دولت نباید در دام تاکتیک های «از دست دادن مسیر» بیفتد.

پس از مدت ها بلاتکلیفی، سرانجام تاریخ دقیق آغاز مذاکرات جمهوری اسلامی با کشورهای عضو برجام اعلام شد.

علی باقری و اتحادیه اروپا به طور جداگانه از توافق دو کشور برای آغاز مذاکرات ایران و کشورهای موسوم به 1+4 در 29 دسامبر در وین خبر دادند.

شکی نیست که مسیر مذاکره ایران با مخالفان برجام سخت و حتی بسیار شکننده است چرا که تعداد زیادی از بازیگران داخلی و بین المللی برای شکست آن یا موفقیت تلاش خواهند کرد.

این تلاش ها می تواند از امروز به روش های پیچیده، پنهان و گمراه کننده آغاز شود. بنابراین هرگونه حرکت در این حوزه باید با نظارت دقیق ناظران و کارشناسان انجام شود.

موضع و جهت گیری بازیگران بین المللی نسبت به برجام کم و بیش مشخص است. طبیعتاً روسیه، چین، اروپا و آمریکا خواهان موفقیت مذاکرات و دستیابی به توافقی به نفع خود هستند. آنها این کار را انجام می دهند و احتمالاً برای رسیدن به این هدف اقدام خواهند کرد.

با این حال، هدف این یادداشت تحلیل رفتار بازیگران بین المللی نیست، بلکه هدف از این یادداشت، ارائه نگاهی اجمالی به بازیگران داخلی است.

برجام و اصولاً هر اقدامی که منجر به توافق یا کاهش تنش بین ایران و جهان غرب شود، در نظام سیاسی دشمنانی دارد که بعید است نسبت به از سرگیری مذاکرات سکوت کنند یا بی تفاوت بمانند. بعید است این نیروها در صورت مشاهده موضعی عمومی در مورد مذاکرات وین که مخالف منافع سیاسی آنها باشد، خرابکاری ها و بحران های پشت پرده را نادیده بگیرند. فکر می کنم آنها بر تاکتیک «پس از دست رفته» مسلط شده اند و می توانند همه را گمراه کنند. اکنون که دولت به دلایلی تردیدهای خود را کنار گذاشته و تصمیم به آغاز مذاکرات گرفته است، باید به این ماجرا توجه جدی داشته باشیم و در دام پنهان پیله های منحرف آنها نیفتیم.

منتقدان جمهوری اسلامی اما از نظر تئوریک، عموماً خواهان موفقیت مذاکرات و احیای برجام هستند، هر چند در عمل برخی از آنها از کارهای مثبت و مردمی رقبای خود احساس خوبی ندارند و به طرق مختلف برای کاهش و نشان دادن آنها احساس خوبی ندارند. بی اهمیتی . . این نوع برخورد البته صرفاً لفظی است و از این رو هیچ اثر عملی ندارد و تنها به صورت فصلی با مخالفت برجام با نظام قابل بهره برداری است.

در این میان اپوزیسیون جمهوری اسلامی نیز بی تأثیر نیست و به نوبه خود می تواند بر فضای روانی مذاکرات تأثیر بگذارد. اما این مخالفان دیدگاه واحدی ندارند و معمولا به سه طیف تقسیم می شوند. برخی از متواضعان نیز دیدگاه مشابهی نسبت به برجام به عنوان منتقدان دولت دارند. هر چند بیشتر از منتقدان از جمهوری اسلامی ناراضی هستند، اما در مواجهه با پیچیدگی های جامعه ایران، هر اتفاقی را که باعث کاهش یا کنترل مشکلات عدیده کشور شود، به نفع درازمدت جامعه می بینند و استقبال می کنند. با این حال طیف تندروتر اپوزیسیون به شدت با برجام و هرگونه بهبود روابط بین‌الملل جمهوری اسلامی مخالف است و با تمام توان تلاش می‌کند تا هرگونه اقدامی در این زمینه را خنثی کند. آنها پیشنهاد می کنند که مشکلات داخلی ایران رسیده و رسیده است، زمان آن رسیده است که خودشان آنها را انتخاب کنند، و بنابراین با هر اقدامی که به بهبود وضعیت کمک می کند به شدت دشمنی می کنند. بنابراین، اگر این دسته از مخالفان اقدام عملی برای خنثی کردن مذاکرات انجام ندهند، دامنه فعالیت های تبلیغاتی خود را افزایش داده و با نوشتن نامه های سرگشاده به سران آمریکا و اروپا، نرم و سازش می کنند. البته این فراخوان‌ها بی‌اثر خواهد بود زیرا قدرت‌های غربی بحران‌های داخلی ایران را بالغ نمی‌دانند و اگر هم بشوند، این گروه از مخالفان را شایسته و توانمند در بهره‌برداری از منافع نمی‌دانند.
با این حال، طیف سوم مخالفان تا حدودی سردرگم به نظر می رسد. آنها در هیچ نقطه سیاسی نمی نشینند و فقط با همه اقدامات جمهوری اسلامی در هر جهت مخالف هستند. به عبارت دیگر، مخالفت آنها معطوف هیچ برنامه یا استراتژی خاصی نیست. آنها تا کنون به شدت از تاخیر جمهوری اسلامی در آغاز مذاکرات انتقاد کرده اند و حالا که تاریخ تعیین شده طبیعتا باز هم انتقاد خواهند کرد. به نظر می رسد برخی شبکه های فارسی زبان در خارج از کشور این دایره مخالفان را دارند و به همین دلیل افکار عمومی را به اندازه خودشان تحت تأثیر قرار می دهند.