ایران یک روز دیگر در NPT باقی می ماند

ایران یک روز دیگر در NPT باقی می ماند

شادی مکی، واکنش کارشناسان به بزرگ نمایی رسانه ای از اظهارات وزیر امور خارجه

وزیر امور خارجه در بیانیه ای گفت: اگر رفتار اروپایی ها اصلاح نشود، هر احتمالی ممکن است. وی این را در پاسخ به سوالی مبنی بر احتمال خروج ایران از NPT به عنوان یک اقدام متقابل گفت. کارشناسان برداشت رسانه ای از اظهارات وزیر امور خارجه درباره احتمال خروج ایران از NPT را اغراق رسانه ای توصیف کردند. این کارشناسان معتقدند در صورت صحت این موضوع باید به مسئولان نسبت به عواقب خطرناک چنین رفتاری هشدار داد.

چند روز پیش پارلمان اروپا طرحی را علیه ایران تصویب کرد که علیرغم غیر الزام آور بودن آن ممکن است حاکی از نگرش سختگیرانه این کشور اروپایی به ایران باشد که همواره برای به نتیجه رسیدن مذاکرات برجام تلاش کرده است. از جمله موارد مطرح شده در این طرح، قرار گرفتن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در فهرست موسوم به «تروریست» اتحادیه اروپا و افزایش تحریم ها علیه ایران است. این رفتار واکنش های بسیاری را در ایران به همراه داشت. تا جایی که محمدحسن آصفری، نایب رئیس کمیسیون امور داخلی مجلس از اجرای طرح یک فوریتی برای محدود کردن تردد کشتی های تجاری اروپایی در تنگه هرمز خبر داد، گفت: امروز بسته شدن این تنگه. هرمز در دستور کار مجلس قرار گرفت. اگر اروپایی ها قصد دارند با نیروهای مسلح و نیروهای رسمی ایران این گونه برخورد کنند، گزینه های دیگری را روی میز خواهیم گذاشت. از جمله محدودیت تردد کشتی های تجاری اروپایی در تنگه هرمز در قالب طرح اضطراری در مجلس پیگیری می شود. اما مهمترین واکنش به این اقدام پارلمان اروپا در روز یکشنبه ۲ باخمن رخ داد. حسین امیر عبدالخیان وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به این سوال و به ویژه پیشنهاد قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در فهرست کشورهای تروریستی این اقدام اروپایی ها را غیرمنطقی و احساسی توصیف کرد. اما جنجالی ترین لحظه صحبت های وزیر پاسخ به یک سوال بود. وی در پاسخ به این سوال که آیا خروج ایران از NPT یا اخراج بازرسان آژانس از جمله رفتارهای تقابلی ایران خواهد بود؟ وی گفت: اگر آنها (اروپایی ها) در مسیر عقلانیت حرکت نکنند و مواضع خود را اصلاح نکنند، هر احتمالی قابل تصور است. اما سوال اینجاست که آیا خروج از NPT به عنوان یک سیاست متقابل می تواند به عنوان یک سیاست جدی پذیرفته شود و آیا اظهارات امیر عبدالخیان تهدیدی جدی است یا فقط پاسخی زودگذر به سوال یک خبرنگار؟ کارشناسان گزینه دوم را قوی‌تر می‌دانند و در عین حال معتقدند خروج از NPT اگرچه برای همه کشورها امکان‌پذیر است، اما پیامدها و هزینه‌هایی دارد که معمولا کشورها را بیشتر به فکر فرو می‌برد.

