روز جدید نامگذاری سال در 5 سال اخیر از سوی رهبر معظم انقلاب با محوریت تولید داخلی و اقتصاد نشان از اهمیت و حساسیت این موضوع در رشد شاخص ها دارد. به گفته کارشناسان، اگر تولید در کشور نهادینه شود و به معنای واقعی کلمه محقق شود، رشد اقتصادی نیز جهش خواهد داشت. در این میان تولید خودرو یکی از معیارهای توسعه علمی و تجاری کشورهاست که متاسفانه خودروسازان در ایران همواره در تولید محصولات خود مورد انتقاد بوده اند. تصادف زنجیره ای 59 خودرویی در محور بهبهان – رامهرمز بهانه ای شد تا توجهات را به بی کیفیتی خودروهای تولیدی کشور جلب کنیم. مجلس به منظور ایجاد فضای رقابتی و افزایش کیفیت و کاهش قیمت خودرو، تصمیمی را مبنی بر واردات خودروهای خارجی به تصویب رساند. اما این مصوبه با مخالفت هیئت امنا مواجه شد. این مصوبه با اصرار نمایندگان به مجمع تشخیص مصلحت نظام تقدیم شد و سرنوشت خودروهای خارجی به مصلحت سپرده شد. ستاره صبح در سه گزارش متوالی با عنوان «ارابه مرگ»، «بمب های متحرک» و «کشتار خودروها را متوقف کنید» به تولید خودروهای بی کیفیت در روزهای اخیر واکنش نشان داد. رهبر معظم انقلاب روز یکشنبه در دیدار با تولیدکنندگان به موضوع خودروهای بی کیفیت اشاره کردند و گفتند: متأسفانه در برخی از تولیدات داخلی شاهد هستیم که به کیفیت توجه نمی شود. این خیلی بد است. «در کشور کیفیت خودرو خوب نیست. مردم ناراضی هستند. حق با مردم است که می گویند حق با مردم است، یعنی اعتراض مردم موجه است چون این صنعت نتوانسته رضایت مشتری را جلب کند.» در ادامه می خوانید:
به نظر شما آیا می توان گفت که صنعت خودرو یک بخش اقتصاد صنعتی شکست خورده است؟
اگر زیان های اعلامی ایران خودرو و سایپا را با توجه به وضعیت فعلی صنعت خودرو در نظر بگیریم، بله، می توان گفت که این صنعت ورشکسته است. چرا که در دو سال اخیر این دو خودروساز بزرگ از صندوق توسعه ملی مبالغی دریافت کرده اند تا بتوانند حقوق و مطالبات قطعه سازان را پرداخت کنند. به نظر می رسد هزینه های خارجی ایران، خودرو و سایپا همخوانی ندارد.
پس ما با یک صنعت خودروسازی ورشکسته روبرو هستیم، سوال اینجاست که مافیای خودکامه چگونه در برابر تصمیمات اصلاحی مقاومت می کند؟
من نمی توانم کسی را مقصر بدانم و این موضوع باید حل شود تا نام فرد یا گروه خاصی را نام ببرم، اما در این مورد گروهی از افراد و افراد درگیر هستند. یک بازار و یک اقتصاد وجود دارد که در آن ماشین آلات و قطعات فروخته می شود و حدود چند هزار نفر در نقاشی، نقاشی و مکانیک مشغول به کار هستند. البته بخش خصوصی پشت این صنعت است. به نظر شما به جای سمند و پژو در این کشور بنز و بی ام و و تویوتا تولید می شود این همه تعمیرکار و تراش و مکانیک نیاز داریم؟
صنعت سربار که مسیر اشتباهی را در پیش گرفته چگونه می تواند شکست بخورد؟
پس از 40 سال از ایجاد فضای سبز خود، صنعت خودرو در حال رشد است. اما فراموش نکنیم که در دوران تحریم، صنعت خودرو دومین صنعت بزرگ کشور بود. برخی در دولت ساخت و ساز گفتند صنعت ساختمان در رتبه دوم قرار دارد و برخی دیگر صنعت خودرو را در رتبه دوم قرار دادند. سود نجومی که گردش مالی خودروسازان در این بخش بالاست. وارد جیب کسانی می شود که با تغییر شرایط مخالفند. این طیف از خودروسازان یا قطعات یا واسطه هایی که کار می کنند.
