روز جدید : رهبر مناظره انتخاباتی: حتی یک دانشجوی ترم اول وزارت امور خارجه می داند که کسی که مذاکره می کند لازم نیست بگوید خزانه کشور خالی است. / 18 ژوئن 1400
هنوز مشخص نیست چه دولتی به نام توافق در تاریخ ایران ثبت می شود و اصولاً این اتفاق می افتد یا خیر. اما این دور از مذاکرات با دور قبلی بسیار متفاوت است. خارج از مرزها نیست، بلکه در نحوه مواجهه جریان های سیاسی داخلی کشور با مواضع روسای جمهور مبتنی بر دو دور مذاکره است. روی طرف های مذاکره تمرکز کنید و از فشار منتقدان داخلی خلاص شوید. مصداق بارز تفاوت رویکرد جناح‌های داخلی به این پرونده ملی، موضع‌گیری‌های متفاوت اصولگرایان در خصوص «خزانه خالی» است که روحانی و رئیسی در بحبوحه مذاکرات مطرح کردند، جمله‌ای که انتقاد می‌کند. دشمن را مقصر دانسته اند، اما حالا بی صدا دنبال همان حرف های رئیس درباره «خزانه بدهکار» و دولتمردانش برای تصاحب «خزانه خالی و پر بدهی» می روند.
پشتیبانی از درخواست افشای وزارت دارایی خالی است
دولت سیزدهم، نه خزانه خالی که خزانه بدهکار را تحویل گرفت، ماهانه 10 هزار میلیارد تن در کنار سایر هزینه ها بابت قبوض هزینه شده دولت قبل پرداخت می کنیم. نمایندگان کشورها برای دومین بار با تیم جدید ایران صحبت کردند. وی پیش از این گفته بود که برای پرداخت حقوق کارمندان در اولین ماه ریاست جمهوری خود به هیچ گونه اعتبار و امکانات مالی دسترسی ندارد و همچنان در حال پرداخت بدهی به دولت قبل است.
اما این تنها صحبت رسمی از خزانه خالی + 13 کارمند دولتی نیست. محمد حسینی، نایب رئیس مجلس، از رئیس خود هم فراتر رفت و گفت: «با خزانه خالی و بدهی پر دولت را تحویل گرفته ایم». وی در سخنرانی روز دانشجو در دانشگاه آباپور گفت: همه می دانیم که آقای رئیسی کشور را در موقعیتی قرار نداد. در حال حاضر ماهانه چندین هزار میلیارد تن از بدهی های دولت قبل توسط دولت سیزدهم پرداخت می شود. «اگر در گذشته می گفتند خزانه خالی را تحویل گرفتیم، باید بگوییم که دولت را هم با بدهی زیاد تحویل گرفتیم. همچنین مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز یکی دیگر از افرادی است که در جریان مذاکرات از خزانه خالی در دولت سیزدهم صحبت کرد و گفت: زمانی که در مرداد ماه امسال دولت را تحویل گرفتیم حدود 60 هزار میلیارد تن توزیع شد. ، اما “در خزانه پولی برای پرداخت وجود نداشت.”
در این میان واکنش اصولگرایان به سخنان رهبری و اعضای کابینه وی درباره خزانه خالی در جریان مذاکرات سرنوشت ساز هسته ای چه بود؟ پاسخ، سکوت با پشتوانه حمایت آنها از طریق پوشش رسانه ای ادعاهای دولت مبنی بر «خالی بودن بیت المال» و انتشار تحلیل ها و تفسیرهای مثبت است. این رویکرد تا کنون با توجه به سنت سیاسی ایران، از نظر ضربه زدن به دشمن قابل توجیه است، اما زمانی که اعلام «خزانه خالی» با تضعیف مذاکرات با برجمی و محدود کردن قدرت چانه زنی آنها پیوند خورده است، وضعیت متفاوت است.
از جهل در مذاکره تا دشمن
او در 18 خرداد 1393 گفت: «حتی یک دانشجوی سال اول وزارت امور خارجه می داند که کسی که مذاکره می کند نباید بگوید خزانه کشور خالی است.» اگر زبان مذاکرات را می دانستند، نمی گفتند که رئیسی با کنایه خطاب به روحانی گفت خزانه خالی است. محمد باکر کلیباف از دیگر اصولگرایان بود که در سال 92 و در زمان شهرداری تهران به روحانی حمله کرد و گفت: می خواهیم قاطعانه پشت میز مذاکره صحبت کنیم. ما باید بگوییم؟
حمید رسایی، یکی از اصولگرایان مشهور آن زمان، نیز تاکید کرد که «آقای روحانی یک بار در دانشگاه تهران و بار دیگر در مقر سازمان ملل به خبرنگاران گفت خزانه خالی است و هیچ عقل سلیمی قبول نمی کند که اگر اینها درست است، بروید. و به خانه دشمن بگو خزانه خالی است.
حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان که بین خزانه خالی روحانی و رئیسی تمایز قائل می شود، در سال 1378 گفت: این خزانه با تقلب به نام مذاکره در اختیار مردم قرار گرفت.
منافعی که موقعیت ها را تعیین می کند؟
دور جدیدی از بازی ها برای دولت شکل گرفته و حالا نوباخت، رئیس سابق سازمان برنامه و بودجه دولت روحانی در جریان مذاکرات از رویکرد دولت سیزدهم انتقاد کرده است. وی در توئیتی نوشت: «چرا برخی از مسئولان در مذاکره با کشورهای در حال جنگ با ایران، اقتصاد کشور را بزرگ‌نمایی می‌کنند و مشکلات را تشدید می‌کنند؟» آیا اگر جنگ می‌شد، تلفات به همین صورت محاسبه می‌شد؟ آیا این رویکرد کار را برای رهایی مردم از تحریم ها دشوارتر نمی کند؟ روزنامه کیهان در پاسخ به نوبخت مدعی شد که خزانه در سال 1392 در دولت روحانی خالی نبوده و این در حالی است که دولت سیزدهم نه تنها خزانه خالی بلکه خزانه بدهکار را نیز دریافت کرده است. با فرض خالی بودن خزانه در دولت اصلی، این سوال مطرح است که آیا با توجه به استدلال اصولگرایان در جریان مذاکرات دولت قبل مبنی بر اینکه اعلام خزانه خالی دشمن را «جهت‌دار» می‌کند، آیا چنین اظهارنظری از سوی دولت اصولگرای سیزدهم موجب می‌شود؟ مذاکره کنندگان را تضعیف نمی کند و دشمن را “جهت” نمی کند؟ گویی اصولگرایان به جای اینکه مردم را با واقعیت محک بزنند، واقعیت را با مردم می سنجند و به «سیاست یک بام و دو هوا» کشیده شده اند. این نکته دور از موشکافی افکار عمومی و برای توجیه انتقاد نیست، حسین شریعتمداری تاکید کرد: و بدهکار اعلام می کند بلایی که دولت قبلی با اعتماد به آمریکا بر سر ملت آورد. آیا چنین پاسخ هایی است؟ قانع کننده یا معذور به ضرورت؟