روز جدید : دولت با مشکل کسری بودجه مواجه است و برای جبران بخشی از هزینه ها درآمد مالیاتی جدیدی برای خود ایجاد کرده است.
اخذ مالیات از خانه ها و خودروهای مجلل، اخذ مالیات از خانه های خالی، تغییر نحوه محاسبه و اخذ مالیات از اصناف و اکنون و در آخرین اقدام هیات وزیران در جلسه 14 مرداد 1401 به پیشنهاد محیط زیست. سازمان دفاع و با استناد به بند (ب) ماده (29) قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1400 تصویب کرد. شهرهای تهران، کرج، اصفهان، تبریز، مشهد، اهواز، قم و اراک به عنوان شهرهای آلوده مشمول عوارض سالیانه آلایندگی خودرو تعیین شدند.
تصمیمی که با واکنش های بسیاری از سوی کارشناسان و مردم و صاحبان خودروهای بی کیفیت داخلی مواجه شد.
سال‌هاست که مردم از کیفیت پایین خودروهای داخلی و آلاینده بودن آنها و سوخت‌های مصرفی گلایه و انتقاد می‌کنند اما کسی گوش نمی‌دهد اما جالب اینجاست که سازمان حفاظت محیط‌زیست و دولت این بار مردم را هدف گرفته و آنها را مجبور به پرداخت هزینه کرده‌اند. مالیات هایی که هیچ نقشی در ایجاد آن ندارند.
جالب اینجاست که اولین و آخرین مقصر وضعیت آشفته آلودگی در شهرهای بزرگ خودروسازان، دولت، سازمان استاندارد، سازمان محیط زیست، پالایشگاه های سوخت داخلی و… هستند. دولت وارد کشور نمی شود.
فشار مالیات بر گروه های کم درآمد و متوسط
مرتضی افگه، کارشناس اقتصادی درباره مالیات های جدیدی که از مردم اخذ می شود به «توسعه ایران» گفت: با توجه به این موارد مشخص می شود که این دولت که در تبلیغات انتخاباتی و پس از آن بر خلاف دولت دوازدهم مدام بر این امر اصرار می کرد. قصد ندارد تحریم ها را به سفره مردم گره بزند. این امر بیش از هر زمان دیگری منجر به محدود شدن توده مردم به تحریم شده و در نهایت هیچ دولتی نمی تواند پیوند اقتصاد و تحریم را در کوتاه مدت قطع کند.
وی افزود: اکنون مشخص شده است که دولت به شکل دیگری این کار را انجام می دهد و به توده و معیشت مردم فشار بیشتری وارد می کند، بنابراین دولت اکنون جایگزینی برای درآمد نفتی ندارد و در 3-4 سال گذشته و بعد از تشدید تحریم ها تا جایی که امکان داشت از «ایمالو» هم برای استقراض استفاده کردند و در شرایط فعلی نمی توان از این اقلام استفاده کرد.
وی تاکید کرد: ابزار فشار مالیاتی یکی از مواردی است که باعث نارضایتی و گلایه شهروندان شد، به طوری که شاهد بودم 18 میلیون تومان مالیات بر یک میوه فروش وضع شد که رقم بالایی محسوب می شود. دولت ادعا می کند که از ثروتمندان و ثروتمندان مالیات می گیرد، اما در واقعیت به نظر می رسد فشار زیادی بر مشاغل متوسط و کم درآمد، مصرف کنندگان، کارمندان دولت، اساتید دانشگاه، کارگران و غیره وارد می کنند. آنها اینگونه هستند. افزایش مالیات وجود دارد.
یکی از اعضای هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز خاطرنشان کرد: چنین وضعیتی نشان می دهد که تحریم ها عملا به گونه ای دیگر و با شدت بیشتری به توده مردم رسیده است.
مالیات؛ ابزاری برای درآمد ثابت در شرایط رکود؟
وی تصریح کرد: بحث مالیات و ابزارهایی که دولت برای تامین درآمد خود به آن رجوع می کند. ابزاری پایدار محسوب نمی شود زیرا در شرایط فعلی مالیات متاثر از تولید ملی و تولید ملی نیز متاثر از فروش نفت و به دلیل کاهش یا قطع فروش نفت است. در عمل درآمد ملی کاهش یافته است بنابراین درآمد مالیاتی به ناچار کاهش یافته و دولت نمی تواند برای این قسمت از درآمد حساب خاصی باز کند. همین شرایط باعث رکود می شود و فشار زیاد باعث می شود تولیدکننده تولید خود را کاهش دهد. بیکاری افزایش می یابد و پس از آن شاهد کاهش تقاضا در جامعه خواهیم بود و در نهایت رکود تشدید می شود و مردم عملا دیگر نمی توانند مالیات پرداخت کنند و دولت دچار مشکل می شود.
