در این مدت صادرات نفت (نفت خام، فرآورده های نفتی، گاز طبیعی، مایعات و میعانات گازی) 118 درصد و صادرات غیرنفتی 50 درصد افزایش داشته است. به این ترتیب صادرات نفت در نیمه اول سال 1399 معادل 8 میلیارد و 558 میلیون دلار و در نیمه اول سال 1400 این رقم 18 میلیارد و 677 میلیون دلار و صادرات غیرنفتی 11 میلیارد و 572 میلیون دلار بوده است. میلیون دلار به 17 میلیارد و 431 میلیون دلار رسید.
این افزایش صادرات نفتی و غیرنفتی ناشی از عوامل مختلفی از جمله افزایش حجم صادرات، تسهیل صادرات و گمرکات و خروج اقتصاد جهان از رکود سلطنتی، قیمت های جهانی و دیپلماسی فعال اقتصادی دولت سیزدهم است. اما کارشناسان بیش از این را تغییری اساسی در اثربخشی و کارآمدی تحریم ها می دانند.
تحریم ها مانند گذشته تاثیری ندارد
سیدحمید حسینی از اعضای اتاق بازرگانی ایران در این خصوص به ایران گفت: در این مدت درآمدهای صادراتی ایران دو برابر شده است. پیش بینی می شود تا پایان سال حتی صادرات غیرنفتی کشور به بیش از 45 میلیارد دلار برسد. این افزایش درآمد را می توان به روش های مختلفی بررسی کرد. اما یکی از نکات مهمی که در این زمینه باید به آن توجه کرد، کاهش تاثیر صادرات ایران بر تحریم ها است. وی افزود: از یک سو، ایالات متحده کنترل خود را بر روابط بین‌الملل ایران تنگ کرده و قادر به افزایش فشار نیست.
حسینی با تاکید بر اینکه اقتصاد ایران در حال بازگشت به شرایط قبل از تحریم است، ادامه داد: راه های مبادله کالا و انتقال پول حتی در شرایط تحریم را آموخته ایم. تجربه این افزایش درآمد صادراتی طبیعی است. البته این امر به ویژه در مورد تحریم ها صادق است. با گذشت زمان، کشورها و شرکت‌ها راه‌هایی برای خنثی کردن آن پیدا خواهند کرد.»
رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی با اشاره به آمار صادرات 6 ماهه نخست سال و 9 ماهه نخست سال اذعان کرد: برجام یا سال قبل از تعلیق تحریم ها برابر خواهد بود. این بدان معناست که اقتصاد کشور نسبت به سال های اخیر وضعیت بهتری دارد».
یکی از اعضای هیات مدیره اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق نیز با اشاره به دلایل افزایش صادرات غیرنفتی گفت: در برخی بازارها مانند عراق و روسیه نیز صادرات را به تناژ افزایش داده ایم. عوامل مختلفی در این افزایش نقش داشته است، اما یکی از مهم ترین دلایل آن، برتری ایران در این بازارها است. هیچکس نمی تواند با صادرکننده ایرانی در بازارهای همسایه رقابت کند. این مزیتی است که می توان از آن برای افزایش بیشتر صادرات نفتی و غیرنفتی استفاده کرد.
صادرات نفت در سال جاری چقدر خواهد بود؟
به گفته هندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، اگرچه آمار دقیقی از صادرات نفت ایران ذکر نشده است، اما طی ماه های اخیر (دولت سیزدهم) صادرات نفت ایران بیش از 40 درصد نسبت به ماه پایانی دولت دوازدهم افزایش یافته است. درآمدهای نفتی این رشد را به دنبال داشت، زیرا حجم و همچنین افزایش قیمت نفت خام افزایش یافت. مهمتر اینکه این همه درآمد نفتی دریافت شده است و هیچ تعهد معوقه ای برای صادرات نفت به این دولت نداریم.
پیش بینی می شود صادرات نفت خام ایران تنها در سال جاری به بیش از 20 میلیارد دلار برسد. برای در نظر گرفتن درآمدهای صادراتی نفت، به این رقم باید درآمد حاصل از صادرات فرآورده های نفتی، گاز طبیعی، مایعات و میعانات گازی را نیز اضافه کرد که منجر به نزدیک شدن صادرات نفت کشور به 35 میلیارد دلار می شود.
صادرات غیرنفتی بیش از 38 میلیارد دلار است
افزایش 11 میلیارد دلاری صادرات ایران در مغایرت با نفت در 4 ماه گذشته باعث شد درآمدهای غیرنفتی کشور در 10 ماهه سال جاری به 38 میلیارد و 763 میلیون دلار برسد. آمار گمرک ایران نشان می دهد که این شاخص نسبت به مدت مشابه سال گذشته 38 درصد رشد داشته است. با گذشت بیش از 38 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی، اکنون باید منتظر ماند تا درآمد صادراتی کشور به رکورد 45 میلیارد دلار برسد. معاون وزیر و رئیس سازمان توسعه تجارت گفت: تا پایان سال صادرات غیرنفتی به 45 میلیارد دلار می‌رسد.
علیرضا پیمان پاک در خصوص بازگشت ارز حاصل از صادرات غیرنفتی توضیح داد: در سه ماهه اخیر با تنوع مسیر برگشت و همسویی سیاست های پولی و تجاری، نرخ بازدهی ارز 10 درصد افزایش یافته است. “
البته این روند صعودی ادامه خواهد داشت. وی با اشاره به تنها یک بازار روسیه گفت: بر اساس مطالعات و سنجش‌های احتمالی، صادرات ایران به روسیه طی چهار سال آینده ظرفیت افزایش 15 برابری و رسیدن به حداقل 7.5 میلیارد دلار را دارد. بر اساس این پیمان، 23 موقعیت جغرافیایی با هدف توسعه صادرات است و دولت سیزدهم به دنبال تقویت زیرساخت های صادراتی و تسهیل بازده ارز، ضرب بانک، افتتاح LC، خلوص و استفاده از ارزهای دیجیتال به عنوان جایگزینی برای سیستم بانکی فعلی است. سیستم توسعه
مجموع درآمدهای نفتی و غیرنفتی ایران در سال جاری حدود 80 میلیارد دلار برآورد شده است. اما اکنون در یازدهمین ماه سال 1400 درآمدهای نفتی و غیرنفتی بیشتری نسبت به سال 1399 ایجاد شده است و در سال بعد حتی با ادامه تحریم ها – که ظرفیت خود را از دست داده است – صادرات نفت بیشتر شده و هیچ روغن مورد نیاز خواهد بود. شد.
یعنی تا سال 1399 درآمد نفتی و غیرنفتی ایران کمتر از 50 میلیارد دلار بوده است. بدین ترتیب درآمدهای نفتی در سال 1399 حدود 21 میلیارد دلار و درآمدهای غیرنفتی در این سال کمتر از 29 میلیارد دلار بوده است.