«افزایش دستمزد واقعی» در مقایسه با هزینه‌های زندگی عادی و ماهانه معنا دارد. با فرض افزایش 1 درصدی دستمزد کارگران در ابتدای سال، زمانی که هنوز یک یا دو دستمزد پرداخت نشده است، هزینه اساسی زندگی شامل هزینه نان و نشاسته 3 آمپر افزایش می یابد، این معادله باعث نمی شود. حس به جز اینکه “حقوق” واقعی «نه تنها افزایش نیافته است، بلکه 2A کاهش یافته است!
افزایش 13 برابری قیمت آرد صنعتی و 200 درصدی قیمت ماکارونی
این اتفاق در روزهای اخیر با افزایش نزدیک به 13 برابری قیمت گندم برای نان های مرغوب و حجیم رخ داده است. در یازدهمین روز از اردیبهشت ماه، ادارات اصلی غله و خدمات بازرگانی استان ها طی نامه ای به انجمن تولیدکنندگان آرد قیمت جدید 12 هزار تن گندم را اعلام کردند. به گفته فعالان صنف پخت نان لوکس، قیمت گندم برای نان های مرغوب و حجیم 13.3 برابر (1230 درصد) از 900 تن به 12 هزار تن افزایش یافته است. مشکلی که می تواند مستقیما بر قیمت ساندویچ تاثیر بگذارد.
در عین حال قیمت گندم امسال برای خرید تضمینی کشاورزان به 11500 تن در هر کیلوگرم رسید. همین یک تصمیم کافی بود تا قیمت آرد از کیلویی 2700 تن برای صنایع و اصناف به 16 هزار و 900 تن در کیلو افزایش یابد. این به معنای افزایش شش برابری قیمت گندم و آرد مورد نیاز صنایع در کمتر از یک ماه است.
13.3 افزایش قیمت گندم برای نان مرغوب می تواند معیشت و تغذیه کارگران کم درآمد را بیشتر به خطر بیندازد. جمعیت طبقه کارگر به ویژه کارگران ساختمانی و فصلی که مدتهاست قادر به خرید هر کیلوگرم گوشت ۲۰۰ هزار تنی یا برنج ۸۰ یا ۹۰ هزار تنی نیستند، برای جلوگیری از گرسنگی و گرسنگی از ساندویچ های بی کیفیت و ارزان مانند فلافل یا پیتزا استفاده می کنند. رفع گرسنگی در محل کار استفاده از ارزان; اکنون با افزایش قیمت نان مرغوب و افزایش چند ده برابری قیمت ساندویچ، همین رژیم غذایی نامناسب و ناسالم به این کارگران می چسبد.
البته قیمت نان محدود به قیمت نان مرغوب نیست. پس از اینکه در روزهای اخیر زمزمه «ماکارونی» کم شد، قیمت پاستا از سیزدهم اردیبهشت تا کنون حدود 200 درصد افزایش یافته است. بر اساس تصمیم سازمان تعمیر و نگهداری، قیمت هر کیلوگرم از این محصول برای هر مصرف کننده 37 هزار جلد تعیین شد. اگر قیمت تاج را با قیمت کالاهای باکیفیت تر مانند مرغ مقایسه کنیم، متوجه می شویم که امروز یک کیلوگرم ماکارونی، قیمت یک کیلوگرم مرغ در سال گذشته است! و این نشان از فروپاشی سبد غذایی اقشار کم درآمد حداقل برای کارگرانی است که از افزایش 57.4 درصدی دستمزد حتی برای یک فصل ناراضی بودند و به نظر می رسد دیگر توان خرید ماکارونی یا ساندویچ را ندارند. با فلافل
بررسی میدانی ساندویچ ها در مناطق مختلف شهر نشان داد که قیمت آنها بیش از 50 درصد افزایش یافته است. وقتی منوی این ساندویچ ها را با منوی سال قبل که در اینترنت موجود است مقایسه می کنیم، به این قیمت بی سابقه برمی خوریم. ماکارونی چهاردهم اردیبهشت هنوز در بسیاری از مغازه های اصلی شهر از جمله افق کوروش یافت نمی شود.
این افزایش ها با انتقال کل بار تورم بر روی دستمزد کارگران ایجاد می شود. این که قیمت گندم صنعتی بالای 13 برابر و قیمت ماکارونی 200 درصد است، ربطی به دستمزد کارگران ندارد. آیا این تاجران و دلالان واسطه این کالاها نیستند که توانسته اند برای کسب سودهای نجومی لابی کنند و هزینه های لجام گسیخته زیرپوستی، اولیه و بدیهی زندگی کارگران را افزایش دهند؟! این الگو دائما تکرار می شود: کالاها کمیاب می شوند و پس از مدتی با قیمت های چند برابری در قفسه های فروشگاه ها قرار می گیرند.
