رمزگشایی برنامه بنزین دولت سیزدهم

روز جدید : دولت سیزدهم هیچ برنامه ای برای افزایش قیمت بنزین ندارد و توانسته با راهکارهای غیر قیمتی از قاچاق 150 میلیون لیتر بنزین در ماه جلوگیری کند و در نتیجه تراز بنزین منفی شود.

17 شهریورماه امسال، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی به طور ناگهانی اعلام کرد که از مرداد ماه، سقف مصرف بنزین رایگان برای هر کارت سوخت خودروی شخصی 100 لیتر در ماه کاهش یافته است.

اصولاً کارت سوخت خودروهای شخصی دارای دو سقف مصرف «سهمیه» و «رایگان» بنزین است. سقف سهمیه مصرف بنزین معادل 60 لیتر در ماه است که ثابت می ماند اما حد مصرف بنزین آزاد در گذشته معادل 250 لیتر در ماه بود که از مرداد ماه امسال به 150 لیتر کاهش یافته است.

پیش از اعلام رسمی «کاهش سهمیه بنزین رایگان در کارت سوخت»، اخبار غیررسمی و غیر موثق از «کاهش تعداد کارت سوخت دارندگان پمپ بنزین در شهرهای مرزی» و «سقف 30» لیتر به ازای پر کردن» در فضای مجازی منتشر شد اقداماتی که در صورت صحت اخبار صحیح و کارشناسی به نظر می رسد اما متاسفانه بدون اطلاع رسانی دقیق و توجیه افکار عمومی زمینه را برای شایعه پراکنی افزایش قیمت بنزین می دهد. .

حال با این مقدمه به رمزگشایی از تصمیمات و اقدامات وزارت نفت دولت سیزدهم در خصوص بنزین می پردازیم.

* تفاوت شدید قیمت بنزین داخلی و بین المللی باعث افزایش قاچاق شده است

ماجرا از این قرار است که اقدامات دولت سیزدهم در یک سال گذشته برای مهار ویروس کرونا و واکسیناسیون گسترده مردمی باعث شد تا در سال 1401 و به ویژه تابستان امسال با کاهش محدودیت‌های کرونا، تردد مردم در این کشور آغاز شود.

طبیعتا با افزایش سفرها، مصرف بنزین به یکباره جهش کرد و رکورد مصرف بنزین در سال جاری چندین بار تغییر قابل توجهی یافت و به بیش از 130 میلیون لیتر در روز رسید (ظرفیت تولید بنزین در ایران 102 لیتر در روز است). و)

از سوی دیگر، با توجه به اینکه در سال های اخیر سرمایه گذاری مناسبی در پروژه های پالایشگاهی و پتروشیمی صورت نگرفته است، تولید بنزین در سال جاری و سال های بعد ثابت خواهد ماند که همین امر باعث شده مصرف بنزین به تولید نزدیک شود و حتی در برخی موارد. گاهی مصرف بیش از تولید است.

همچنین اختلاف شدید قیمت داخلی فرآورده های نفتی ایران مانند بنزین و گازوئیل با کشورهای همسایه بازار قاچاق سوخت را رونق داده است. افزایش جهانی قیمت حامل های انرژی در ماه های اخیر انگیزه های قاچاق سوخت را افزایش داده و علاوه بر افزایش مصرف داخلی، قاچاق بنزین در ایران چالش عرضه بنزین را دوچندان کرده است.

*دولت به دنبال جلوگیری از قاچاق بنزین از طریق «ارزان» است

همانطور که گفته شد، دولت سیزدهم در حال حاضر با چالش عرضه بنزین مواجه است و با توجه به تولید مداوم بنزین، باید برای «کنترل مصرف» و «قاچاق بنزین» چاره اندیشی کند.

در زمینه کنترل مصرف سوخت، همواره دو راهکار قیمتی و غیر قیمتی ارائه می شود، اما تمرکز دولت و وزارت نفت در بررسی های کارشناسی خود، استفاده از ابزارها و راهکارهای «غیر قیمتی» برای کنترل جهش و قاچاق سوخت است. سوخت بدون افزایش هزینه برای مردم.

* انتقال کارت سوخت خودروهای شخصی به شهرهای مرزی برای قاچاق

یکی از راهکارهای غیر قیمتی کاهش اعتبار رایگان کارت سوخت از 250 لیتر به 150 لیتر در ماه بود که در گذشته نیز اجرا شد و موثر واقع شد.

شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی در گزارشی اعلام کرد: در حال حاضر حدود 19 میلیون خودرو و کارت سوخت در کشور وجود دارد که اکثر سهمیه های آزاد آنها هرگز استفاده نمی شود، اما متاسفانه شاهد هستیم که تعداد زیادی کارت سوخت می رود. به استان .مرز منتقل می شود و در روزهای اول ماه سهمیه آنها خالی است که ظاهراً برای قاچاق استفاده می شود.

در ادامه این گزارش آمده است: با سهمیه 60 لیتری بنزین 1000 تومانی و 150 لیتری بنزین رایگان، می توان برای هر خودرو 2100 کیلومتر پیمایش کرد و تقریباً همه شهروندان بیش از این تعداد نیاز ندارند.

*با اعتبار فعلی کارت سوخت، هر خودرو می تواند ماهانه 2100 کیلومتر را طی کند

جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، با اشاره به اقدام دولت برای کاهش 100 لیتری سهمیه بنزین آزاد در کارت سوخت خودرو، گفت: بنزین سهمیه 1500 تومانی 60 لیتر در ماه برای خودروهای شخصی باقی مانده است و 150 لیتر از این ماه سهمیه آزاد محسوب می شود.

وی بیان کرد: به این ترتیب هر خودروی شخصی 210 لیتر بنزین در ماه خواهد داشت یعنی می تواند ماهانه 2100 کیلومتر را طی کند. پیمودن مسافت 2100 کیلومتری خودروهای شخصی بسیار بیشتر از نیاز هر خودرویی است و در واقع تنها اتفاقی که با این تغییر می افتد کاهش قاچاق بنزین از شهرهای مرزی است.

*کاهش سقف بنزین آزاد از قاچاق 150 لیتر بنزین جلوگیری می کند

شایان ذکر است که بر اساس اظهارات بسیاری از دولتمردان، دولت سیزدهم هیچ برنامه ای برای افزایش قیمت بنزین و استفاده از ابزار قیمتی در دستور کار ندارد، بلکه تنها با ابزارهای غیر قیمتی سعی در مدیریت مصرف و جلوگیری از قاچاق سوخت دارد.

بر اساس آمار استخراج شده از سامانه هوشمند سوخت، در اجرای طرح کاهش سهمیه 100 لیتری بنزین آزاد در مردادماه، 55 میلیون لیتر بنزین از چرخه قاچاق خارج شد و پیش بینی می شود بیش از 150 لیتر بنزین از چرخه قاچاق خارج شود. میلیون لیتر بنزین در شهریور ماه از چرخه قاچاق خارج شد و صرفه جویی در حال انجام است.

بنابراین اجرای راهکارهای غیر قیمتی مانند کاهش اعتبار بنزین رایگان در کارت سوخت نه تنها باعث گرانی مردم نمی شود، بلکه تامین بنزین لازم برای پیمودن 2100 کیلومتر در ماه از قاچاق ماهیانه 150 میلیون لیتر جلوگیری می کند. بنزین و اجازه نمی دهد تراز بنزین منفی شود در کشور اتفاق می افتد.