جریان نفت ایران به بازارهای جهانی به توافق وین بستگی دارد

روسیه که روزانه 10 میلیون بشکه نفت تولید می کند، اکنون در آستانه تحریم نفت خود قرار دارد. مهم ترین خریداران انرژی در این کشور اروپایی ها هستند و با کاهش این حجم واردات از کشورهای وابسته به نفت مسکو، با بحران مواجه خواهند شد. در رویدادهای اخیر، کشورهای G-7 متعهد شده اند که وابستگی خود را به نفت روسیه در اسرع وقت کاهش دهند. بیانیه G7 که شامل فرانسه، کانادا، آلمان، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده است، مشخص نکرده است که هر کشور چه تعهداتی را برای دوری از انرژی روسیه و چگونه ادامه خواهد داد. تنها تحریم نفتی ممکن تا کنون نفت برنت را به بیش از 120 دلار رسانده است که از سال 2008 بی سابقه بوده است.

مخالفان تحریم روسیه چه کسانی هستند؟

ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان، در راستای تلاش های آمریکا و اتحادیه اروپا برای ممنوعیت کامل واردات انرژی از روسیه، اجرای این تصمیم را به انفجار بمب هسته ای در اقتصاد کشورش تشبیه کرد. او یکی از جدی ترین مخالفان تحریم انرژی روسیه است. زیرا کشور او مستقیماً تحت تأثیر این تصمیم قرار خواهد گرفت. بیشتر نفت این کشور از طریق خطوط لوله از روسیه وارد می شود. یافتن جایگزینی که بتواند این مقدار نفت را به راحتی به اروپا ارسال کند، برای مشتریان اصلی نفت روسیه آسان نخواهد بود.

بلغارستان همچنین اخیراً اعلام کرد که از مجموعه تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا علیه مسکو حمایت نخواهد کرد مگر اینکه ممنوعیت پیشنهادی خرید نفت روسیه را لغو کند.

بازار جهانی نه تنها به نفت بلکه به گاز روسیه نیز به شدت وابسته است. این چیزی است که پوتین را تا حدودی در قبال تحریم ها سخت کرده است. اما ایالات متحده برای تحریم انرژی خود برای مسدود کردن هرگونه منابع مالی که می تواند به مسکو در جنگ کمک کند، دندان تیز کرده است. اتحادیه اروپا تنها یک سال به مجارستان و اسلواکی فرصت داده است تا خرید نفت از روسیه را به حالت تعلیق درآورند، اما اوربان، نخست وزیر مجارستان از اتحادیه اروپا خواسته است تا پنج سال مهلت دهد تا واردات نفت خود را متوقف کند. خلاص شدن از شر نفت روسیه مستلزم پول زیادی است که این کشورها به عنوان کشورهایی که اقتصاد چندان قوی ندارند، قادر به پرداخت آن نیستند.

هر اقدامی از سوی اتحادیه اروپا باید به تایید تمامی 27 عضو اتحادیه برسد و بوداپست به مانع بزرگی بر سر راه برنامه های اتحادیه برای افزایش فشار اقتصادی بر روسیه با ممنوعیت کامل واردات نفت از این کشور تبدیل شود. مجارستان 58 درصد و اسلواکی 96 درصد نفت مورد نیاز خود را از روسیه دریافت می کنند و حذف این مقدار از خرید برای آنها آسان نیست.

در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا، هلند، آلمان و لهستان بزرگترین واردکنندگان نفت خام روسیه هستند. هلند در نوامبر سال گذشته روزانه 748 هزار بشکه نفت از روسیه خریداری کرد. واردات نفت خام روسیه 555000 بشکه در روز به آلمان و نزدیک به 300000 بشکه در روز به لهستان بود.

اوپک قصد افزایش تولید را ندارد

در نشست اخیر وزیران و متحدان اوپک، او افزایش جزئی تولید را برای ماه آینده بدون توجه به تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه تصویب کرد. این کشورها در آینده نزدیک مقادیر قابل توجهی نفت تولید نخواهند کرد که می تواند جایگزینی برای نفت روسیه باشد. در همین حال، اروپا و ایالات متحده برای پایان دادن به وابستگی به انرژی روسیه تلاش می کنند.

به گزارش رویترز به نقل از منابع آگاه، نمایندگان اوپک به طور کامل از بحث درباره تحریم ها علیه روسیه اجتناب کردند و مذاکرات خود را ظرف 15 دقیقه به پایان رساندند.

کالوم مک فرسون، مدیر تحقیقات کالایی در اینوستک، گفت: «اوپک پلاس این را مشکلی می‌داند که توسط خود غرب ایجاد می‌شود و ربطی به عوامل بنیادی ندارد که این گروه می‌خواهد به آن رسیدگی کند».

در ماه مارس، محمد بارکیندو، دبیرکل اوپک هشدار داد که هیچ ظرفیتی در جهان برای جبران تاثیر تحریم کامل بر صادرات نفت روسیه که به حدود هفت میلیون بشکه در روز خواهد رسید، وجود ندارد.

صادرات نفت خام روسیه در سال 2021 به 110.2 میلیارد دلار می رسد. در صورت اجرای طرح کمیسیون اروپا برای کاهش وابستگی اتحادیه اروپا به نفت روسیه، بر اساس درآمد ارزی روسیه در سال 2021، 92.3 میلیارد دلار کاهش می یابد. این رقم برابر است با 19 درصد از کل صادرات نفتی و غیرنفتی در سال 2021.

چه کسی جایگزین روسیه در بازار خواهد شد؟

کشورهایی مانند نروژ، عراق، نیجریه، عربستان سعودی، قزاقستان، لیبی، ایالات متحده، بریتانیا، آذربایجان و الجزایر تامین کنندگان عمده نفت اتحادیه اروپا هستند.

آمریکا که قبل از حمله روسیه به اوکراین روزانه حدود 600 هزار بشکه نفت از روسیه می خرید، دو ماه پیش نفت روسیه را تحریم کرد. برخی گزارش ها حاکی از کاهش دو میلیون بشکه ای صادرات نفت روسیه است. در چنین شرایطی، روس ها برای نفت خود 30 دلار تخفیف در نظر گرفته اند. برآورد اولیه کپلر نشان می دهد که صادرات نفت از ایران در آوریل به حدود 570 هزار بشکه در روز کاهش یافته است، زمانی که روسیه شروع به ارائه تخفیف 30 دلاری برای نفت خود کرد.

ونزوئلا نیز یکی از کشورهایی است که بر اساس تحلیل ها و برآوردها در صورت تحریم روسیه می تواند وارد بازی شود. این در حالی است که گفته می شود آمریکا قصد دارد با تحریم نفت روسیه، روابط با ونزوئلا را بهبود بخشد و نفت روسیه را جایگزین آن کند.

این در حالی است که اخیرا رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران گفته است که ایران می تواند از فرصت های ایجاد شده در بازار جهانی نفت در راستای منافع اقتصادی خود نهایت استفاده را ببرد. با پیش بینی توافق حاصل شده در مذاکرات وین بین ایران و آژانس، کشورهای نیازمند به نفت ابراز علاقه کرده اند که بتوانند حفره ناشی از تحریم نفتی روسیه را با تامین آن از ایران جبران کنند. اگر ایران بتواند با غرب به توافق برسد، پر کردن این شکاف آسان تر خواهد بود. با این حال، وضعیت برای برجام چندان روشن نیست و دو کشور هنوز نمی توانند روی توافقی برای اتصال ایران به بازار جهانی و افزایش فروش نفت به حدی حساب کنند که بخشی از سهم روسیه را بگیرد.