یگانه شوق الشعرا: چندی پیش آفتاب یزد گزارشی از سرمایه گذاری های ایران خودرو و ایجاد سایتی توسط این خودروساز در کشورهای خارجی ارائه کرد. در این گزارش به تاسیس سایت ها و کارخانه ها در کشورهای دیگر اشاره شده است و اینکه چرا گزارشی از سرنوشت این سرمایه گذاری ها در کشورهای دیگر منتشر نشده است. آیا این سرمایه گذاری هایی که با پول بیت المال انجام می شود سودآور است یا ضرر؟ در آن زمان آفتاب یزد خواستار شفاف سازی نتایج این سرمایه گذاری ها شد که متاسفانه هنوز نتیجه این سرمایه گذاری ها مشخص نشده است. مردم مطمئناً حق دارند که بدانند پول بیت المال چگونه سرمایه گذاری می شود. این در حالی است که اخیرا بحث صادرات خودروهای داخلی بالا گرفته است. پس از اعلام صادرات محصولات سایپا به ونزوئلا، اکنون نوبت ایران خودرو است که موضوع صادرات را مطرح کند. بر اساس اعلام این شرکت خودروسازی، صادرات 2000 دستگاه خودرو به روسیه انجام خواهد شد. ایران خودرو اعلام کرد که روند صادرات این خودروها تا پایان سال به پایان می رسد، اما سوال اینجاست که در صورت سرمایه گذاری در کشورهای دیگر، چه نیازی به صادرات خودرو وجود دارد؟ از طرفی بهمن ماه
فربد زاوه کارشناس خودرو در مورد زیان سرمایه
ایران خودرو و سایپا در سایر کشورها اعلام کردند: سرمایه گذاری ایران خودرو
وسایپا در کشورهای دیگر به گونه ای بوده که حجم فروش به سرمایه گذاری هم نرسیده است، مثلاً در سنگال 160 میلیون دلار خرج کردند اما 40 میلیون دلار فروختند. گفتند دنا در آذربایجان طرفدار دارد اما مجموع فروش آنها در آن کشور به 300 خودرو هم نمی رسد.
او به دلیل سرمایه گذاری در کشورهای دیگر که مردم باید برای آن هزینه کنند ضرر کرده است. حالا باید مشخص شود که نتیجه
سرمایه گذاری خارجی چیست، از کارشناسان و اقتصاددانان خودرو پرسیدیم تا پاسخ این سوال را بگیریم
ما رفتیم موضوع صادرات خودرو را هم از آنها پرسیده ایم
آیا سرمایه گذاری های خارجی در این زمینه متناقض نیست؟
> انجام کار اقتصادی بر اساس مسائل محکوم سیاسی
شکست خوردن
مجتبی نظری، کارشناس حوزه خودرو در این خصوص به آفتاب یزد گفت: فعالیت های بسیاری از سوی ایران در زمینه صادرات خودرو به کشورهای مختلف انجام شده است. صادرات به عراق، روسیه، اوکراین و… به عبارتی خودرو به کشورهای مختلف صادر می شد. از نظر سود و منفعت برای شرکت های سازنده سود و منفعت خوبی بود زیرا قیمت این خودروها در کشورهای دیگر بیشتر از قیمتی بود که در داخل فروخته می شد. این بازارها رقابتی بودند، مثلاً زمانی که خودروهای ایرانی به عراق صادر می شد، خودروهای چینی نیز در بازار عراق وجود داشت، اما خودروهای ایرانی به عنوان خودروهای اقتصادی استفاده می شدند. تا جایی که من می دانم صادرات خودرو برای این شرکت ها سودآور است. اما سیاست راه اندازی سایت های مختلف در کشورهای خارجی دو سیاست بود. این یک سیاست همکاری و شریک تجاری بود که به عنوان مثال در کشور عراق شریک تجاری خطوطی را برای خط تولید اختصاص می دهد و در حین کار از آنها استفاده می کند و پس از توقف فعالیت فعالیت های دیگری انجام می شود. اما در کشورهای دیگر به گونه ای است که سال ها بعد هنوز تولید چندانی وجود ندارد. با توجه به اینکه تجهیزات زیادی به این مکان ها منتقل شد اما تلاش موفقی نبود. این نوع سیاست معمولا توسط شرکت های بین المللی انجام می شود که سبک خاص خود را دارند
می دهند. مثلا سرمایه گذاری رنو در سومالی، روسیه یا
سرمایه گذاری های مختلفی انجام می شود. اما معمولا در این منطقه
مالکیت تعاونی است. تلاش برای انجام کار اقتصادی بر اساس مسائل سیاسی اشتباه است و همیشه محکوم به شکست است. نمونه ای از این کار کارهای انجام شده در سنگال است. به عنوان مثال، زمانی که برق این سایت ها در کشور روشن شد، برق سنگال از بین رفت.
