رئیسی با مردم اقتصادی، احسان خاندوزی وزیر اقتصاد، مهرداد بذرپاش وزیر راه، جواد اوجی وزیر نفت، جواد ساداتی نژاد وزیر کشاورزی، رضا فاطمی امین وزیر امنیت و محمد فرزین استاندار مرکزی بانک امروز اولین مهمانان شی جین پینگ رئیس جمهور چین هستند که سال نو چینی است و علاوه بر اعضای اقتصادی دولت، علی باقریکانی، مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران نیز وی را در این سفر همراهی می کند.
از دیدگاه دولت و رسانه های دولتی این سفر بسیار مهم تعبیر می شود. رضا ذبیب، دستیار وزیر و مدیرکل آسیا و اقیانوسیه آسیا و اقیانوسیه، روز گذشته در توییتی درباره سفر ابراهیم رئیسی نوشت: در عرف بین‌الملل، ترتیب اهمیت سفرهای خارجی مسئولان به این شرح است:
1- بازدید کاری
2-بازدید رسمی
3- بازدید دولتی
سفر رئیس جمهور محترم اولین سفر دولتی به چین در دو دهه گذشته است، لذا با تشریفات کامل انجام خواهد شد که نشان از توجه میزبان دارد.
اجرای توافقی که “روی کاغذ” بود
محمد جمشیدی معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور نیز یکشنبه شب در تلویزیون به همین موضوع اشاره کرد و سفر ابراهیم رئیسی را اولین سفر رئیس جمهور به چین در دو دهه اخیر دانست و بر اهمیت آن تاکید کرد.
شی جین پینگ این دعوت را در سپتامبر سال جاری و در جریان اجلاس سران شانگهای در سمرقند انجام داد و به گفته منابع دولتی، قرارداد بحث برانگیز 25 ساله با چین مرکز ثقل این سفر به نظر می رسد.
در همین رابطه جمشیدی در این برنامه تلویزیونی با کنایه گفت: «توافق جامع ایران و چین در ابتدای دولت رئیس جمهور تنها یک توافق روی کاغذ بود، اما دولت سازوکارهای عملیاتی خود را پیش برده و در این سفر به نهایی شدن آن ادامه خواهد داد. وی همچنین تاکید کرد: راهبرد دولت جمهوری اسلامی ایران سیاست یکپارچگی اقتصادی با محوریت آسیا است.
رقابت با ریاض، تصمیمی درباره امکان لغو معافیت ها
در کنار برنامه ریزی برای پیشبرد توافق جامع ایران و چین، موضوعات و اهداف دیگری نیز در این سفر دنبال می شود. یکی از آنها رقابت نزدیک با ریاض است. به خصوص پس از سفر دو ماه پیش شی جین پینگ به عربستان و امضای بیانیه ضد ایرانی ریاض که البته شکایت ایران را برانگیخت.
در غرب، وضعیت سیاست خارجی بدتر از گذشته است، تا جایی که شمشیر از غلاف برداشته شده و رژیم مستقر در ایران به حدی مشروعیت‌زدایی شده است که از مخالفان آن برای شرکت در مهمترین نشست امنیتی جهان دعوت شده است.
احمد اسفندیاری منفرد، تحلیلگر مسائل شرق آسیا، دو روز پیش به «شرق» گفت: «اگرچه شی جین پینگ با سفر به عربستان سعودی و همراهی ریاض در بیان برخی اظهارات ضد ایرانی، شکاف در روابط تهران و پکن را به وجود آورده است. در محافل سیاسی و رسانه ای داخلی و منطقه ای. و در سطح بین المللی تقویت شده است، اما چین این هوش را دارد که ظرفیت و پتانسیل بازیگر مهمی مانند جمهوری اسلامی ایران در منطقه استراتژیک خاورمیانه را از دست ندهد.
در عین حال ایران نیز از موقعیت و قدرت چین آگاه است و به این راحتی روابط با چین را به رقبای منطقه ای خود واگذار نخواهد کرد. از همین منظر یادداشت ابراهیم رئیسی در روزنامه چینی «مردم» تعریف شده است.
این یادداشت به نوعی مقدمه سفر رئیسی به چین بود که بازتاب و واکنش های زیادی را به همراه داشت. محتوای این یادداشت تاکید بر دوستی و نزدیکی ایران و چین و راه مشترک آنها در برابر یکجانبه گرایی غرب بود. رئیسی در این یادداشت با بیان اینکه «تهران و پکن در شرایط سخت با هم دوست هستند» نوشت: «چین از طریق جاده ابریشم کهن جهانی شد و این رونق و آبادانی از گذر ایران ثبات یافت.» اکنون با احیای این ابتکار در دنیای جدید، دو ملت دوباره در سرنوشت خود شریک می شوند.»
این مقدمه قبل از سفر هم تأییدی بر فشار برای اتحاد با چین است و هم مقدمه ای برای آماده سازی مقدمات برای اجرای توافق 25 ساله.
