احسان انصاری: در دیدار اصلاح طلبان با سران نظام چه گذشت؟ اصلاح طلبان چه پیشنهادهایی به دولت دادند و واکنش دولت به این پیشنهادها چه بود؟ آرمان ملی برای پاسخ به این سوالات با حسن رسولی از اعضای جبهه اصلاحات گفت وگو کرد. رسولی خاطرنشان کرد: اگر به تاریخچه و ریشه این اعتراضات نگاه کنیم، در سال های اخیر و به ویژه از سال 78 به بعد، هر زمان که در کشور ناآرامی بود، جریان اصلاحات، چه زمانی که ایشان در راس مجلس بودند و چه دولت یا پس از آن، مانند سال 1367 که خارج از دولت بود و مجلس و دولت در اختیار جریان مقابل قرار داشتند و بر اساس مطالبات اصلاحی که در کشور وجود داشت، پیشنهاداتی را به دولت ارائه کردند. به عنوان مثال، اصلاح طلبان همواره موضوع تحریم را یکی از مهمترین مولفه های روانی، اقتصادی و سیاسی مانع توسعه کشور می دانستند. نکته اینجاست که علیرغم اینکه این موضوع در دو دهه گذشته به عنوان یک چالش بزرگ در اداره کشور وجود داشته است، هنوز تصمیم قاطعی در مورد آن اتخاذ نشده است. به همین دلیل یکی از پیشنهادات اصلاح طلبان برای برون رفت از شرایط فعلی تسریع در حل پرونده هسته ای و رفع تحریم ها است. ماحصل این گفتگو را در زیر می خوانید.
اعتراضات اخیر چه ویژگی هایی داشت و چه تفاوتی با اعتراضات گذشته داشت؟
جامعه ایران امروز با مشکلات اقتصادی و اجتماعی مواجه است. انباشت مطالبات و کنار هم قرار گرفتن مشکلات اقتصادی در کشور آینده روشنی را برای مردم رقم نمی زد. بدون شک اگر همه جوانب این بحران را به دقت تحلیل کنیم به این نتیجه می رسیم که این اعتراضات اقشار و طبقات مختلف اجتماعی را دربرگرفته است. از دانشگاه هایی که سال ها در رکود و انفعال سیاسی به سر می برد تا بازار و اقشار مختلف جامعه در اعتراض اخیر نقش آفرینی کرده اند. از سوی دیگر برخلاف اعتراضات گذشته که مدارس و دانش آموزان نقشی نداشتند، در اعتراضات اخیر دانش آموزان نیز نقش آفرینی کردند و اعتراضات خود را به شکل های مختلف نشان دادند. نکته دیگری که در این حوزه وجود داشت، پوشش رویدادهای داخلی در خارج از کشور بود. اگر بخواهیم مشکل را حل کنیم، ابتدا باید آن را خوب تعریف کنیم. به همین دلیل باید واقعیت ها را تحلیل و بررسی کرد. فکر می کنم اعتراضات اخیر در کشور از نظر گستردگی با هیچ یک از اعتراضات گذشته قابل مقایسه نیست و عمق و گستره بیشتری داشت. به همین دلیل عموم مردم ایران به ویژه فعالان و نخبگان سیاسی و به ویژه اصلاح طلبان نگران آینده کشور هستند.
چرا اصلاح طلبان تصمیم گرفتند برای عبور از بحران کنونی کشور با دولت مذاکره کنند؟ مهمترین پیشنهادات اصلاح طلبان به دولت در این حوزه چیست؟
بدون شک در شرایط کنونی یکی از دغدغه های اصلی فعالان سیاسی نظام و دلسوزان کشور در سطوح مختلف اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی این است که با ادامه این روند آینده ایران به کدام سمت خواهد رفت. از این وضعیت و اینکه اعتراضات اخیر چه آثار و پیامدهایی دارد. آنچه در این زمینه حائز اهمیت است این است که برای کاهش این بحران چه باید کرد و از چه راهکارهایی استفاده کرد تا به عمق این اعتراضات بیشتر نشود. من فکر می کنم همه کسانی که به فکر کشور و منافع ملی هستند در قبال آینده کشور احساس مسئولیت می کنند. اصلاح طلبان نیز نگران وضعیت کنونی کشور هستند و به همین دلیل تلاش می کنند از همه ظرفیت هایی که در اختیار دارند استفاده کنند تا کشور از شرایط فعلی عبور کند. از سوی اصلاح طلبان شرایط کشور و اتفاقاتی که در حال رخ دادن است مرتب رصد و تحلیل می شود و اصلاح طلبان با حساسیت به اتفاقات کشور می پردازند. مدت ها بر اساس یک تصمیم جمعی تصمیم گرفته شد که جریان اصلاحات با حفظ هویت اصلاحی خود، با مقامات عالی کشور و سه قوه و همه مردم و نهادهایی که مسئول هستند وارد گفت و گو و مذاکره شود. امنیت ملی و داخلی آقای شکوریراد سخنگوی جبهه اصلاحات جزییات جلسات را اعلام کرد و اتفاقات رخ داده در این جلسات را به اطلاع عموم رساند.
