روز جدید روز گذشته عکس بنر عجیبی که شهرداری تهران به مناسبت روز کارمند در سطح شهر نصب کرده بود مورد انتقاد بسیاری از کاربران فضای مجازی قرار گرفت. در این بنر نوشته شده بود: «امروز می مانم، تو زود برو» و در نهایت با علامت تعجب روز کارمند را تبریک گفتند!
برخی پرسیده اند که هدف از نصب این بنر چیست، طنز است یا طنز؟ یک تعریف یا توهین؟
داستان علی کریمی و توجه به بیلبوردها
مشکل تبلیغات در محیط شهری که در اغلب موارد از نظر متن و تصویر ضعیف طراحی شده اند (مانند مورد فوق) و در بسیاری از موارد اهداف و مقاصد خاص شهرداری را نشان می دهند. گاهی مورد انتقاد و بحث قرار می گیرد. این روزها مجموعه بیلبوردهای تبلیغاتی با تصاویر علی کریمی بار دیگر موضوع تبلیغات شهری و سوگیری آن ها به سمت جریانی خاص را مطرح کرد.
ماجرا از اینجا شروع شد که علی کریمی بازیکن سابق تیم ملی فوتبال ایران که هنوز هم محبوب است، در پست اینستاگرامی خود در واکنش به مراسم و نحوه نذر دادن نوشت: میلیاردها تومان خرج می کنیم، نذر کنید. و در نهایت آرزوی شفا.” که به دلیل بی پولی برای درمان می میرد. التماس …”
انتشار این پست با واکنش تند یک روحانی و انتقاد وی از علی کریمی با الفاظ توهین آمیز مواجه شد. پس از آن تمامی عکس های تبلیغاتی وی بر روی بیلبوردهای یک برند بهداشتی و آرایشی در شهر تهران توسط اداره کل ارشاد استان تهران و سازمان زیباسازی شهرداری جمع آوری شد.
در حالی که گروهی سعی داشتند سخنان علی کریمی را توهین به امام حسین (ع) و محرم و اقدامات شهرداری در خصوص جمع آوری بیلبوردها نشان دهند، مردم می خواستند آن را به نمایش بگذارند. بسیاری نسبت به این اقدام شهرداری معترض بودند و اعلام کردند که نه تنها تبلیغات محیطی شهر در حوزه فرهنگی در دست جریان فکری خاصی است، بلکه افرادی با نگاهی متفاوت، جایی برای بیان خود و حتی تصویر خود ندارند. از آگهی های تجاری حذف می شوند.
سده زیباکلام نویسنده و استاد علوم سیاسی در واکنش به این اقدام شهرداری در توییتر خود نوشت: «آقای علی کریمی نه با نذر و نه با شعائر دینی مخالفت کرد. سوال ایشان همان سوالی است که سه سال پیش از آقای محسن هاشمی (رئیس سابق شورای شهر تهران) پرسیدم: آیا مردم راضی هستند که هزینه هایی که برای خدمات شهری به شهرداری می دهند صرف تبلیغات عقیدتی نظام شود؟ اگر راضی نباشند این هزینه ها از نظر شرعی چگونه پیدا می شود؟» اما از سوی دیگر ماجرا به گونه ای دیگر دیده می شد.
دانیال معمار، سردبیر روزنامه همشهری وابسته به شهرداری تهران، حذف بیلبوردهای علی کریمی ستاره فوتبال از شهر تهران را اتفاقی مثبت خواند و گفت: «می تواند جلوی اظهارنظرهای نادرست و نادرست سلبریتی ها را بگیرد».
وی در سرمقاله خود در این روزنامه نوشت: وقتی این چهره های شناخته شده هنر و ورزش اصرار دارند در مورد موضوعی تخصصی یا غیرتخصصی صحبت کنند، باید قیمت آن را بپذیرند. اهمیت دارد و اکنون با پایین آوردن بیلبوردهای تبلیغاتی خود در شهر هزینه آن را پرداخت کرده است.» البته اظهارات این معمار واکنش هایی را در پی داشت و بسیاری آن را دلیلی بر سرکوب و مخفی کردن برخی از صدای جامعه دانستند.
