روز جدید : دولت سیدابراهیم رئیسی آرام آرام وارد دومین سال کار خود می شود. با این حال مذاکرات هسته ای هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده و شرایط اقتصادی ایران همچنان تحت تاثیر تحریم های مختلف قرار دارد. تحریم هایی که زندگی مردم را نیز تحت تاثیر قرار داد. اما دولت مدعی است بدون توجه به تحریم ها می خواهد مشکلات مردم و معیشت مردم را حل کند اما تاکنون هیچ نشانه ای از موفقیت در این زمینه دیده نشده است. در عین حال به نظر می رسد مذاکرات نیز سرنوشتی مشابه دوران دولت محمود احمدی نژاد خواهد داشت. در آن زمان، دیپلمات های ایرانی فقط به مذاکرات ادامه دادند که نتیجه مشخصی نداشت. همین رفتار دولت این روزها مورد انتقاد کارشناسان بومی قرار گرفته است.
عدنان طباطبایی، کارشناس مسائل سیاسی در گفت وگو با خبرنگار ایلنا، در ارزیابی خود از مذاکرات دو روزه دوحه و در پاسخ به این سوال که دلیل اختلاف روایات چیست و آیا بن بست صرفا اقدامی برای خرید بوده است. زمان یا تحولی جدید در مسیر احیای برجام. گفت: فضای سیاسی امروز را نمی توان با سال 2014 مقایسه کرد. در این مقطع، فضای سیاسی مثبتی برای نهایی کردن برجام و آغاز اجرای آن وجود داشت. امروز فضای مثبتی مانند امسال وجود ندارد، به این معنا که صدای مخالفان برجام از صدای حامیان تقریباً در همه کشورها بلندتر است و در چنین فضایی به نظر من نمی توان انتظار مثبت داشت. و پیام های امیدوارکننده پس از هر دور مذاکرات، چه در وین یا دوحه. البته ممکن است ابراز خوش بینی برای بالا بردن توقعات و از طرفی مخالفان نسبت به یک ناراحتی تهاجمی تر عمل کنند. جدا از اینکه مواضع ایران و آمریکا و همچنین اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده از یکدیگر دور است و هنوز به نقطه توافق نرسیده اند، اما نباید بیش از حد ابراز خوش بینی کرد. زمانی که اعلام شد ایران به مذاکرات ادامه خواهد داد، این بار در دوحه قطر، بارقه امیدی در برخی از محافل دیده شد. برخی فکر کردند این بار داستان ممکن است متفاوت باشد. اما پس از پایان مذاکرات در دوحه اتفاقاتی رخ داد که نه تنها این امید را از بین برد، بلکه در مجموع تفسیر خاصی از عملکرد دولت ریاست جمهوری در عرصه سیاست خارجی شکل داد.
پیوند منافع ملی در مسکو
پس از پایان مذاکرات دوحه، علی باقری، مذاکره کننده ارشد ایران، بدون اینکه به مردم و رسانه ها اعلام کند؛ او بلافاصله عازم مسکو روسیه شد. این اتفاق واکنش های منفی زیادی به همراه داشت. زیرا برخی معتقدند باقری سعی کرده سفر خود را پنهان کند. علاوه بر این بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی پرسیدند چه نیازی است که باقری پس از مذاکرات دوحه به این سرعت به مسکو برود؟! فعالان سیاسی نیز از این ماجرا انتقاد کردند.
