حرکات زیرپوستی عارف برای بازگشت به مجلس مخالفت آشکار با استراتژی ائتلاف اصلاح طلب و اعتدال گرا

«اگر بخواهم راهبرد خود را برای انتخابات بیان کنم، این است که اصلاح طلبان باید حضور مؤثر داشته باشند و راهی جز این وجود ندارد. وی ادامه داد: حالا با چه سازوکاری سوال دیگری مطرح است، آیا نهاد اجماع سازی پاسخی است که در دو انتخابات گذشته جواب نداد یا باید اصلاح شود یا سازوکار جدیدی ایجاد شود؟

این بخشی از اظهارات اخیر محمدرضا عارف، رئیس اصلاح طلبان در مجلس دهم و معاون اول دولت اصلاحات است که در ماه های اخیر کمتر حضور رسانه ای و سیاسی داشته و اخیراً در توئیت های خود بیشتر اظهار نظر کرده است. مصاحبه از یاران اصلاح طلبش در انتخابات 1402.

اما آیا این اظهارات مقدمه ای برای فعال شدن عارف برای بازگشت به سیاست پارلمانی است؟ برای پاسخ به این سوال باید کمی به عقب برگردیم و البته آخرین گفته های او را تحلیل و تفسیر کنیم.

ترس از اصلاح طلبان

عارف گزینه سفید اصلاح طلبان در چند انتخابات اخیر در انتخابات سال 92 با تصمیم جمعی اصلاح طلبان مجبور به کناره گیری به نفع حسن روحانی شد، استعفای که حالا پس از مدت ها به صراحت اعلام می کند که اشتباه بوده است. تصمیم اصلاح طلبان

وی در مصاحبه اخیر خود با تصمیم اصلاح طلبان در انتخابات 92 گفت: «آقای روحانی هیچ وقت اصلاح طلب نبوده و خودش هم ادعایی نداشته است.» فکر می کنم یکی از اشتباهات اصلاحات در آن زمان این بود:
رهبری که رهبر نبود

اگرچه دو سال بعد در انتخابات مجلس استعفای عارف به ثمر رسید و او به عنوان رهبر اصلاح طلبان معرفی و به مجلس فرستاده شد، اما او نتوانست انتظارات فعلی از یک رهبر به ویژه در طیف معتدل مجلس را برآورده کند. با این حال او چندین بار از عملکرد خود دفاع کرده و معتقد است به دور از اغتشاش مطالبات اصلاح طلبان را دنبال کرده است.

عارف در مصاحبه اخیر خود از تصمیم دیگر اصلاح طلبان انتقاد کرده و به نظر می رسد در روزهای شایعه ائتلاف اصولگرایان معتدل و اصلاح طلبان در انتخابات 1402 دیدگاه مخالف خود را آشکار کرده است.

وی گفت: من واقعاً همیشه به دنبال اجماع بوده‌ام و امروز کشور ما برای حل مشکلات خود باید در مسائل مهم به اجماع برسد، اما با حفظ هویت. اینکه اصولگرایان برای اصلاحات کاندیدا شوند، مشکوک هستند. می توانند ائتلاف کنند همانطور که در مجلس دهم به اصولگرایان پیشنهاد دادیم اما جوابی نگرفتیم و نیامدند. گفتیم برای اولین بار اجماع ایجاد کنیم و مثلاً لیست تهران را تقسیم کنیم. من هنوز به اجماع یا ائتلاف اعتقاد دارم. اینکه یک اصولگرا باید یک اصلاح طلب را در لیست خود قرار دهد و من برعکس آن را نمی فهمم.

او همچنین حسن روحانی را به سخره گرفت و از حمایت اصلاح طلبان از او در انتخابات سال 92 بدون سهمی در دولت انتقاد کرد. اصلاحات چه سهمی داشت؟ جریان اصلاحات همواره منبع تغذیه رهبری کشور بوده و نیروهای نخبه را تربیت کرده است. واقعیت این است که نخبگان جامعه بیشتر به اصلاح گرایش دارند. به من بگویید کدام فرد از اصلاحات جریان اصلاحات را معرفی کرده است؟ کدام یک از آنها توسط جریان اصلاحات معرفی شد؟

خط فرمان تکراری عارف

اما عارف چند نکته مهم را مطرح کرد که از قضا با نگاه همیشگی او به سیاست همخوانی دارد. وی به جای انتقاد شدید از نهادهای نظارتی مانند هیئت امنا، به اصلاح طلبان توصیه کرد که واقعیت وجود چنین نهادهای نظارتی را بپذیرند. او البته تصمیم شورا در مورد علی لاریجانی را هم به سخره گرفت و گفت کفگیر در انتخابات گذشته ضربه خورد. اما باز هم تاکید او بر تسلیم نشدن و برداشتن گام اصلاحی است.

اما عارف ارعاب اصلی طیف سیاسی خود را انجام داد و تلویحاً به کاهش رای اصلاح طلبان در میان مردم اشاره کرد. باید ببینیم در داخل اصلاحات چه اتفاقی افتاد که دو بار رای تهران 100 درصد بود. خیلی مهمه

اما افکار عمومی می تواند انتظار داشته باشد که خود عارف بخشی از پاسخ این سوال را بدهد چرا که او چهار سال است که نماینده طیف اصلاحات در مجلس بوده و عملاً پاسخی به این طیف نداده است.

عارف به ستون خیمه اصلاح طلبان و ارگان رای گیری این جریان در مجلس دهم تبدیل نشده و راهبرد دیگری را دنبال می کند. او سعی داشت در پشت صحنه خود را مردی جلوه دهد، اما داستان ها نشان می دهد که عارف نفوذ و کاریزمای چشمگیری در میان نمایندگان اصلاح طلبان نداشته است. این امر در کنار انفعال و سکوت او در بازارها باعث به حاشیه راندن فراکسیون امید و کمرنگ شدن کار اعتدالیون و اصولگرایان شد. چهار سال بعد مردم نارضایتی و نارضایتی خود را نشان دادند و رد صلاحیت های دسته جمعی به تغییر اساسی ترکیب مجلس کمک کرد.

عارف هنوز اذیت شدی؟

محمدرضا عارف، رهبر سابق شورای عالی اصلاح طلبان، پس از ارائه جنجالی و انتقادی این شورا از سمت خود استعفا داد تا در سازوکار اجماع‌سازی بهزاد نبوی رهبری کند.

عارف اخیراً در مصاحبه ای گفته است که از تصمیمات این نهاد اطلاعی ندارد و با وجود اینکه موضوع خشونت سیاسی خود را تکذیب می کند، می گوید: «خبر جدیدی ندارم. آنها کار خود را می کنند و ما کار خود را. ما ۲۴ ساعت صحبت نمی کنیم، اما در صورت نیاز و نیاز به مشورت، ارتباط برقرار می شود.

آیا می خواهید به بهارستان برگردید؟

به نظر می رسد عارف تصوری از مجلس آینده و انتخابات 1402 دارد، هرچند هنوز مشخص نیست که او و همکارانش در اردوگاه اصلاحات چه برنامه و راهبردی را دنبال خواهند کرد، اما به نظر می رسد عارف نگاهی به تحریم ها نخواهد داشت و از دور خارج می شود. در روزهای آتی سکوت نیمه آماده بازگشت به بهارستان است.