آیا با بازاری جعلی در پشت صحنه صنعت خودرو روبرو هستیم که مخالف رشد و توسعه صنعت خودرو است؟
این دقیقا همان چیزی است که اتفاق افتاد. اگر به صنعت خودرو نگاه کنید، تمام کشورهای اطراف، چه کشورهای ثروتمند عربی و چه افغانستان، عراق، آذربایجان و ترکمنستان، ترکیه صنعت خودروسازی مستقلی ندارد. روسیه با این عظمت در نهایت با فیات و رنو همکاری کرد. ما یک آکواریوم در ایران ساخته ایم و اجازه حضور داریم. در آن، بدون اینکه صنعت خودروسازی را رونق بخشد، متأسفانه آنها را آباد کرد و این حاشیه ها و پول های نه چندان ناب افزایش و گسترش یافت. امروز دو تا از مهمترین قطعه سازان کشور کیس دارند و پرونده آنها ادامه دارد. اگر آنها نظافت را انجام می دادند، کار به اینجا نمی رسید. اگر به گزارش ها نگاه کنید، یکی از آنها درباره رشوه گمرکی و قاچاق قطعات گران قیمت است.
طرح واردات خودرو به مجلس می رود و برمی گردد. امروز این طرح واردات در مصلحت نظام است. در صورت تصویب این طرح، اجرای طرح را برای ارتقای کیفیت خودروی ساخت داخل و ایجاد فضای رقابتی مفید می دانید یا خیر؟
بستگی به جزئیات طراحی دارد. بحث واردات به طور کلی در دولت خاتمی در سال 84 یا 1362 مطرح شد. اما در عمل لابی خودروساز آنقدر قوی بود که متوقف شد. زمانی که حاشیه امنی برای این محدوده ایجاد شود، کیفیت خودروها تحت تاثیر قرار نمی گیرد و بیشترین تاثیر این طرح بر خودروسازان چینی است. قبل از سال 1997، وضعیت به گونه ای بود که مونتاژ ماشین های چینی متوسط بودند. یعنی نه آنقدر ارزان بودند و نه خیلی گران. در مورد کیفیت هم همینطور. نه بی کیفیت و نه کیفیت بالا. طراحی خودروسازان چینی افزایش یافته است. این روند برای ایران خودرو، سایپا و خودروهای ارزان قیمت اتفاق نمی افتد. قیمت خودروهای وارداتی به یک میلیارد و نیم رسید و واردات هیچ تاثیری بر بازار پراید، تیبا و پژو 206 نداشت و از نظر کیفی تنها چیزی که می‌توانست تاثیر مستقیم بر بازار خودرو داشته باشد لغو قیمت خودرو بود. مجوز واردات خودرو بار دوم; یعنی کار به هیأت مناسبت و حتی هیأت امنا نرسیده است. در خود مجلس هم بحثی شد و فقط برای گرفتن مجوز و علنی شدن طرح، بند واردات خودروهای دست دوم را حذف کردند؛ اما این بند وارد شد. یعنی اصل ماجرا حذف شد. در عراق و دبی خودروها دست دوم هستند. خودروهای دست دوم در افغانستان که اکثراً خودروهای ژاپنی هستند و در کشورهایی با اقتصاد ضعیف استفاده می شود. وقتی درآمد مردم کم است، ماشین و موتور سیکلت دست دوم را انتخاب می کنند. بهتر است خودروی دست دوم وارد کشور شود و مردم حق انتخاب داشته باشند. اکنون این قدرت مردم است. و شاید در صورت تصویب این طرح، واردات خودروهای فرسوده خارجی بازار داخلی خودروهای انحصاری را از بین ببرد. تویوتا کرولا نماد خودروهای دنیاست و به صرفه هم هست، عدد جهانی آن دو و نیم میلیون در سال است. یعنی تنها یک مدل خودروی ژاپنی دو برابر کل تولیدات صنعت خودرو در ایران است. آنها می توانند هر کدام را به قیمت 500 دلار بفروشند و ما می توانیم حدود 10 تا 15 میلیون دلار درآمد داشته باشیم. اما ایران و هودرو و سایپا چون کوچک هستند و از نظر فناوری عقب هستند و کارگر اضافه دارند و مالیات می دهند، توان تولید خودرو و اقتصاد را در حجم بالا ندارند.
آیا می توان گفت تاوان اشتباهات صنعت خودرو و تصمیم گیران در این بخش را مردم و مصرف کننده خانگی می پردازند!
البته در صنعت خودرو مشکلات سیاسی وجود دارد، بنابراین مشکل تولید خودرو در داخل نمی تواند 100 درصد به تصمیم مدیران صنعت مربوط باشد. در دولت آقای احمدی نژاد صنعت مجبور شد برای یک سایت خارجی هزینه زیادی بپردازد. یا می گفتند با آلمانی ها کار نکنید و با فرانسوی ها کار کنید. یا به رنو کارخانه ندادند. از طرفی جایی که پول زیاد است، فساد هم زیاد است. متاسفانه پول زیادی در صنعت خودرو وجود دارد و موضوع بیشتر اجتماعی می شود و می گویند عزت ایرانی اجازه رانندگی به ایرانی ها را نمی دهد. اگرچه مردم در رانندگی با خودرو سلیقه خوبی دارند اما می تواند نو یا دست دوم باشد.