نمی توان آن را انجام داد
> کارایی اقتصادی هنگام بحث در مورد سرمایه گذاری
وی ادامه داد: واقعیت این است که سرمایه گذاری ها بر اساس صرفه اقتصادی صورت می گیرد. اما در کشور ما یک تقاضای هماهنگ داریم که در کشور ما دو نوع است. این یک قطعه خودروی خرید است که با تولید داخلی قابل عرضه است. اما قسمت دیگر برای سرمایه گذاری است، وقتی خودرو به محل سرمایه گذاری تبدیل می شود مشکل ساز است چون تقاضا زیاد می شود. خرید خودرو نیست زیرا بازار خودرو به بازار سرمایه گذاری تبدیل شده است. آیا همه کسانی که در طرح جمعیت خودرو جوانان ثبت نام می کنند به خودرو نیاز دارند؟ مردم در این زمینه سرمایه گذاری می کنند زیرا می توانند سود ببرند. آنچه در بازارهای در دسترس با نظارت و مشارکت سرمایه گذاران خارجی موفق است. اما سرمایه گذاری های مستقیم با دیدگاه های سیاسی معمولا شکست می خورند
دیدار کرده است “
> در بسیاری از این سایت ها تولید خودرو در واقع اتفاق نمی افتد!
حسن کریمی سنجری کارشناس حوزه خودرو نیز در این خصوص است
وی مدعی شد: یک سری سرمایه گذاری در دوره هایی در برخی کشورها مانند سنگال، ونزوئلا و … انجام شد. در یک مقطع زمانی روسای جمهور از نظر روابط سیاسی با برخی کشورها چنین اقداماتی را انجام دادند زیرا یکی از کارهایی بود که می شد انجام داد.” کشورها برای کشورهایی که برندهای خودرو دارند.بنابراین آنها به کشورهایی مانند ما آمدند تا بتوانند فناوری خودروسازی را به صورت واسطه ای دریافت کنند.اما اکنون در بسیاری از این سایت ها خودروسازی عملاً اتفاق نمی افتد یا اگر تولیدی وجود داشته باشد، صنعت خودروسازی ایران در آن دخیل نیست، یعنی همکاری هایی که قبلا وجود داشت دیگر وجود ندارد، مثلاً تولید در خاک سنگال و ونزوئلا عملا انجام نمی شود، وقتی از این نقطه به این اشیا نگاه می کنیم. از نقطه نظر، ما درک می کنیم که از نقطه نظر اقتصادی، از آنجایی که ما دیگر عملیاتی در آنجا نداریم، انجام نمی شود را می توان سرمایه گذاری سودآور نامید. به عبارت دیگر می توان گفت که این سرمایه گذاری ها ناموفق است. این عدم موفقیت به دو دلیل قابل بررسی است: دلیل اول این است که به طور کلی آیا انتخاب این کشورها برای سرمایه گذاری مناسب بوده است؟ یا اینکه صنعت خودرو ایران به دلیل کندی سرمایه گذاری در خارج از کشور صنعت مناسب و سودآوری است؟ از طرفی طی سال هایی که این سرمایه گذاری در کشورهای دیگر انجام شده است، آیا صنعت خودروسازی ایران ارتباطات و تصمیم گیری مناسب و اقدامات موثری برای تولید خودرو در این کشورها دارد؟ یعنی در این دو تاپیک می توانیم به این موضوع بپردازیم. در برخی کشورها این سرمایه گذاری ها عمدتاً به دلیل روابط صنعتی و اقتصادی توجیه نمی شود. در برخی از کشورهایی که این سرمایه گذاری توجیه پذیر بود، طی این سال ها به دلیل شرایط مختلف کشور از جمله تورم و تحریم، این سرمایه گذاری موجه توجیه اقتصادی خود را از دست داد.
آفتاب یزد درباره ادعاهای مطرح شده قضاوتی ندارد، منتظر پاسخ شرکت ایران خودرو هستیم.