از دیگر موضوعاتی که انتظار می‌رود در این سفر مورد بحث قرار گیرد، زمزمه لغو معافیت چین برای خرید نفت از ایران توسط آمریکاست که احتمالا در این مذاکرات مطرح خواهد شد.
حال باید منتظر ماند و دید که این سفر با این همه تاکیدی که دولت بر آن دارد چه دستاوردی خواهد داشت.
دومینوی غربی برای منزوی کردن ایران
همزمان با دیپلماسی تهران در یکی از بزرگترین پایتخت های شرق، ایران از مهم ترین کنفرانس امنیتی جهان در یکی از مهم ترین پایتخت های غرب حذف شد. خبرگزاری آلمانی DPA هفته گذشته گزارش داد که 40 کشور و هیئت های بلندپایه از 90 دولت به کنفرانس امنیتی مونیخ دعوت شده اند، اما نه تنها ایران و روسیه دعوت نشده اند، بلکه کریستو هوسگن، مدیر این کنفرانس اعلام کرده است. که به جای دولت های این دو کشور، هر دو اپوزیسیون به نشست مونیخ دعوت شده اند!
ایران از موقعیت و قدرت چین آگاه است و روابط با چین را به این راحتی به رقبای منطقه ای خود از جمله ریاض واگذار نخواهد کرد. یادداشت ابراهیم رئیسی در روزنامه چینی «مردم» نیز از همین منظر تعریف شده است.
رضا پهلوی و مسیح علینژاد به عنوان اپوزیسیون ایران و میخائیل خودورکوفسکی، گری کاسپاروف، دیمیتری موراتوف و همسر آلکسی ناوالنی، زندانی سیاسی برجسته نیز مهمان کنفرانس امنیتی مونیخ در 28 تا 30 فوریه به عنوان اپوزیسیون روسیه هستند.
ایران و روسیه در سال‌های اخیر بارها در این کنفرانس شرکت کرده‌اند، هرچند برگزارکنندگان کنفرانس امنیتی مونیخ هرگز لطف خود را نشان نداده‌اند. اظهارات پوتین علیه آمریکا در این نشست امنیتی خبرساز شد و در سال هایی که محمدجواد ظریف به عنوان وزیر امور خارجه ایران در این کنفرانس حضور داشت در کنفرانس مونیخ تلاش کرد بر ایران هراسی فائق آید.
ظریف در یکی از این دوره‌ها گفت: «امنیت خود را از مردم خود می‌گیریم و راضی نگه داشتن مردم برای ما بسیار مهم است.» حالا پس از چندین ماه ناآرامی در ایران و اعتراضات خیابانی، برگزارکنندگان کنفرانس مونیخ این سند را حذف کرده‌اند. حکومت ایران از این کنفرانس جهانی به بهانه «مردم» از مخالفان دعوت کرد. این اقدام در راستای مجموعه اقداماتی است که غرب در چند ماه گذشته برای منزوی کردن ایران ترتیب داده است. از جمله اخراج ایران از کنفرانس زنان سازمان ملل.
در شرق قانونی، در غرب غیرقانونی!
از سوی دیگر، کنار گذاشتن همزمان ایران و روسیه از کنفرانس امنیتی مونیخ، نشانه دیگری از اصرار و تاکید غرب بر همکاری ایران با روسیه در موضوع اوکراین و البته همکاری نظامی این دو است.
در همین رابطه فرجیراد سفیر سابق ایران در نروژ به خبرآنلاین گفت: ظاهرا غربی ها با این اقدام می خواهند پیامی به ایران بدهند که روابط خود با روسیه را کاهش دهد.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری دیروز خود در پاسخ به این دعوت نشدن گفت: اگر هدف از برگزاری کنفرانس مونیخ کمک به تعمیق امنیت در حوزه منطقه ای و جهانی است؛ اقداماتی مانند عدم دعوت از برخی کشورها، رویکردی گزینشی و با انگیزه های سیاسی است و نشان از تداوم رویکرد نادرست در قبال توسعه جمهوری اسلامی ایران و نقض غرض ها دارد.
وی ادامه داد: این اقدام به ویژه در مورد کشوری که نقش مهم و تعیین کننده ای در عرصه امنیت بین المللی و منطقه ای دارد، برخلاف اصل بی طرفی است.
ظاهراً چین اظهارات ایران در مورد «نقش مهم و تعیین کننده» را می پذیرد و چنان به دولت خود مشروعیت می بخشد که رسماً آن را می پذیرد. اما در غرب، وضعیت سیاست خارجی بدتر از گذشته است، تا جایی که شمشیر کشیده شده و رژیم مستقر در ایران به حدی مشروعیت‌زدایی شده است که از مخالفان آن برای حضور در مهمترین نمایشگاه امنیتی جهان دعوت شده است. ملاقات. شرایط پیچیده و سخت برای سیاست خارجی ایران!