آیا دولت به پیشنهادات اصلاح طلبان چراغ سبز نشان داده است؟
واقعیت این است که موضوع هیچ یک از این دیدارها که با دو تن از سران قوا و برخی از مقامات ارشد نظام انجام شده، مطالبات جریان اصلاحات نبوده است. مهمترین موضوعی که در این جلسات مطرح شد، یافتن راه حلی برای عبور کشور از شرایط فعلی بود و هیچ موضوع دیگری در اولویت قرار نگرفت. بر اساس رسالت تاریخی و سیاسی اصلاحات، نسبت به وضعیت کنونی کشور احساس مسئولیت می کنند. این رویکرد ربطی به ادعای طرف های درگیر ندارد، بلکه برای اصلاح طلبان منافع ملی و آینده کشور مهم است. نحوه تلقی حاکمان و تصمیم گیران تاثیرگذار در نظام سیاسی از رویکرد اصلاح طلبان در درک شرایط امروز کشور بسیار تاثیرگذار است. بر اساس گزارش هایی که در جبهه اصلاحات ارائه شده است، در جلساتی که بین رهبری جبهه اصلاحات و حزب حاکم صورت گرفته، در مورد دیدگاه های مطرح شده اتفاق نظر وجود داشته است. از سوی دیگر از اصلاح طلبان خواسته می شود در شرایط فعلی به دولت و حاکمیت کمک کنند. هدف از این درخواست مدیریت بهتر این شرایط بود.
پیشنهادات مشخص اصلاح طلبان به دولت برای برون رفت از شرایط چه بود؟
اگر به تاریخچه و ریشه این اعتراضات توجه کنیم، در سال های گذشته و به خصوص از سال 78 به بعد، هر زمان که در کشور ناآرامی بود، جریان اصلاحات، چه زمانی که ایشان در راس مجلس و دولت بودند. یا بعد از آن مانند سال 88 که خارج از دولت و مجلس بود و دولت در اختیار جریان مخالف قرار داشت و بر اساس مطالبات اصلاحی که در کشور وجود داشت، پیشنهادهایی به دولت ارائه کرد. به عنوان مثال، اصلاح طلبان همواره موضوع تحریم را به عنوان یکی از مولفه های مهم روانی، اقتصادی و سیاسی مانع توسعه کشور می دانند. نکته اینجاست که علیرغم اینکه این موضوع در دو دهه گذشته به عنوان یک چالش بزرگ در اداره کشور وجود داشته است، هنوز تصمیم قاطعی در مورد آن اتخاذ نشده است. به همین دلیل یکی از پیشنهادات اصلاح طلبان برای برون رفت از شرایط فعلی تسریع در حل پرونده هسته ای و رفع تحریم ها است. اما در شرایط کنونی به دلیل تغییرات در فضای تصمیم گیری که مهمترین آن پیامدهای حمله روسیه به اوکراین و رویدادهای داخلی آمریکا است، این احتمال وجود دارد که برجام دیگر مانند گذشته عمل نکند. چند سال پیش. با این وجود، برجام همچنان باید گشایشی و راه حلی برای ورود موثر ایران به معادلات جهانی و منطقه ای و ارائه تصویری مثبت و سازنده از کشور در عرصه بین المللی باشد. بی شک این اتفاق می تواند شرایطی را برای جذب سرمایه خارجی به منظور پایان دادن یا کاهش روند تورمی سال های اخیر به سمت ارزش های پایین تری ایجاد کند. در عرصه سیاست داخلی برخلاف آنچه برخی تصور می کنند حکومت یک دست تنها راه نجات کشور است، اما تجربه تاریخی نشان می دهد که این وضعیت راه نجات کشور از بحران نیست. در این زمینه اصلاح طلبان همواره هشدار داده اند که این رویکرد به نفع کشور نیست. در شرایط کنونی ثابت شده است که حاکمیت یک جانبه برای مردم به ویژه جوانان، زنان و نسل جدید که نماینده ای در تصمیم گیری های کشور ندارند، مطالبات خود را از راه دیگری پیگیری کنند. وقتی راه‌هایی برای مداخله شهروندان در اداره و تعیین سرنوشت کشور فراهم شود، امید به آینده بیشتر می‌شود و امکان ظهور اعتراض‌ها از طریق نهادهای مدنی، احزاب و به‌ویژه در انتخابات به جای خیابان‌ها فراهم می‌شود. . به نظر می رسد حاکمیت تک نفره توجه چندانی به نسل جدید و دغدغه های آن ندارد و به جایی رسیده که نسل جدید خیابان را برای بیان مطالبات خود انتخاب می کند.
اظهارات آقای خاتمی در جریان اعتراضات با واکنش های متفاوتی روبرو شد. آیا این نظر شخص آقای خاتمی بود که براندازی در شرایط کنونی نه ممکن است و نه مطلوب یا خلاصه جریان اصلاحات بیانگر همین موضوع بود و ایشان از طرف جریان اصلاحات این اظهارات را مطرح کردند؟
به نظر من همه اظهارات آقای خاتمی باید بررسی شود نه بخش هایی از آن، آقای خاتمی در این اظهارات تذکرات و تذکرات مهمی به دولت می دهد. آقای خاتمی در گذشته موضوع آشتی ملی را مطرح کرده بود که هنوز شاهد چنین اعتراضاتی نبوده است. بدون شک اگر در گذشته به این پیشنهاد توجه و عمل می شد، امروز در وضعیت بهتری قرار داشتیم. در شرایط کنونی نه تنها جریان اصلاح طلب و اعتدالگرا، بلکه بخش قابل توجهی از طیف معتدل جریان اصولگرا از چرخه تصمیم گیری در اداره کشور خارج شده اند. خاتمی همچنان رهبر و محور جریان اصلاحات محسوب می شود. اظهاراتی که ایشان بیان کردند در راستای اهداف و آرمان های جریان اصلاحات است. اما جبهه اصلاح طلبان اتاق فکر احزاب اصلاح طلب نیز هست و شخصیت های اصلاح طلب مواضع خود را در قالب بیانیه ها و پیام هایی که از سوی رئیس مجلس ارائه می شود و در جلساتی که اصلاح طلبان و دولت برگزار می کنند، مطرح می کنند. به همین دلیل بین اظهارات آقای خاتمی و جبهه اصلاحات هماهنگی وجود دارد.
منبع: آرمان ملی