انتقاد از فعالان کارگری
احسان سهرابی (عضو هیأت مدیره کانون هماهنگی اسلامی کار استان خراسان رضوی) در این باره می گوید: تعرفه; اما هیچ تفاوتی وجود ندارد; کاهش معیشت کارگران در ابتدای سال مشخص است. امروز می بینیم که مصرف سرانه گوشت به شدت کاهش یافته است و کارگران مجبور شده اند برای احساس سیری به هیدرات ها و نشاسته ها روی آورند. اکنون با افزایش چشمگیر قیمت گندم و ماکارونی، همین احساس سیری کاذب از دست کارگران گرفته می شود. متاسفانه به سمتی می روم که زمزمه کوپن نان و پاستا به گوش می رسد!
وی می افزاید: اردیبهشت ماه دوم سال است و نیست که افزایش 60 درصدی قیمت در اینترنت، افزایش قیمت مواد شوینده، افزایش 200 درصدی قیمت ماکارونی، افزایش 13 برابری قیمت گندم صنعتی، افزایش بی سابقه. قیمت گوشت و برنج، افزایش تعرفه ها و قیمت های پزشکی. داروها و افزایش نرخ خدمات حمل و نقل با مجوزهای رسمی و سایر بخش ها به صورت غیر رسمی انجام می شود. افزایش قیمت کالاها و خدمات، جامعه ای را که در معرض سوءتغذیه قرار دارد، با مشکلات عدیده ای مواجه می کند و در آینده نزدیک باید منتظر سونامی انواع بیماری ها باشیم.
فرامرز توفیکی (رئیس کمیته حقوق و دستمزد شورای عالی شوراها) نیز در این باره می گوید: مدام ادعا می کنند که نان سنتی گران نشده و فقط نان مرغوب گران شده است. غافل از اینکه امروز به دلیل بحران معیشتی، قوت غالب بسیاری از کارگران به سمت فلافل و ساندویچ و پیتزاهای بی کیفیت رفته است و البته امروزه ماکارونی در سبد غذایی اقشار فرودست جایگاه بزرگی را به خود اختصاص داده است. خانواده ها یک یا دو بار در هفته پاستا را با سبزیجات یا سویا می خورند. حالا جواب بدهند چه چیزی این گروه ها را با این قیمت تغذیه می کند. رشد وحشتناک نان های غیر سنتی تأثیر زیادی بر سبد غذایی طبقات پایین جامعه خواهد گذاشت، همان گروه هایی که دیگر نمی توانند گوشت، مرغ و برنج بخورند. همچنین به خاطر داشته باشید که در کلان شهرهایی مانند تهران، کمتر نانوایی وجود دارد که با آرد دولتی پخت می کند. تمامی نانوایی ها دایر هستند و با افزایش قیمت آرد، قیمت نان چند برابر می شود.
در روزهای اخیر و پس از افزایش قیمت آرد آزاد، احتمال تبدیل شدن قیمت نان های معمولی و سنتی در نانوایی های روباز به یکی دیگر از معضلات اساسی تبدیل شده است. این روزها تصویری است که در شبکه های اجتماعی دست به دست می شود و نشان می دهد که پس از افزایش قیمت گندم، عده ای موفق شده اند قیمت نان سنگک ساده را به 12 هزار تن و کنجدی را به 20 هزار تن برسانند.
عبدالله بالواسی (فعال صنف نانوایی) درباره افزایش چشمگیر قیمت آرد گفت: این گرانی تمام کارگران کشور را حتی به نفع کارگران نانوایی (چه سنتی و چه صنعتی) از حداقل تغذیه محروم می کند. خود این کارگران با دستمزد بسیار پایین و حداقلی زندگی می کنند و به دلیل گرانی نان مرغوب، ماکارونی و نان از مایحتاج اولیه زندگی خود محروم هستند. در عین حال با این افزایش نرخ، قدرت خرید توده ها کاهش می یابد و فروش نانوایی ها کاهش می یابد و چون دستمزد کارگران نانوایی برحسب تعداد نانوایی ها دریافت می شود، درآمد این کارگران به شدت کاهش می یابد; بنابراین این افزایش تنها به نفع تجار و سودجویان آرد و گندم است که از خرید و فروش آرد و فرآورده های گندم سودهای نجومی کسب می کنند. حال چگونه است که مدام با دستمزد ناچیز کارگران مواجه می‌شوند، اما هیچکس نمی‌فهمد چرا در پایان ماه مبارک رمضان با مصوبه‌ای، محصولات آرد 13 برابر می‌شود؟!
کاهش 150 درصدی دستمزد واقعی کارگران
37000 تن ماکارونی در هر کیلوگرم و 13 برابر نان لوکس گرانتر از دسترس طبقه کارگر خارج است. به گفته عبدالله بالواسی، این اقلام ساده دیگر در سبد لوکس قرار دارند.
هنوز به پایان اردیبهشت نرسیده است که این گرانی ها سبد خرید خانواده های کارگری را به شدت خالی کرده است. دستمزدها در سال جاری 57 درصد افزایش یافته است، اما در دو ماه گذشته میانگین افزایش تنها در خواربار فروشی بیش از 200 درصد بوده است که به معنای “کاهش 150 درصدی” دستمزد واقعی کارگران است. حال پاسخ این سوال اتاق بازرگانی و کسانی که بارها مدعی شده اند افزایش 57 درصدی دستمزد کارگران باعث تورم و رکود تولید می شود چیست؟ چرا حقوق واقعی کارگران 150 درصد کاهش یافت؟