیر دلسوزانه از آن انتقاد می کنم، مرا محکوم کند، بلکه آنچه می گویم درست است. اگر قصد نکوهش دارد، ابتدا باید به این رفتارها و اعمال خود بپردازد; اینها دغدغه شعور عمومی و تبلیغات واقعی علیه انقلاب و نظام است نه اینکه فردی در فضای مجازی چیزی بگوید.
یک استاد حوزه علمیه با تاکید بر اینکه دنیای شیطانی نه برای خود و نه برای جامعه، ضامن سعادت نیست، گفت: اگر از نظر مفهومی و مدیریتی تفاوتی وجود نداشته باشد، از نظر مصداق، نگاه امام با دیگران متفاوت است و منظور از امر به آنان است. در سطح دولت شناخته شده است. اگر منظورتان رتبه سوم است، این تمایز مختص امام نیست و دیگران هم این امتیازات را دارند.
آیت الله سید ضیاء مرتضوی در سلسله جلسات «عاشورا و روزگار ما» با عنوان «اصلاح جامعه در گرو اصلاح علمای دین» گفت: یک بار از امیرالمومنین (ع) در مورد وضعیت عمومی جامعه سؤال شد. امیرالمومنین (ع) فرمودند که وضع کنونی تغییر کرده است، از فساد و نادرستی گروهی به نام «خصص» است. کسانی که به نوعی جزو نخبگان جامعه هستند و از گروه های مرجع محسوب می شوند و چشم و دهان و گوش مردم به سمت آنها معطوف می شود و در جایگاهی قرار می گیرند که گفتارشان نقش مستقیمی در گفتار و رفتار و فرهنگ مردم داشته باشد.
این استاد حوزه تاکید کرد: حضرت علی علیه السلام می فرمایند اگر عالمی از مقام خود بیفتد، از درون گرفتار طمع می شود و چشم طمع به رهبری، حیثیت، مال، نفوذ امضا و اموری است که جنبه دنیوی دارد. آزادی و آزادگی، چنان موضعی گرفت که نمی تواند بر اساس فهم و علم خودش حرف بزند و مردم را به خدا برساند، مردم با چه دلیل و راهنمایی می خواهند هدایت شوند؟! مانع می شود و نمی تواند راهنما باشد. وقتی نیروی رزمنده ای که فقط برای خدا باید بجنگد منافق شده است، با چه نیرویی می توان از میدان اسلام دفاع کرد؟!
وی ادامه داد: در جامعه ای که امیرالمومنین(ع) می فرمایند، اگر حاکمان عدالت نکنند، گرفتار می شوند، تصمیمات و دستوراتشان از روی ظلم است، خود را مقید نمی دانند و پایبند به قانون هستند. و حق.ظالم پیش کی دیگه بره؟! سپس گفتند عامل اتلاف و نابودی سرمایه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، مردم طمع دنیا، زاهدان غرق دنیا، بازرگانان خائن به حقوق مردم هستند، رزمندگان منافق و حاکمان ظالم.
آیت الله مرتضوی تصریح کرد: از حضرت عیسی بن مریم (علیه السلام) نقل شده است که عالم شیطان مانند سنگی است که مجرای آب را می بندد و نه توانایی استفاده از آن آب را دارد و نه اجازه می دهد که آن آب حداقل به سمت کشاورزی مردم برود. به گفته وی، دانشمند بدی که باید اصلاح شود، کسی است که مانع از خیر و اصلاح جامعه شود. در حالی که خودش باید اصلاح شود. او خوشبختی را نه برای خود و نه برای جامعه تضمین نمی کند.
وی گفت: محور بحث من یکی از اسناد تاریخی و روایی منسوب به امام سجاد علیه السلام است که در قالب نامه ای مبسوط به یکی از فقها و فقها و قضات مشهور اهل سنت به نام محمد بن مسلم نوشته شده است. به ابن شهاب زهری نیز معروف است. زهری با این که از علمای شیعه نبود، با امام سجاد (علیه السلام) ارتباط نزدیک داشت و در منابع حدیثی ما احادیث زیادی از ایشان نقل شده است. به نظر می رسد اصل رابطه ایشان با امام سجاد (علیه السلام) به این برمی گردد که برائت ایشان بر اساس اشتباه او کشته شد و در چنین شرایطی بود که امام سجاد (علیه السلام) او را با دستی از وضعیت روحی شکننده نجات داد. .