خروج ایران از NPT و مکانیسم ماشه

سیدجلال ساداتیان، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در این باره به هممه‌هان گفت: ایران می‌تواند از NPT خارج شود و این موضوع را اعلام کند، اما این اقدام عواقبی خواهد داشت. در شرایطی که غرب و بسیاری از کشورها مواضع شدیدی علیه ایران در خصوص برجام اتخاذ کرده اند، خروج از NPT خطراتی را به همراه خواهد داشت. در حالی که برخی احساس می کنند می توانند از این تاکتیک به عنوان تهدیدی علیه تهدیدات غربی استفاده کنند، باید به عواقب این کار توجه کنند. وی ادامه داد: جمهوری اسلامی در تلاش است تا روابط خود را با غرب بازگرداند، اما در صورت شکست با چندین گزینه مواجه خواهد شد. یکی از قوی‌ترین احتمالات این است که طرف‌های دارای حق وتو در شورای امنیت، پرونده امنیتی ایران را تحت فشار قرار دهند و به دنبال جبران عدم توافق بر سر برجام با بازگرداندن مکانیسم «ماشه» باشند، که در این صورت، بازگشت برجام است. شش قطعنامه ما با شورای امنیت علیه ایران روبرو هستیم. اگر این اتفاق بیفتد، وضعیت اقتصادی ایران بدتر از الان می شود. اگر تاریخ ادامه پیدا کند، دور از ذهن نیست که پرونده ایران مشمول اصل 42 (فصل هفتم شورای امنیت) شود و قطعنامه های جدیدی علیه ایران صادر شود که شرایط جنگ را فراهم کند.» این تحلیلگر مسائل سیاسی تاکید کرد: سوال بعدی این است که چین و روسیه در چه شرایطی قطعنامه‌های جدید علیه ایران را وتو می‌کنند. اگر ایران از NPT خارج شود، احتمال اینکه این کشورها قطعنامه‌های علیه ایران را وتو نکنند در شرایط خطر بسیار بیشتر است، زیرا این کشورها اکنون با حمایت هایی که ایران از این کشورها می کند، مانند پهپادهایی که در اختیار روسیه قرار داده است، می توان آن کشور را به حمایت از خود تشویق کرد، اما در صورت استفاده از ماشه، این کشورها نمی توانند از حق وتوی خود استفاده کنند این مکانیسم به این معنی است که شش قطعنامه شامل قطعنامه های 1929، 1887، 1835، 1803، 1747، 1737 به صورت خودکار و بدون حق وتو توسط اعضای شورای امنیت علیه ایران بازگردانده می شود. اعضای سازمان ملل متحد ملزم به اجرای تحریم های ذکر شده در این قطعنامه ها علیه ایران خواهند بود و بیش از 190 کشور علیه ایران موضع خواهند گرفت. ساداتیان تصریح کرد: برخی از تحریم‌هایی که دولت ترامپ علیه ایران اعمال کرده است، چون تحریم‌های آمریکا هستند، بسیاری از کشورها دلیلی برای اعمال آن علیه ایران نمی‌بینند. اما همه کشورها ملزم به رعایت تحریم های شورای امنیت سازمان ملل علیه یک کشور هستند. بنابراین به نظر من این تعبیر وزیر امور خارجه درباره احتمال خروج ایران از NPT یک اغراق رسانه ای است و حتی اگر نظر وزیر این باشد که از NPT خارج می شویم، اگر تهدید و زیر بار بیشتر قرار بگیریم. فشار، ما باید با عواقب آن روبرو شویم. به نظر ما این می تواند شرایط را برای ایران سخت تر کند.» این تحلیلگر مسائل بین الملل افزود: «اگر تحت فشار باشیم دو راه حل داریم؛ اول توافق و سازش، دوم ادامه مقاومت و عدم پذیرش ایران. نه اینکه موافق باشیم و به سمت تقابل برویم، باید به عواقب رفتار تقابلی فکر کنیم که یکی از آنها تهدید به خروج از NPT است، اگر مردان ابعاد این رفتارها را به دقت بررسی کنند و نگران عواقب آن نباشند. این رفتارها هر کاری دلشان می خواهد بکنند!» وی در خصوص قطعنامه پارلمان اروپا درباره اعمال تحریم ها علیه ایران و تاثیر آن بر برجام، گفت: مجلس به اعمال تحریم ها علیه ایران توسط کشورهای اروپایی رای داد، اما نکته اینجاست که تا زمانی که شورای اروپا به این موضوع رای دهد. ، تصمیمات مجلس قابل اجرا نیست. در مورد برجام، من معتقدم در حال حاضر هیچ جنبه اجرایی برجام وجود ندارد، اما به عنوان یک چارچوب قانونی هنوز وجود دارد و نمرده است. اگر طرفین داستان، یعنی. آمریکا و اتحادیه اروپا از یک سو و ایران از سوی دیگر تصمیم به ادامه مذاکرات و امتیاز دادن و دادن امتیاز دارند، امیدی به احیای برجام وجود دارد. زیرا غربی ها امیدوار بودند که برجام به نتیجه برسد، اما هر یک از طرفین با طرح موضوعات بحث برانگیز، برجام را به بن بست کنونی رساندند.»

