جنبش دانشجویی؛ از حاتمی تا رئیسی

جنبش دانشجویی؛  از حاتمی تا رئیسی

حمید شجاعی: از آنجایی که دانشگاه ها همواره به عنوان محل تفکر، آزاد اندیشی و تضاد آراء شناخته شده اند، همواره یکی از مراکزی بوده اند که در خط مقدم مطالبات و آرمان گرایی قرار داشته و حتی در این زمینه در موارد مختلف آسیب دیده اند. بارها در طول سال ها و دهه ها هزینه هایی وجود داشت. اما جنبش دانشجویی حتی در سخت ترین شرایط نیز هرگز از حرکت باز ایستاده است. اساساً به همین دلیل روز 16 دسامبر برای گرامیداشت شهدای دانش آموز مصطفی بزرگ نیا، احمد قندچی و مهدی شریعت رضوی که در اعتراض به حضور ریچارد نیکسون، معاون رئیس جمهور وقت آمریکا به شهادت رسیدند، اعلام شد. ایران. پس از انقلاب هر ساله شاهد برگزاری مراسم های مختلفی از سوی دانشجویان از انجمن اسلامی و دفتر تحکیم وحدت گرفته تا جامعه اسلامی، بسیج دانشجویی و سایر تشکل ها بوده ایم. اما همیشه از دانشگاه انتظار می رفت که پویا و فعال بماند و شرایط اجتماعی، اقتصادی و… جامعه باعث نشود که دانشگاه تحت تاثیر این فضا قرار گیرد و چنین سکون، کم تحرکی و کم کاری بر دانشگاه ها حاکم شود. چیزی که در چند سال کم و بیش شاهد آن بوده ایم. البته تا زمانی که دانشگاه ها پرانرژی باشند و فضای تحقیق و مطالبه گری در آنها برقرار باشد، می توان به بقای جنبش دانشجویی امیدوار بود. با این حال، هر چقدر با برخوردهایی روبه‌رو می‌شویم که باعث افتخار دانشگاه و دانشجو نیست، جنبش دانشجویی به حاشیه رفته و کمتر شناخته شده است.

16 خطر و رئیس جمهور

شاید هرگاه صحبت از جنبش دانشجویی و خطر شانزدهم می شود، ذهن بسیاری به دوران های مختلف سفر می کند که فضای فعال جامعه دانشگاهی مملو از فعالیت تشکل های دانشجویی بود که به نام های مختلف سعی در برگزاری مراسم های مختلف در طول دوره و دانشگاه داشتند. ، با دعوت از شخصیت های برجسته سیاسی، مقامات دولتی یا سایر مراجع و نهادها. اما واضح است که ظهور 16 آذر را می توان از همان سال های اولیه تا روی کارآمدن دولت اصلاحات به ریاست سیدمحمد خاتمی دانست و از آن زمان به بعد روز دانشجو تبدیل به روزی شد که مطالبات دانشجویان در آن بیشتر به چشم می خورد. برگزاری مناظره های داغ در فضای سیاسی اواخر دهه 70 و حضور چهره های برجسته سیاسی و سخنرانی های پرشور این روز را به روزی ویژه برای دانشجویان و البته مسئولان و سیاستمداران تبدیل کرد. زیرا می توان گفت سال های پایانی دهه هفتاد و سال های اول دهه هشتاد از جمله سال هایی بود که روز دانشجو و جنبش دانشجویی در دانشگاه ها بسیار فعال بود. همانطور که در سال های 79، 80 و 81 به دلیل وقوع برخی اتفاقات، فضا در برخی از دانشگاه ها داغ شد و به غیر از فضای آزاد دانشجویی، گاهی شاهد تحرکات نه چندان قابل قبولی بودیم. با وجود سال آخر حضور خاتمی در دانشگاه تهران، دانشجویان چندان خوشحال نبودند. سپس در فاصله سال های 84 تا 91، محمود احمدی نژاد در روز دانشجو به دانشگاه های مختلف رفت، اما دانشجویان رفتار خوبی با او نداشتند و حتی زمانی که به جای شانزدهم آذر سال 85 به دانشگاه امیرکبیر رفت، در 20 آذر ماه سال 85 به دانشگاه امیرکبیر رفت. استعفای او. البته در دولت احمدی نژاد با تغییرات گسترده در نحوه اداره دانشگاه ها، فضای سیاسی دانشگاه ها از رونقی که در 8 سال دولت اصلاحات داشت به رکود رسیده است. ایجاد اختلاف و تفرقه در تشکل های دانشجویی در سال های گذشته این مشکل را تشدید کرده است. در آن سال ها تعطیلات دانشجویان بیشتر به صورت رسمی برگزار می شد و به جای بحث های مهم و جدی سیاسی، با مجالس مفرح برگزار می شد. اگرچه پس از پایان دولت احمدی نژاد و روی کار آمدن حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور، فضای سیاسی دانشگاه مانند سال های ابتدایی دولت اصلاحات به سمت امید به آینده متمایل شد. اما همانطور که انتظار می رفت برخلاف سال های دولت اصلاحات، سخنرانی ها و بحث های داغ چندانی انجام نشد و مراسم تعطیلات دانشجو کنترل شد. اکنون پس از پایان دولت روحانی و گذشت یک سال و نیم از روی کارآمدن دولت رئیسی، همه انتظار دارند که شاهد تقابل دانشگاه و رئیس جمهور در دوران ریاست جمهوری باشیم.

تغییرات در جامعه؛ شرایط ویژه دانشگاه ها

رویکردها و اقدامات خاصی در عرصه های مختلف باعث شده تا شاهد نارضایتی ها و اعتراضات در جامعه باشیم و مردم این نارضایتی را به شکل های مختلف بیان می کنند. همچنین در 16 آذر سال گذشته که سیدابراهیم رئیسی به عنوان رئیس دانشگاه فنی شریف رفت، دانشجویان انتقادات صریح خود را از رئیس جمهور بیان کردند. اما بسیاری بر این باورند که امروزه به دلیل التهاباتی که در چند ماه اخیر در جامعه به وجود آمده، دانشگاه ها شرایط خاصی دارند. به گفته مسئول خواهران انجمن اسلامی دانشگاه، امیرکبیر، علیرغم هماهنگی های انجام شده برای حضور انسیه هزالی، معاون رئیس جمهور در امور بانوان در این دانشگاه؛ در گفتگو با رئیس دانشگاه به وی گفته شد که دانشگاه نمی تواند امنیت وی را در این برنامه تضمین کند. همچنین بهادری جهرمی سخنگوی دولت از چندین دانشگاه بازدید کرد و مورد انتقاد دانشجویان قرار گرفت. بنابراین به نظر می رسد در شرایط فعلی حضور برخی مسئولان در دانشگاه ها یک ریسک است. گویی حساسیت های موجود از برخی صحبت ها و اعتراض های حاضران تغذیه می شود و یا فضای دانشگاه با سخنان آرامش بخش تسکین می یابد. بنابراین بستگی به نوع جلسه و صحبت های کارکنان دانشگاه دارد که می تواند فضا را مشخص کند، چرا که فضای دانشگاه ها در شرایط فعلی چندان پایدار نیست.

منبع: آرمان ملی

دیدگاهتان را بنویسید