این استاد حوزه اضافه کرد: یادم هست قبل از انقلاب چند طلبه جوان با روحیه انقلابی می خواستند کاری بکنند، برخی از علما که از آنها انتظار می رفت این نامه را برجسته می کردند یا کار کسانی را که با نظام ارتباط داشتند مقصر می دانستند. چون سدی بود که امام سجاد(ع) بعد از واقعه عاشورا ساخت. متن نامه بیانگر حالات تقوای امام سجاد علیه السلام است و تلاوت آن برای انذار و انذار است و خداوند او را بیامرزد نه برای قیاس و تطبیق.
وی تاکید کرد: با سطح توقع از علمای دین همه ما نیاز به آگاهی بیشتر داریم و جامعه باید سطح توقع از علمای خود را تا حد امکان بالا ببرد. البته انتظارات در کنار واقعیت. نکته کلیدی در نامه این است که بدانیم چقدر از منش و رفتار زهری خطاب به امام سجاد (علیه السلام) است. نقد امام سجاد علیه السلام علم و فقه و اعتقادات کلامی ایشان نیست. مشکلات حضرت بر محور سوء استفاده ای است که حاکم با دوستی و سکوت عالمانه خود نشان می دهد که حتی با پایبندی به مظاهر شریعت در سطح جامعه، آثار اجتماعی، دینی و تربیتی دارد.
آیت الله مرتضوی تصریح کرد: زهری علیرغم اینکه خطیب نماز است، از تضییع کنندگان نماز در جامعه و تضعیف کننده و تضعیف کننده ظواهر شرعی در جامعه است. مشکل در این است که با حضور علمایی چون ابن شهاب زهری هیچ اصلاح اساسی در جامعه صورت نمی گیرد و حاکمان می توانند با وارد کردن چنین افرادی، هرچند به صورت ضمنی، از هرگونه اصلاحی جلوگیری کنند.
وی با اشاره به بخش های مختلف نامه امام سجاد(ع) گفت: روایت علما در قرآن با سایرین متفاوت است. خداوند به علما وعده حقایقی را داد که به لطف خدا آن را فهمیدند و مردم نیز کمک کردند و شما فرصت هایی برای درک دین خدا و شناخت حقایق یافتید. بهانه نیاورید و راحت و بی خطر را بگویید و جاهایی را که ضرر و عیب دارد نادیده بگیرید و دنبال توجیهات قانونی و غیر قانونی بروید.
این استاد حوزه یادآور شد: در تحریر الوسیله حضرت امام در خصوص امر به معروف و نهی از منکر سؤالات متعددی دارند. یکی از آنها این است که اگر سکوت علما و بزرگان دین موجب تقویت و تأیید ظالم شود، هر چند اثری نداشته باشد، سکوت نکنند. در شماره بعد می فرمایند اگر سکوت علما و بزرگان دین باعث تحمیل تابوهای دیگر شود، معلوم است که نباید سکوت کنند. حتی اگر در رفع حرام مؤثر نباشد.
وی ادامه داد: ممکن است عده ای بگویند مثل آنها هستم و چیزی را که درست نیست به بزرگان نسبت دهند. جوانی که بی حوصله است و نمی داند این فرد چقدر ناراحت و ناراضی است، چیزهایی را نسبت می دهند که درست و معقول نیست. اینجا نباید سکوت کنند و انکار کنند که این شرم را از میدان خود دور کنند و بگویند این اتفاقاتی که می افتد به ما ربطی ندارد.
آیت الله مرتضوی تاکید کرد: اگر علما نتوانند جلوی ظلم را بگیرند حداقل کاری که می توانند بکنند این است که نشان دهند ما حمایت نمی کنیم و نمی پذیریم. ما با کسی بحث نمی کنیم و به طغیان دعوت نمی کنیم، اما این رفتار را نمی پذیریم. لااقل بگوییم حوزه آنها از انتساب های نادرست پاک شده است. تا این بحث اصلاحات و موانع حل نشود، ما مسلمانان هر جامعه ای نمی توانیم انتظار زیادی برای حل مسائل داشته باشیم. بسیاری از رفتارها و اعمال در پشت این حصارها و موانعی که به نام علم و معنویت و دین برپا می شود رخ می دهد و البته نیاز به اصلاح دارد.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر تفاوت فقه امام خمینی (ره) با سایر فقه در امر به معروف و نهی از منکر، گفت: اگر از نظر مفهوم و مدیریت تفاوتی وجود نداشته باشد، امام خمینی (ره) ديدگاه از نظر سابقه با ديگران متفاوت بود و منظور آنها آنچه در سطح دولت شناخته شده است. اگر منظورتان رتبه سوم است، این تمایز مختص امام نیست و دیگران هم این امتیازات را دارند. برخی از مراجع تهران حتی اجازه اجرای غیابی مجازات را ندادند.