خط و لینک در تبلیغات محیطی شهری
خط و پیوند در نشان دادن رویکرد سیاسی و عقیدتی یک طیف البته پیش از این در شهرداری تهران دیده شده و مسبوق به سابقه است.
اگرچه شهردار فعلی تهران مدام از «خدمت به مردم» صحبت می کند، اما عملکرد او در پایتخت در یک سال گذشته نشان می دهد که مردم مورد نظر او محدود به گروه خاصی هستند.
محمد باکر کلیباف در طول 12 سال تصدی شهرداری تهران از چنین حرکت هایی کم نداشت. یکی از مهم‌ترین آنها، ورود تبلیغات شهری در مذاکرات با آمریکا و برجام بود. نصب بنرهای بسیار بزرگ و گران قیمت اوباما در هیبت یزید و میز مذاکره برای از بین بردن مذاکرات.
مشاهده چنین نشانه هایی از مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا در تهران در آن زمان، بسیاری از شهروندان را به واکنش واداشت. یا اینکه این نوع تبلیغات برای القای پیامی متفاوت برای شهروندان تهرانی است؟
داستان در زمان علیرضا زاکانی به گونه ای دیگر پخش می شد. اگرچه او مدام از «خدمت به مردم» صحبت می کند، اما عملکرد او در پایتخت در یک سال گذشته نشان می دهد که افراد مورد نظر شهردار محدود به گروه خاصی هستند.
سال گذشته همزمان با هفته کتاب و کتابخوانی، سازمان زیباسازی شهر تهران 700 طرح فرهنگی را بر روی سازه های تبلیغاتی شهری به نمایش گذاشت. این 700 بنر که در سایزهای مختلف در سطح شهر دیده می شود، تصاویری از 100 نویسنده را به همراه نمایی از جلد کتاب هایشان به نمایش می گذارد و خواندن کتاب هایی با شعار «کتاب خوب بخوان» را به شهروندان تهرانی یادآوری می کند.
اما آنچه به گفته مسئولان شهری و فرهنگی بیشترین نظرات را در مورد این حرکت جلب کرد، این بود که بیشتر کتاب‌ها و نویسندگانی که در این بنرها به چشم می‌خورد، گمنام بوده و اغلب با شهردار تهران و ناشران نهادی و نهادی مرتبط بوده‌اند. بود.
اگرچه بسیاری از منتقدان این حرکت سازمان زیباسازی شهر تهران انتظار نداشتند که در میان این پرچم ها کتاب ها و عکس های نویسندگان صاحب نام و صاحب سبکی چون محمود دولت آبادی یا صادق هدایت یا غلامحسین ساعدی یا احمد محمود و بسیاری دیگر از بزرگان ادبی دیده شود ; اما این سطح از خط کشی در تشویق مردم به کتابخوانی حتی با بودجه عمومی، اعتراض شهروندان تهرانی را در شبکه های اجتماعی به دنبال داشته است و آن ها آن را نشانه ای از تفرقه عمیق می دانند، گویی که مقامات ایران ناخواسته یا حتی اغلب می خواهند. ساختار جامعه و تنوع سلایق را تحت تأثیر قرار می دهند و هر روز کمتر و کمتر می شوند.
هزینه های از جیب شهروندان
افزایش آگاهی، اطلاع رسانی و آموزش شهروندان از طریق تبلیغات محیطی یکی از روش های رایج شهرداری ها در سراسر جهان بوده و هست. اما در ایران این مقوله پیچ و تاب خاص خود را دارد. موردی که زیباکلام نیز در توییت خود به آن اشاره کرده است.
