برجام در آستانه است آیا تیم مذاکره کننده ایران در تلاش برای خرید زمان است؟ | آمریکا به دنبال یک توافق جدید است

برجام در آستانه است آیا تیم مذاکره کننده ایران در تلاش برای خرید زمان است؟  |  آمریکا به دنبال یک توافق جدید است

روز جدید : مذاکرات فشرده ایران و کشورهای مذاکره کننده در مورد پرونده برجام اکنون به مرحله ای رسیده است که برخی می گویند ایران در لبه پرتگاه قرار دارد و برخی دیگر می گویند چندین موضوع جزئی باقی مانده است که در صورت حل شدن آن حل خواهد شد.

بر اساس آخرین اخبار، هم ایران و هم آمریکا تلاش می کنند یکدیگر را دلیل تاخیر در دستیابی به توافق نهایی و شکست مذاکرات معرفی کنند.

اما بسیاری از کارشناسان تاکید می کنند که برخی از مشکلات جزئی که هر دو طرف به آن اشاره می کنند در واقع همان مشکلات اساسی حل نشدنی بر اساس سیاست های دو طرف است که بر امنیت آن تاکید می کنند و بر اساس آن به دنبال کسب امتیاز هستند و هرگونه محاسبات اشتباه در آن. این می تواند منجر به یک بحران بزرگ شود.

یک سقف و دو در مذاکرات برای احیای برجام

اکنون در اظهارات مسئولان دو طرف میز مذاکره، وضعیت یک بام و دو هوا ادامه دارد و شبهات زیادی را در افکار عمومی ایجاد می کند.

از یک سو باقری، مذاکره کننده ارشد کشورمان از از سرگیری مذاکرات صحبت می کند و از سوی دیگر، پس از گذشت کمتر از دو هفته، برخی مقامات کشورمان از توانایی ساخت سلاح هسته ای و کمالوندی، سخنگوی وزارت امور خارجه صحبت می کنند. برای سازمان انرژی اتمی، در مورد دستور پرتاب صدها سانتریفیوژ جدید و Progress صحبت می کند.

این روند در مورد کارمندان ایالات متحده نیز مشابه است. از یک سو تمایل خود را برای ادامه مذاکرات و بازگشت به برجام اعلام می کند و از سوی دیگر آمریکا تحریم های متعددی را علیه ایران و شرکای اقتصادی کشورمان اعمال می کند و ایران را به خروج از برجام متهم می کند.

اروپایی ها نیز به دنبال منافع خود هستند. اخیرا جوزف بورل، نماینده سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد که پیش نویس جدیدی درباره برنامه هسته ای ایران ارائه کرده و از طرف های مذاکره خواسته است که این پیش نویس را برای جلوگیری از یک بحران خطرناک بپذیرند.

آیا ایران می خواهد زمان بخرد؟

در عین حال غربی ها بر این باورند که ایران با دنبال کردن دیپلماسی سینوسی در مذاکرات و به تعویق انداختن اجرای برجام، صرفاً در صدد خرید زمان برای رسیدن به نقطه خروج هسته ای است و اظهارات برخی از مقامات کشور مبنی بر احتمال رسیدن به نقطه تخلیه هسته ای نمونه ای از ادعای آنهاست.

بسیاری از تحلیلگران نیز دلیل این دوگانگی را عدم اجماع سیاسی در دولت بایدن و رئیسی در مذاکرات، اجرای سیاست ترامپ علیه ایران و ناتوانی اروپا می دانند و بر این باورند که فضای داخلی آمریکا به سرعت در حال حرکت به سمت فضایی انتخاباتی است که لابی اسرائیل در آن نفوذ زیادی دارد.

در این میان مسکو بر ابهامات توافق می افزاید و چین نیز سیاست فشار حداکثری آمریکا را عامل ایجاد بحران در موضوع هسته ای می داند.

کارشناسان سیاسی معتقدند اگر آنچه بورل در متن پیش نویس معاهده به آن اشاره کرده ملاک عمل قرار گیرد، امکان دستیابی به همکاری های موقت و کوتاه مدت دور از دسترس نیست.

خواسته های دو طرف مذاکره کننده

در شرایط کنونی کشورهای غربی مدعی هستند که ایران از فرصت های موجود برای احیای برجام استفاده نکرده است.

همزمان در دهمین کنفرانس بازنگری معاهده منع گسترش تسلیحات هسته ای (NTP)، آمریکا، فرانسه و انگلیس بار دیگر بر ادعای خود درباره برنامه هسته ای صلح آمیز ایران تاکید کردند و تاکید کردند که ایران هرگز نباید سلاح هسته ای تولید کند.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت که برنامه هسته‌ای ایران از نظر جاه‌طلبی و ظرفیت در حال گسترش است و «اظهارات خوب» برای جلب رضایت بازرسان بین‌المللی کافی نیست. وی همچنین ابراز امیدواری کرد که ایران مایل به شفاف سازی در مورد برنامه هسته ای خود است.

خواسته های ایران نیز مشخص است. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این باره گفت: مطالبات ایران منطق دارد و مطالبات قابل اجرا بر اساس قوانین بین المللی است.

ابوالفضل آمویی درباره واکنش ایران به طرح پیشنهادی بورل گفت: مقامات کشورمان و تیم مذاکره کننده این پیشنهادها را بررسی کرده و پاسخ هایی را آماده کرده اند. آن را یا نه اصل اصلی برای پذیرش پیشنهاد، منفعت اقتصادی مردم ایران است.

آیا قرارداد جدیدی در راه است؟

در حالی که برخی از روی میز بودن برجام جدید صحبت می کنند، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا می گوید متن پیشنهاد جدید ارائه شده از سوی اروپا بر اساس همان توافقی است که در جریان مذاکرات وین تنظیم شد و در ماه مارس روی میز قرار گرفت. سال گذشته

روزنامه العربی الجدید به نقل از منابع رسانه ای خود تاکید می کند که اروپا نکات مهم و عمده ای را به توافق اضافه نکرده و سه خواسته اصلی تهران در این پروژه محقق نشده است. تهران از متن آماده شده قانع نیست و نمی‌خواهد تجربه برجام را از طریق ترجمه تکرار کند و تا زمانی که دیدگاه‌های دو طرف تغییر نکند، تغییری در شرایط فعلی دیده نمی‌شود.

کارشناسان سیاسی معتقدند زمان لزوماً به نفع کشورهای تحریم کننده نیست. زیرا تحریم‌های آمریکا هنوز نتوانسته ایران را به ناامیدی در بخش‌های اقتصادی سوق دهد و از این نظر تهران خود را آنقدر محدود نمی‌بیند که مجبور به موافقت با توافق مورد نظر آمریکا شود.

از سوی دیگر، انتقام‌جویی و چندجانبه‌گرایی آمریکا و متحدانش، اجماع علیه ایران را دشوار کرد و ائتلاف موقت ضد تحریمی بین ایران، چین و روسیه پدید آمد که راه‌حل جدیدی برای تحریم‌های آمریکا ارائه کرد.

اکنون باید منتظر پایان برجام در دور جدید مذاکرات باشیم. چه کسی واقعا کلید معامله را در دست دارد؟

دیدگاهتان را بنویسید