علی مطهری، معاون دوم رئیس جمهور مجلس دهم و از فعالان سیاسی، منتقد جدی رویکرد این دولت است. مطهری در توییتر خود نوشت: «سیاست شرق‌شناسی در ایران به حدی رسیده است که قبل از مذاکرات دوحه، وزیر خارجه روسیه به ایران می‌آید، یعنی این مذاکرات بدون حضور ما و با اجازه ما و بلافاصله بعد از دوحه انجام می‌شود. در مذاکرات، تیم مذاکره کننده ایرانی برای گزارش دادن و دریافت دستورالعمل بدون ارائه گزارش به مردم به مسکو می رود. بدیهی است که روسیه نمی‌خواهد برجام و ایران وارد بازار نفت و گاز شوند، زیرا با هدفش برای حمله به اوکراین سازگار نیست. متأسفانه مقامات ما منافع ملی را با منافع روسیه مرتبط کردند. انتقادها از دخالت و نقش منفی روس ها در حالی افزایش یافته است که بسیاری در ایران معتقدند وضعیت اقتصادی ایران مستلزم دستیابی به توافق هسته ای و بازگرداندن برجام در اسرع وقت است. برخی می گویند روس ها شرایط سختی را که امروز بر ایران تحمیل شده است، ایجاد کردند. اصولگرایان اما داستان دیگری دارند و بیشتر آمریکا را مقصر می دانند.
به گزارش خبرداغ، جبار کهسی نژاد درباره گزارش وزارت امور خارجه برجام به مجلس گفت: دولت در جلسه غیرعلنی روند مذاکرات برجام را هم به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و هم به نمایندگان عمومی گزارش داد. طرف مقابل برای رسیدن به اهداف خود از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند، بنابراین مذاکرات پیچیده است.» وی در مورد میزان رضایت از روند مذاکرات گفت: تیم مذاکره‌کننده سعی می‌کند به دشمن امتیاز ندهد تا نتواند امتیاز بگیرد و باشد. این فعال سیاسی اصولگرا سیاست دولت سید ابراهیم رئیسی در مذاکرات را دقیقاً برخلاف سیاست دولت قبل خواند و گفت: از آنجایی که روند مذاکرات بسیار کند پیش می رود و در واقع تاکنون پیشرفت چندانی نداشته است. روز اول دولت اعلام کرد که نان و زندگی مردم را به مذاکره گره نمی زند، بر خلاف دو روز گذشته که تمام زندگی ما به مذاکره گره خورده است، مذاکرات در حال انجام است و دولت در تمام جلسات شرکت می کند تا به دنیا نشان دهد ما هستیم. مذاکره کننده هستند، از سوی دیگر دولت تلاش می کند زندگی مردم و اقتصاد کشور را به مذاکره گره نزند، اما این رابطه مستقیم دارد. زیرا زمانی که روند مذاکرات کند می شود، قیمت دلار و ارز بالا می رود و زمانی که خبرهای خوبی از مذاکرات به گوش می رسد، قیمت ارز و دلار کاهش می یابد.
این نماینده مجلس با بیان اینکه اقتصاد با روند مذاکره پیوند خورده است، یادآور شد: دولت تلاش می کند این پیوند را به حداقل برساند. در مجموع فکر می کنم مذاکرات به سرانجام نرسد، زیرا روندی که در حال حاضر وجود دارد، روند فرسایشی است. نظام جمهوری اسلامی باید در این زمینه تصمیم بگیرد».
وی درباره تقصیر علی باقری در فرسایش روند مذاکرات گفت: اینطور نیست، تیم مذاکره کننده تحت مسئولیت آقای باقری به سیاست های دولت و شورای عالی امنیت ملی توجه دارد. «مذاکرات فرآیند پیچیده ای است و طرف مقابل تمام تلاش خود را برای کسب امتیاز کرده است، در چنین شرایطی رسیدن به نتیجه مذاکرات دشوار است. کوسی نژاد تصریح کرد: آمریکا برای کسب حداکثر امتیاز آمده است و ایران تسلیم این موضوع نمی شود که در نتیجه مذاکرات روز به روز پیچیده تر شده و به سمتی غیر از موضوع هسته ای پیش می رود. همچنین موضوع هسته ای نیز در قطر زیاد مطرح نشد زیرا آمریکا به سمت طرح موضوعاتی مانند موشک رفت.
شرایط به گونه ای پیش رفته که حتی اصولگرایان هم اکنون اعتراف می کنند که مذاکرات به پایان نمی رسد و فقط فرسایش در پی خواهد داشت. آنها همچنین تاکید می کنند که سیستم باید تصمیم نهایی و مهم را در این زمینه اتخاذ کند.