این استاد حوزه علمیه افزود: طبیعتاً وقتی حکومت صالحی قدرت را در دست دارد، صاحب شمشیر و شمشیر است و اگر کسی مانند آتش عمل کند، نظم و قانون اجتماعی از بین می‌رود و نهادهایی که برای این منظور ایجاد شده است. نابود شود.”
وی تاکید کرد: من از این بحث ها دو هدف داشتم. یکی اینکه بگوییم حداقل برخی از رفتارهایی که رخ می دهد ربطی به دین ندارد یا دیدگاه دیگری در دین وجود دارد که می گوید چنین رفتارهایی نباید رخ دهد. هدف دوم من این است که اگر به جامعه پیچیده ای نگاه کنم که همه آنها مثل هم هستند، بگویم اینطور نیست و آن نقطه امید برای این لباس باقی می ماند. و من به عنوان یک دانش آموز می فهمم که چه اتفاقی می افتد، چه کاری باید انجام شود، و سوم اینکه منابع چه چیزی را به ما نشان می دهند.
آیت الله مرتضوی با تاکید بر اینکه من نمی توانم ناامید باشم، گفت: امام سجاد (علیه السلام) به زهری فرمودند که ناامیدی تو بدتر از اشتباهی است که کردی. همه ما باید امیدوار باشیم و بر امید بسازیم. من مدتهاست که امیدی ایجاد کرده ام و بر اساس آن عمل کرده ام. برخی از مردم می خواهند مردم را ناامید کنند. نباید اینطوری باشه ما نمی توانیم یک میلیون نفر را نجات دهیم، اما می توانیم یک نفر را نجات دهیم، این یک وظیفه شرعی است.
وی ادامه داد: برخی رفتارها باعث تضعیف نظام و انقلاب می شود. ما ادعا می کنیم که می خواهیم جلوی این را بگیریم. ما حافظ نظام هستیم. مدافع واقعی آن قاضی عزیزی نیست که بر اساس ماده ای به نام تشویش اذهان عمومی یا تبلیغ علیه نظام که من دلسوزانه یا حتی غیر دلسوزانه از آن انتقاد می کنم، مرا محکوم کند، بلکه آنچه می گویم درست است. اگر قصد نکوهش دارد، ابتدا باید به این رفتارها و اعمال خود بپردازد; اینها دغدغه شعور عمومی و تبلیغات واقعی علیه انقلاب و نظام است نه اینکه فردی در فضای مجازی چیزی بگوید.
این استاد حوزه گفت: بحث ما این است که نخبگان و نخبگان تکلیفی دارند; فرصت بیان درک و سلیقه خود را دارند. آیا زندگی فرق می کند اگر مردم، اقلیت ها، منتقدان و دلسوزان بتوانند حرف خود را بزنند و بگویند ما به آن شخصیت احترام می گذاریم اما آن عمل یا حرف را نمی پذیریم؟! چه کار خاصی برای مردم نسبت به کشورهای دیگر انجام داده ایم که این فشار را بیاوریم؟!
ایشان همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه امام خمینی(ره) فرمودند: «حفظ نظام از واجبات است»، گفت: در دانشنامه امام خمینی (ره) مقاله ای درباره «حفظ نظام» دارم. همانطور که همه فقها گفته اند امام در کتاب «البی» بر لزوم حفظ نظام از سوی حکومت اسلامی تأکید می کند، منظور امام از «نظام اجتماعی» با حفظ نظام است. آنجا که گفتند نظام سیاسی در سایه حفظ نظام اجتماعی است.
آیت الله مرتضوی تاکید کرد: امام به صراحت فرمودند که وظیفه کمتر ما در حفظ نظام سیاسی در مقابل مسئولیت بزرگتر «حفاظت از دین» و «حفاظت از سیمای دین» بسیار ناچیز است. این مسئولیت اصلی ماست. ببینیم عده ای از جوانان چه ذهنیتی نسبت به دینداری و حرم دارند. به دلیل برخی رفتارهایمان و به دلیل اینکه نتوانسته ایم خودمان را به درستی توجیه کنیم و مواردی که نباید بر آنها تاکید کنیم و حداقل تحریف نکنیم، به تعهدات خود عمل نمی کنیم.
در پاسخ به این سؤال که آیا در زمان امام معصوم (علیه السلام) انتقاد از ایشان هزینه داشت یا خیر، گفت: نه تنها هزینه ای در بر نداشت، بلکه تشویق هم می شد. خطبه 216 می گوید من خود را مبرا از خطا نمی دانم. در صفین این خطبه را گفتند که شما آزادی کامل دارید.