سیاست های تلافی جویانه به ضرر کشور است

علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین الملل نیز در این باره به هممهان گفت: خروج از NPT ما را در زمره کشورهای سرکش از نظر آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار می دهد و این سرکشی باعث می شود که پرونده ما از آژانس به سمت آژانس بین المللی برود. شورای امنیت و آن شورا همان تحریم های قبل از سال 2015 را علیه ایران اعمال خواهند کرد. پس از این مرحله پرونده ایران تحت فصل هفتم سازمان ملل متحد قرار می گیرد که در این صورت همه کشورها موظف به تحریم ایران هستند. این موضوع مقدمه حمله نظامی به ایران را نیز فراهم می کند.» وی افزود: «سیاست کینه توزانه ای که در پیش گرفته ایم، هر روز ما را به اعماق تاریکی می کشاند، متأسفانه اصلاح دیپلماتیک صحیح را برای جلوگیری از پیشرفت تصمیمات اتحادیه اروپا اعمال نکرده ایم. راه حل دیپلماتیک این است که یک هیات عالی رتبه دیپلماتیک به تعدادی از کشورهای اروپایی مانند فرانسه، ایتالیا و اسپانیا بفرستیم، ما با اتحادیه اروپا مشکلاتی داریم که در شرف تصمیم گیری نهایی است که اولین آن، ایران است. کمک نظامی به روسیه علیه اوکراین، موضوع دوم برجام و موضوع دیگر بحث عاملیت است، همه این مسائل به هم گره خورده و باعث شده اتحادیه اروپا این سیاست سخت و خشن را علیه ایران اجرا کند و ما هر روز در ننگ و فراموشی فرو می رویم. این موضوع می تواند برای آینده ایران بسیار خطرناک باشد، بنابراین باید راه حل های دیپلماتیک و سیاسی برای جلوگیری از این رفتار اروپا اندیشیده شود. این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: از نظر من، برجام هنوز وجود دارد. من بر خلاف دیگران معتقدم که پنجره مذاکرات برجام بسته نشده است و کوثری از مجلس و امیر عبداللهیان بارها گفته اند که آماده هستیم تا مذاکرات برجام را به سرعت آغاز کنیم. این نشان می دهد که مقامات ایرانی متوجه شده اند که با توجه به شرایط سخت اقتصادی کشور و اعتراضاتی که به وجود آورده اند، باید با ورود به این مذاکرات مشکلات را حل کنند. بنابراین، اظهارات امیر عبداللهیان مبنی بر خروج از NPT به معنای قطع رابطه ما با آژانس و غنی سازی بیش از 60 درصد است که به معنای اعلان جنگ ایران علیه جهان و آژانس است. وی تصریح کرد: سیاست های انتقام جویانه همواره به ضرر کشور بوده و این روش دیپلماتیک و در راستای عقلانیت سیاسی نیست. امروز این کشمکش ها ما را به جایی رسانده که با مشکلات داخلی، منطقه ای و بین المللی مواجه هستیم. بنابراین باید به سمت دیپلماسی عاقلانه برویم، زیرا راه حل های غیر دیپلماتیک راه حل نیست.»

دیدگاهتان را بنویسید