هجده ماه از ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی و دولت سیزدهم می گذرد. یکی از مهمترین شعارهای تبلیغاتی ابراهیم رئیسی بهبود وضعیت اقتصادی و معیشت مردم بود. اکنون در حال بررسی است که در 18 ماه پس از روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی چه تغییری در توده مردم ایجاد شده است؟
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، از آن زمان تاکنون شاخص بهای مصرف کننده 72 درصد افزایش یافته است. میانگین قیمت مواد غذایی منتخب در مناطق شهری نیز نشان می دهد که از مرداد 1400 با روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی تا آذر 1401 از بین 52 قلم مورد بررسی، قیمت 51 قلم افزایش یافته است.
افزایش 200 درصدی در چهار شخصیت اصلی
«روغن مایع»، «پیاز»، «روغن سفت» و «برنج ایرانی درجه یک» محصولاتی هستند که قیمت آنها از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون بیش از 200 درصد افزایش داشته است.روغن مایع 289 درصد و پیاز 266 درصد، رکوردداران بیشترین قدردانی در این مرحله محسوب می شوند. همچنین قیمت «روغن نباتی جامد»، «برنج درجه یک ایرانی» و «سیب زمینی» به ترتیب افزایش یافته است، همچنین قیمت مرغ فراوری شده 83 درصد و گوشت قرمز 70 درصد افزایش یافته است.
چندی پیش دبیر انجمن ملی صنعت بسته بندی گوشت و پروتئین از کاهش مصرف گوشت و مرغ خبر داد و گفت: نسبت به مدت مشابه سال گذشته مصرف گوشت 50 درصد و مرغ 30 درصد کاهش داشته است. این لحظه از دیدگاه تحلیلگران نگران کننده است. تحلیلگران بر این باورند که افزایش قیمت مواد غذایی به ویژه محصولات اساسی مردم را مجبور به کاهش مصرف یا حتی حذف برخی از محصولات از سفره های خود کرده است.
از سوی دیگر کاهش مصرف برخی کالاها منجر به جایگزینی آنها با کالاهای بی کیفیت می شود. در ادبیات اقتصادی، کالاهای فرسوده به کالاهایی گفته می شود که با درآمد بیشتر تقاضای آنها کاهش می یابد و مصرف اصلی آنها با درآمد کمتر شکل می گیرد، به عنوان مثال، قیمت هر کیلوگرم برنج ایرانی در مرداد 1400 حدود 25000 هزار تومان بوده است. حدود 117 هزار تومان در آذر 1401. اگر رشد درآمد با افزایش تورم همخوانی نداشته باشد به این معنی است که برنج ایرانی از سفره بسیاری از مصرف کنندگان حذف می شود.
مقایسه قیمت ها با رشد شاخص قیمت مصرف کننده
با توجه به اینکه رشد شاخص در این مدت، یعنی. در یک سال و نیم اخیر معادل 72 درصد به ثبت رسیده است، بررسی ها نشان می دهد که 28 کالای غذایی از میان این داده ها بالاتر از تورم رشد کرده اند.گوشت، لوبیا، قارچ و … نیز از جمله کالاهایی هستند که قیمت آنها اگرچه افزایش یافته اند، کمتر از تورم 72 درصدی این دوره هستند. به عنوان مثال، قیمت گوشت گاو و گوسفند 70 درصد افزایش یافته است.
کاهش 30 درصدی قیمت هویج
از 52 کالای اساسی فقط هویج ارزان شده و 30 درصد کاهش داشته است.
در اوت 1400، قیمت هویج به طور ناگهانی افزایش یافت که عمدتاً به دلیل شیوع ویروس کرونا و افزایش تقاضا بود. در این مدت با توجه به شیوع بیماری کرونا در کشور، تقاضای مصرف کنندگان برای خرید هویج افزایش یافت و این امر قیمت هویج را بالاتر از حد واقعی خود افزایش داد. با کاهش این بیماری و کاهش مصرف چغندر در خانوارها، این قیمت به تدریج به سطح اولیه خود بازگشت و به همین دلیل از مرداد سال گذشته ارزان شد.