«استوری و پست» دلیل اعتراضات خیابانی نبود

روز جدید سعیده علیپور: در بحبوحه اعتراضات مردمی به مرگ مهسا امینی، دختر 22 ساله سکزی در بازداشت گشت ارشاد، روز جمعه 8 مهر، اعلامیه هایی مبنی بر دعوت نمازگزاران برای تجمع در مقابل منزل این بازیکن سابق تیم ملی منتشر شد. بر روی دیوارهای منطقه مصلی لواسانات تهران به نمایش درآمده است. دعوت به تجمع مقابل منزل علی کریمی در لواسان بعد از اقامه نماز جمعه. عنوان نیز به این صورت انتخاب شده است: «تجمع انقلابیون و مردم شکسته در مقابل کاخ فاسد و خیانتکار سلبریتی ها»! در این پیام ها از مسئولان خواسته شده بود که «کاخ» علی کریمی را به نفع مردم مصادره کنند.

تجمعی که جز این اطلاعیه ها در فضای مجازی بازتاب چندانی نداشت. این اولین درخواست برای مصادره اموال علی کریمی نبود. پیش از این گروه ناشناس افراد مشهور بیشتری در شبکه های مجازی و رسانه های دولتی همین درخواست را مطرح کردند. درخواستی که البته بیشتر دستوری برای مسئولان بود و تهدیدی برای مخالفان به حساب می آمد.این تهدیدات از سوی علی کریمی به سمت دیگر افراد مشهور سرازیر شد که در صفحات مجازی خود از اعتراضات حمایت کردند و برخورد تند و انتقادی نسبت به آنها داشتند. درگذشت مهسا امینی ، اما به طور جدی این سوال را مطرح کرد که آیا چنین تهدیدهایی مشروع هستند؟ و آیا می توان به دلیل اعتراض به سیاست و نحوه اداره کشور، اموال مردم را تصرف کرد؟

تهدید به مصادره اموال

حمید رسایی فعال سیاسی اصولگرا سومین ماه مهر در گفت و گو با برنامه ویژه خبری شبکه هابر با استناد به مواضع علی کریمی در حمایت از وی، خواستار مصادره اموال علی کریمی شد و گفت: «مدیریت ناآرامی های اخیر در کشور».

این فعال سیاسی اصولگرا با اشاره به اقدام دولت ترکیه برای مصادره دارایی هاکان شوکور، فوتبالیست مشهور ترکیه ای به اتهام دست داشتن در کودتای نافرجام 2015، خواستار اقدام مشابه و مصادره دارایی های ایران علی کریمی شد.

وی همچنین با اشاره به مواضع مهران مدیری خواستار قطع همکاری صدا و سیما با سلبریتی هایی شد که به گفته وی در حوادث اخیر کشور حمایت خود را از شورشیان اعلام کرده اند.

پیش از این روزنامه دولتی ایران در شماره پنج شنبه 31 شهریور خود، علی کریمی را به دلیل حمایت از اعتراضات مردمی «رهبر شورش خیابانی سایبری» خوانده بود و روزنامه همشهری نیز همین اتهام را تکرار کرد. همان روز خبرگزاری فارس با اشاره به تشکیل پرونده برای علی کریمی به دلیل حمایت از اعتراضات مردمی، وی را تهدید به بازداشت و مصادره اموالش کرد و نوشت: «دادستان کریمی را از طریق اینترپل تحت تعقیب قرار دهد و او را بفروشد. ویلای وی باید بخشی از خسارت اعتراضات را جبران کند.

در این میان برخی اعلام کردند که کمپینی به نام «مصادره اموال محرکان» و غیر از علی کریمی، اموال افراد دیگری مانند; باید عباس آخوندی، کتایون ریاحی، شبنم فرشجو و مریم ابراهیم وند را دستگیر کنیم. لیستی که البته بعدها با مواضع صریح تعدادی دیگر از سلبریتی ها طولانی تر شد.هرچند عجیب بود این درخواست ها ادامه یافت و افراد افراطی از جمله علیرضا قزوه مدیر دفتر موسیقی و شعر و سرود به او پیوستند. سازمان صدا و سیما. وی در گفت وگو با خبرگزاری فارس با اشاره به «حمایت برخی سلبریتی ها از شورش های خیابانی شورشیان» خواستار برداشت خسارت به اموال عمومی از اموال شخصی افراد مشهور شد.کازوا همچنین متنی را در توییتر منتشر کرد که به این موضوع اشاره کرد. پست های علی کریمی و مهران. مدیری نوشت: بخشی از هزینه آتش زدن بانک ها و اموال عمومی را باید از اموال سلبریتی هایی مانند علی کریمی و آقای بره (مهران مدیری) و… گرفت تا بفهمند که کشور مسئول است… عکسی از بنری در بیرون منزل علی کریمی در ماه جاری منتشر شد که خبر از پلمپ اموال وی می داد.خبرگزاری ها گزارش دادند؛ بنا به اعلام دادستانی لواسانات بنری بر روی درب منزل علی کریمی نصب شد که در آن نوشته شده بود: «طبق حکم صادره از سوی محترم مرجع قضایی این ملک تا دستور بعدی پلمپ می باشد.

حتی اگر مردم برای اعتراض به داستان های علی کریمی به خیابان ها بیایند و برخی از آنها اموال عمومی را تخریب کنند، باز هم نمی توان تخریب را ناشی از داستان ها دانست.