قدرت ابرثروتمندان در فرار مالیاتی
انتقادات زیادی وجود دارد که دست مالیات‌گیری دولت در جیب اقشار کم درآمد و متوسط و مردم عادی است. از سوی دیگر، به نظر می رسد طبقات پردرآمد و ثروتمندان و همچنین برخی سازمان ها و مؤسسات به دنبال معامله ای برای کاهش مالیات خود هستند که شاهد آن پرونده مالیاتی فدراسیون فوتبال در پرونده ویلموتس و مالیات کلان آن است. بدهی و همچنین مشاوره برای کاهش مبلغ مشخص شده. در حالی که مالیات هر ماه به طور کامل از فیش حقوقی کارکنان و کارگران کسر می شود و مصرف کنندگان نیز مالیات بر ارزش افزوده کامل را پرداخت می کنند. افکه در این خصوص گفت: مشکل بزرگ ما در این بخش این است که ابرثروتمندان اعم از افراد و برخی نهادها و سازمان های غیردولتی به دلیل ثروت خود قدرت چانه زنی بالایی دارند. متأسفانه برخی افراد و سازمان های غیردولتی نیز قدرت فرار دارند. مالیات هم به آنها تعلق می گیرد، بنابراین افراد متوسط و کم درآمدی هستند که نمی توانند از پرداخت مالیات فرار کنند و اتفاقاً وقتی دولت اعلام می کند که قصد افزایش مالیات را دارد، باید به اقشار ضعیف و متوسط درآمد فرصت داد تا شاد باشند. آنها معتقدند که افراد فوق ثروتمند کسانی هستند که تاکنون از پرداخت مالیات اجتناب کرده اند. ، قادر به ادامه فعالیت نخواهد بود و باید با پرداخت مالیات به افزایش درآمد دولت کمک کند. اما در واقع این روند انجام نمی شود و این افراد ارتباط برقرار می کنند و می دانند که چگونه باید هوشیار باشند تا زمینه فرار یا معافیت مالیاتی را فراهم کنند، بنابراین باز هم فشار مالیاتی به اقشار کم درآمد و متوسط و ابرثروتمندان تحمیل می شود. به فرار مالیاتی ادامه دهند.
وی هشدار داد: این شرایط باعث اختلاف طبقاتی و هر روز تعمیق آن می شود و باید دانست که افزایش اختلاف طبقاتی تبعات اجتماعی بسیار خطرناکی دارد.
فقط از روش های اخذ مالیات سایر کشورها تقلید نکنید
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که آیا کشورهایی که شرایط مشابه ایران دارند روند اخذ مالیات مشابهی را تجربه می کنند، گفت: در کشورهای دیگر وقتی مالیات از مردم اخذ می شود، دولت خدمات مناسبی را به آنها ارائه می کند، پیشرفته ها گاهی مالیات های سنگین می گیرند و توسط مشکل اینجاست که مسئولان ما از پایه های مالیاتی کشورهای دیگر تقلید می کنند اما نمی توانند مانند آنها به مردم خدمات ارائه دهند و رفاه ایجاد کنند. این مشکل ساز است.
افکه ادامه داد: اگر کشورهای توسعه یافته با بحران مواجه شوند در مرحله اول هزینه های خود را کاهش می دهند و در صورت لزوم مالیات را افزایش می دهند اما در این کشورها و سال های گذشته مردم مشکلی نداشته اند. اکنون صحبت از 1401 سال است که بیش از 20 سال است که مالیات دو رقمی انباشته کرده ایم و این وضعیت اصلا قابل مقایسه با کشوری نیست که به دلیل مشکلی به طور تصادفی یک سال مالیات را افزایش می دهد. از این منظر باید توجه داشت که دولت ایران خدماتی متناسب با این حجم مالیات ارائه نمی دهد و یا اصلاً مورد توجه قرار نمی گیرد زیرا شاهد ناکارآمدی در نظام انتخاب و انتصاب مدیران هستیم و این ناکارآمدی است. در دستگاه اجرایی قابل مشاهده است و این امر باعث عدم توانایی در ارائه خدمات مناسب به افراد نمایندگی شده است.
مرتضی افگه: در کشورهای دیگر وقتی از مردم مالیات می گیرند، دولت خدمات مناسبی به آن ها ارائه می کند، کشورهای پیشرفته هم گاهی مالیات های سنگینی وضع می کنند، اما مشکل اینجاست که مسئولان ما از نظر پایه های مالیاتی از کشورهای دیگر تقلید می کنند، اما نمی توانند. مانند آنها خدمت به مردم و ایجاد رفاه