دو عامل موفقیت؛ پرهیز از اشتباهات احمدی نژاد – پرهیز از افزایش ناگهانی قیمت

دولت به نام جراحی اقتصادی یارانه ها را افزایش داده و برای برخی اقلام موجود در بازار قیمت تعیین کرده است. نظر شما در مورد زمان و نحوه انجام این عملیات اقتصادی چیست؟

زمانی که احمدی نژاد می خواست یارانه به مردم بدهد به عنوان نماینده در مجلس بودم و در همان زمان مخالفت خود را با پرداخت یارانه به مردم اعلام کردم. دولت گفته است که قصد دارد با افزایش یارانه ها یک عملیات اقتصادی انجام دهد. این تا زمانی است که عملاً عمل انجام شود، اما نوعی انتقال ثروت انجام شود. در دولت احمدی نژاد که هدفمندی یارانه ها بود، ایران با وجود داشتن بیشترین درآمد ارزی با بالاترین تورم مواجه بود. به همین دلیل تکرار رویکرد دولت احمدی نژاد باعث افزایش تورم می شود. من به دولت و آقای رئیسی توصیه می کنم اشتباهات دولت احمدی نژاد در خصوص یارانه ها را تکرار نکنند و دوباره وارد مسیری نشوند که باعث افزایش تورم می شود. سیاست نادرست دولت احمدی نژاد باعث شد تا دولت بعدی با چالش هایی مواجه شود و در نتیجه دولت آقای روحانی مجبور به اعمال سیاست سرکوب قیمت ها شد که در نهایت چالش های جدیدی را برای اقتصاد به وجود آورد. چالش هایی که در آذر 1396 و آبان 1396 تشدید شد، امروز در شرایطی هستیم که دولت در حال تکرار اشتباهات دولت احمدی نژاد در خصوص یارانه ها به اشکال مختلف است. برای دولت آقای رئیسی آرزوی موفقیت دارم و معتقدم که همه باید از دولت در اجرای برنامه هایش حمایت کنند. با وجود این، این دلسوزی باید با نقد سازنده و منطقی همراه باشد. برنامه های دولت آقای رئیسی نیز دلسوزانه است، اما با آنچه در حال وقوع است فاصله دارد.

ارزیابی شما از وعده های دولت چیست؟

دولت می گوید قیمت برخی اقلام تنها با یارانه افزایش می یابد. اما اتفاقی که در بازار می افتد این است که با افزایش قیمت برخی کالاها، قیمت سایر کالاها نیز افزایش می یابد و در نتیجه بازار را تحت تاثیر قرار می دهد. باید بپذیریم که هر کشوری با چالش های خاص خود مواجه است و این در مورد همه کشورها صدق می کند. در اقتصاد ما حق انتخاب بین خوب و عالی را نداریم، بلکه باید بین خوب و بد یکی را انتخاب کنیم. این در حالی است که ما معمولا بین بد و بدتر یکی را انتخاب می کنیم و در نتیجه با چالش های بیشتری روبرو می شویم. در روزهای اخیر افزایش قیمت کالاهای مورد نیاز مردم کار را برای افراد جامعه سخت کرده است. در چنین شرایطی عده ای از این موقعیت سوء استفاده می کنند و با انباشت و سود اقدام به ماهیگیری از آب گل آلود می کنند. نمونه بارز آن را در روزهای اخیر در اظهارات ماموران نیروی انتظامی که انبارهای زیادی را کشف و ضبط کردند، دیدیم. این نشان می دهد که بخش های غیرمولد بر سرنوشت اقتصاد ما تأثیر می گذارد و می تواند شرایط زندگی مردم را سخت تر کند. مقام معظم رهبری همواره بر تولید مولد تاکید داشته اند. در عین حال شرایط ایجاد شده توسط دولت ها باعث می شود که بخش غیرمولد در اقتصاد نقش آفرینی کند.

آیا بهتر نیست دولت پس از انعقاد نهایی برجام و لغو تحریم ها، سیاست های جدید اقتصادی خود را اجرا کند؟

زمان تصمیم گیری به ویژه در مسائل اقتصادی اهمیت دارد. بدون شک اگر دولت پس از لغو تحریم ها چنین اقداماتی انجام می داد، نتایج بهتری برای کشور داشت و مردم با مشکلات کمتری مواجه می شدند. دولت می گوید قصد دارد با این اقدامات یک عملیات اقتصادی انجام دهد. اما بدن بیمار باید ظرفیت کافی برای جراحی اقتصادی را داشته باشد. هنگامی که بدن بیمار به اندازه کافی توانایی جراحی را ندارد، ممکن است عمل به ضرر بیمار باشد. به همین دلیل هر سیاستی که از سوی دولت دنبال شود باید جای بازنگری و بازگشت داشته باشد. با این حال، سیاست دولت ممکن است نیاز به بازنگری داشته باشد. شرایط به گونه ای نیست که سیاست دولت مشکلی نداشته باشد. توصیه من به دولت این است که در شرایط فعلی در برخی از تصمیمات اقتصادی که گرفته است تجدید نظر کند. ممکن است اگر دولت تصمیمات خود را زیر پا بگذارد، قیمت ها به حالت عادی برنگردد، اما اثر تورمی آن تا حد زیادی کاهش یابد. سیاست هایی که دولت دنبال می کند در نهایت 9 میلیارد دلار برای دولت به ارمغان می آورد. اما در مقابل، معامله گران از پول بیشتری سوء استفاده می کنند.