این در حالی است که هر یک از بنرهایی که با عنوان تصادفی از سوی سازمان زیباسازی شهر تهران چاپ و نصب می شود، هزینه قابل توجهی از جیب شهروندان خرج می کند و به نظر می رسد اگر این هزینه در مسیر درست و به سمت رضایت نباشد. از همه شهروندان برای خطا و تخریب منابع عمومی استفاده خواهد شد.
بسیاری از مردم به روند کنونی شهرداری معترضند که نه تنها تبلیغات بوم شناختی شهر در حوزه فرهنگی در دست جریان فکری خاصی است و افرادی با دیدگاه کمی متفاوت جایی برای ابراز وجود ندارند. ، حتی تصاویر آنها از تبلیغات تجاری حذف شده است.
از این میان، نزدیک به 500 مناسبت جهانی، ملی، مذهبی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، سالگردهای غیرمنتظره و غیرمترقبه و جشن‌های اقشار مختلف مردم وجود دارد که برخی از آنها هزینه‌های غیرمعمولی را به دنبال دارد. در این میان تبلیغات شهری باید بسیاری از این اهداف را برآورده کند. البته از جیب شهروندان!
سید جمال هادیان طبایی زواره فارغ التحصیل کارشناسی ارشد رسانه در رشته فرهنگ ارتباطات در این خصوص می گوید: به گفته یکی از مدیران سابق سازمان زیباسازی هزینه طراحی، چاپ و نصب بنرهای ویژه چند صد میلیارد تومان در سال و هزینه های طراحی چندین برابر این مبلغ چاپ و نصب پرچم های خاص. به گفته وی، این بنرها و پرچم ها آنقدر سریع تعویض می شوند که استفاده مجدد از آنها نه ممکن است و نه صرفه اقتصادی دارد. و هر بار باید بنرها و پرچم های جدید تولید شود. البته این موضوع در مورد تبلیغات تجاری صدق نمی کند و بخش خصوصی برای سرمایه خود ارزش قائل است و تا زمانی که از تاثیر تبلیغات شهری مطمئن نشود برای آن هزینه نمی کند.
وی ادامه می‌دهد: «وضعیت آگهی‌های تصادفی بسیار آشفته است، تا جایی که خود آگهی‌دهندگان به بی‌اثر بودن یا بی‌اثر بودن این آگهی‌ها اعتراف می‌کنند. البته اگر بگوییم بی اثر بودن بی اثر است، ظلم می کنیم، زیرا سازمان های بزرگ و طولانی تحت عنوان طراحی، ویرایش، بررسی، نصب، تهیه گزارش و تیم های کارکنان اداری و اغلب اثربخشی امرار معاش می کنند. چنین تبلیغاتی برایشان مهم نیست، اما مدیران ارشد باید خوشحال باشند. نکته اینجاست که پخش مستقیم خطبه ها و شعارهای سیاسی-اجتماعی و عکس های خاص دردی را دوا نمی کند.
در این میان به نظر می رسد؛ مبالغ هنگفتی که هر ماه صرف تبلیغات به اصطلاح فرهنگی می شود، می تواند صرف ترویج فرهنگ عمومی شود. امروز بیش از هر چیز به اصلاح فرهنگ عامه نیاز داریم. فضائلی مانند استقامت و مدارا، احترام به حقوق شهروندی، رعایت حقوق مردم، حسن خلق، حسن همجواری، رعایت قانون، وفای به عهد، نظم، تعهد به کار و زندگی، دوری از ریا و چاپلوسی، خانواده و تربیت فرزند، امید و نشاط، مراقبت از محیط زیست و ده ها فضیلت دیگر در جامعه امروزی ما، در جایگاه ضعیفی قرار دارند و نیاز به اصلاح دارند. مواردی که بیش از هر چیز ایجاب می کند که شعارهای ایدئولوژیک و خطوط و وابستگی های سیاسی را کنار بگذاریم و به حقوق شهروندی پایبند باشیم.