این خبر که به سرعت افشا شد، ابتدا نشان داد که تهدیدهای لفظی نیز مؤثر بوده و ظاهراً مقامات قضایی قصد مصادره اموال چهره های سرشناس را داشتند که با اعتراضات مردمی همگام بودند. اما چند روز بعد عکس‌هایی از همان مکان بدون بلوک‌های سیمانی و بنر و بدون هیچ نشانی از مهر و موم ارسال شد. موضوعی که نشان می داد دستگاه قضایی نه بر اساس احساسات گروهی بلکه بر اساس قانون عمل می کند و اجازه مصادره اموال مردم را قبل از برگزاری دادگاه نداده است. وی با محکومیت اغتشاشات اخیر خواستار برخورد قاطع با «سلبریتی های خودفروش» شد و نوشت: برای جبران خسارات وارده به مردم باید دارایی سلبریتی ها مصادره و برای جبران خسارت استفاده شود.

مصادره اموال تحت چه شرایطی انجام می شود؟

مصادره از نظر حقوقی عبارت است از مصادره (تصرف) بخشی از اموالی که در ارتکاب جرم مؤثر بوده و یا از جرم به دست آمده است. در ماده 214 قانون مجازات اسلامی آمده است: «مجرم باید مالی را که در اثر ارتکاب جرم به دست آورده است، در صورت موجود بودن معادل آن و در صورت نبودن معادل آن و در صورت موجود بودن آن را بپردازد. امکان رد معادل، قیمت آن وجود ندارد. مالک آن را رد کند و خسارت را بپذیرد».

بر اساس این ماده پس از رسیدگی به موضوع شکایت و احراز جرم، بدون نیاز به طرح شکایت جدید، در همان حکم به عنوان مجازات، اموالی که عامل یا وسیله مؤثر ارتکاب جرم است یا کشف شده توسط جرم، به نفع قاضی است. دولت مصادره یا مصادره می کند.

پیمان آبجیور، وکیل دادگستری در گفت و گو با «توسعه ایران»: «از نظر حقوقی ضرری که موجب مصادره اموال می شود باید مستقیم باشد. اما در مواردی مانند پست ها و استوری ها در فضای مجازی نمی توان صریح بودن آن را تایید کرد.»

وکلا چه می گویند؟

در خصوص تفسیر این ماده قانونی و پرونده اخیری که در این گزارش به آن اشاره شد، دکتر پیمان عبدگیر، وکیل دادگستری به توسعه ایران چنین توضیح داد: «رأی به مصادره اموال در مواردی از این قبیل با قاضی و دادگاه است. تفسیر از طعم قانون است.” وی با اشاره به اینکه قانون در مواردی اجازه توقیف اموال را به دادگاه داده است، این اجازه را مستلزم مقدمات دانست و گفت: به عنوان مثال در پرونده اخیر که توقیف مال علیه علی کریمی مطرح شد، ابتدا باید احراز شود که وجود دارد. رابطه سببی بین استوری اینستاگرام کریمی و اعتراضات و مردم به خاطر این استوری به خیابان ها ریختند و عده ای سعی در ایجاد خسارت کردند. در این صورت این خسارت از مال او قابل جبران است». وی با بیان اینکه این علیت باید قانوناً منتسب شود، تاکید کرد: این ادعا ایراد جدی دارد. چون نمی توان گفت دلیل این اعتراضات ماجرای کریمی است. وی با اشاره به اینکه کریمی عامل این اعتراضات نبوده و او نیز در جریان این اعتراضات به این جریان پیوسته است، می گوید: به نظر من و بسیاری از حقوق دانان، یافتن این انتساب مشکل است. چون قابل تایید نیست. اما این احتمال هم وجود دارد که قاضی بگوید این ارتباط وجود دارد و کریمی به پرداخت خسارت محکوم شود.» این وکیل دادگستری با اشاره به بی سابقه بودن این گونه احکام در دهه های اخیر، افزود: «از نظر حقوقی خسارات وارده باید مستقیم باشد اما در مواردی مانند پست ها و استوری ها در فضای مجازی نمی توان صریح بودن آن را تایید کرد، بنابراین حتی اگر مردم به خاطر داستان های علی کریمی برای اعتراض به خیابان ها بروند و برخی از آنها اموال عمومی را تخریب کنند باز هم نمی شود. ممکن است؛ وی تخریب را بر اساس مواد قانونی و قانونی ناشی از داستان ها می داند.

وی بنرهای نصب شده در مقابل منزل علی کریمی را غیرقانونی خواند و گفت: طبق قانون در حال مصادره اموال است. ابتدا باید دادخواست داده شود و محکوم و حکم اجرا شود سپس اموال او مصادره شود. به همین دلیل نصب بنر سلب مالکیت قبل از این مراحل غیرقانونی است.

کامبیز نوروزی، وکیل دادگستری نیز در این خصوص به ایران توسعه گفت: «مصادره اموال معترضان بدون طی مراحل قانونی مطلقاً غیرقانونی است. یعنی دادگاهی تشکیل شود و دادگاه حکم به مصادره اموال بدهد و بعد مال توقیف شود.» در حالی که این روزها عده ای فریاد می زنند و خواستار مصادره اموال افراد مشهور به دلیل است. اعتراضات اخیری که دیگران می گویند ای کاش این فریاد کمک در جریان اختلاس افرادی چون هواری، زنجانی و ده ها نفر دیگر بلند می شد و اموالشان به این سرعت مصادره می شد.