آیا شرایطی برای بازگشت و کناره گیری دولت از تصمیماتی که گرفته است وجود دارد؟

با این حال باید بپذیریم که دولت ها باید در شرایط سخت بهترین تصمیم را بگیرند. در شرایط فعلی بهترین راه حل این است که از تصمیمات گرفته شده برگردیم و فکر می کنم که اثر تورمی خواهد داشت. به دولت بستگی خواهد داشت. امروز وضعیت ارز به گونه ای است که تنها دهک های بالای جامعه قدرت خرید 30 هزار تومانی ارز را دارند و دهک های پایین جامعه قادر به خرید 30 هزار تومانی ارز نیستند. معتقدم افزایش میزان یارانه ها باعث کارآمدی بخش غیرمولد اقتصاد می شود. امروزه بسیاری از جاهایی که می خواهند کارگر عادی جذب کنند نمی توانند این کار را انجام دهند، اما اگر به وضعیت کسبه در خیابان های تهران نگاهی بیندازیم متوجه می شویم که تعداد کسبه نسبت به گذشته افزایش یافته است. در شرایطی که بخش غیرمولد اقتصاد کشور ترجیح می دهد از شرایط موجود به نفع خود استفاده کند تا اینکه وارد چرخه اقتصادی سالم شود. تصمیمات باید به موقع و با برنامه ریزی دقیق گرفته شود. برخی تصمیمات به بی ثباتی اقتصادی کشور کمک می کند. یعنی در حالی که ثبات اقتصادی مهم ترین نیاز تصمیم گیری در کشور است. نظام ارزی و بازار ارز تعریف خاص خود را دارد و تصمیم گیری در مورد آن باید بر اساس قوانین و اصول اتخاذ شود. در آمریکا که خود را مرکز اقتصاد بازار و لیبرالیسم می‌داند، هنگام تصمیم‌گیری در مورد نرخ ارز، همه عوامل مؤثر بر نوسانات نرخ ارز را در نظر می‌گیرند و سپس در مورد نرخ ارز تصمیم می‌گیرند. اگر دولت بخواهد در زندگی مردم اقدام کند و فشار را کاهش دهد باید واضح و قابل سنجش باشد و در زندگی مردم احساس شود. به عنوان مثال اگر دولت بودجه خود را تقدیم مجلس کند، باید آثار و نتایج آن بر زندگی مردم در سال آینده مشخص باشد. در چنین شرایطی می توان کار دولت را به دقت ارزیابی کرد که آیا به سمتی رفته که از فشار اقتصادی بر زندگی مردم بکاهد یا خیر.

در شرایط کنونی مهمترین درخواست مردم از دولت در حوزه اقتصادی چیست؟

در شرایط فعلی آنچه برای مردم مهم است تورم است. امروزه آنچه که فشار زندگی بر مردم را افزایش داده است، افزایش قیمت کالاهای مورد نیاز آنهاست. برخی به دلیل افزایش قیمت ارز، قیمت کالاهای خود را افزایش می دهند. جالب اینجاست که در روزهایی که قیمت ارز هم کاهش پیدا می کند، این افراد اجناس خود را گران می کنند. این نوعی اتلاف اقتصاد است که عمدتاً ناشی از دلالان، دلالان و گروه های غیرمولد است. این وضعیت در توزیع و تولید مواد اولیه نیز وجود دارد. چنین شرایطی نشان می دهد که بین رویکرد اداره کشور و تغییر حکومت تفاوتی وجود ندارد و همچنان مشکلات وجود دارد. بخش مهمی از بودجه مربوط به سیستم تامین ارز در بانک ها است. مهمترین تامین کننده ارز در این سال ها دولت است. دولت ها باید در نظر داشته باشند که در جیب مردم دخالت نکنند. حتی اگر درآمد و امکانات مردم زیاد نشود، اشکالی ندارد، اما دولت ها نباید در جیب مردم دخالت کنند. افزایش ناگهانی قیمت ها در اقتصاد کشور به گونه ای شده است که حتی نمی توان آن را تورم نامید. مسیر حکمرانی در اقتصاد باید حفظ تعادل باشد. هیچ کس واردات را انکار نمی کند. اما این واردات باید انجام شود تا تعادل اقتصادی کشور حفظ شود. بخشی از شرایط فعلی ناشی از سیاست هایی است که در دولت قبل در پیش گرفته شد. با این حال، این وضعیت همچنان ادامه دارد. دولت بر کمک به فقرا و نیازمندان تمرکز کرده است. این یک جهت گیری خوب است. برای دولت مهم است که بفهمد در زندگی فقرا و شرایطی که مردم در آن زندگی می کنند چه می گذرد. مهم این است که اظهار نظر و صحبت از لزوم توجه به وضعیت معیشتی فقرا مشکلی را حل نمی کند. امروزه اکثر اقشار ضعیف جامعه هنگام خرید خودرو با مشکل مواجه می شوند. از طرفی رفت و آمد بین مردم کم شده و فشار اقتصادی بر مردم به حدی است که نمی توانند سفر کنند. در چنین شرایطی برخی از خانواده هایی که در گذشته دچار مشکل شده اند در افزایش قیمت کالاهای مورد نیاز خود با چالش های بزرگی مواجه می شوند و نمی توانند بخشی از کالاهای مورد نیاز خود را خریداری کنند. ما از هر فرد و نهادی که به زندگی فقرا اهمیت می دهد و در این زمینه تلاش می کند تشکر می کنیم. اما نباید بین حرف و عمل فاصله ای وجود داشته باشد و باید در دستگاه های اجرایی به زندگی فقرا رسیدگی شود.