برادران لاریجانی پیش از این به یک برند خانوادگی در فضای سیاسی ایران تبدیل شده اند. گاه از بزرگان یک جناح سیاسی در کشور محسوب می شوند و گاه دو نفر از آنها دو ضلع از سه ضلع مثلث سران قدرت جمهوری اسلامی ایران را تشکیل می دهند. محمدجواد، علی و صادق فرزندان میرزاهاشم آملی در فضای سیاسی ایران بزرگ شده اند و با اینکه برادر اول اکنون در حاشیه است، پسر سوم با تمام سابقه سیاسی خود به جای فردی مانند هاشمی رفسنجانی می نشیند. مجمع تشخیص مصلحت نظام این در حالی است که برادر دوم علی در میانه راه است، هرچند در انتخابات ریاست جمهوری گذشته با اعلام رد صلاحیتش از سوی شورای نگهبان که برادرش سده یکی از وکلای او بود، با غافلگیری بزرگی مواجه شد، اما چندان غافل نشد. وی با وجود اینکه از جناح اصولگرایان است، یکی از متهمان تصویب برجام در دولت روحانی است. مخالفان تندرو او که قبل از انتخابات 88 او را “سرکشی آرام” می خواندند، از همکاری او با دولت روحانی در تصویب برجام در مجلس نیز خشمگین شده بودند. موضوعی که باعث شد جایگاه وی خارج از جناح اصولگرایی تحلیل شود و هزینه رد صلاحیت وی در انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 نیز کاهش یابد. به گونه ای که شورای نگهبان در اعتراض به این اقدام تنها ماند. اگرچه از سوی رهبری انقلاب به عنوان عضوی از مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد، اما همچنان مورد بی توجهی و حتی خشم تندروهای اصولگرا -که اکثر آنها در دولت ریاست جمهوری متبلور شدند- است. او همچنان یکی از متهمان تایید برجام است. موضعی که اصولگرایان افراطی آن را نمی پسندند.
یکی دیگر از برادران او به نام محمد جواد در اینجا نقش دارد. زمانی تئوریسین سیاست خارجی اصولگرایان بود و بیشتر با اعتدال این جناح در ارتباط بود، حالا به نظر می رسد جهت ورزش باد را درک کرده و با افراطی ترین حلقه های اصولگرایی همراه است. وی به مناسبت اعتراضات اخیر شدیدترین و حساس ترین مواضع را اتخاذ کرد که صدای برخی نمایندگان و بخشی از مردم را درآورد. به گونه ای که در برخی تجمعات در زاهدان شعارهایی علیه وی سر داده شد.
اما اکنون در حالی که برادرش علی لاریجانی به عنوان یکی از مدافعان برجام شناخته می شود، شدیدترین حملات را علیه آن انجام داده است.
محمدجواد لاریجانی روز گذشته برجام را سند ننگینی برای جبهه اصلاحات دانست و گفت: راهبرد دولت فعلی برای ادامه کار بدون برجام راهبرد خوبی است.
وی درباره آینده برجام گفت: متاسفانه بدن برجام دفن نشده و بوی تعفن می دهد! و اگر او را دفن کنند، بویی نخواهد داد!
و ادامه داد: معامله راه کج است و ما نباید به آن مسیر کج دل ببندیم و به آن دل نبندیم.
لاریجانی تاکید کرد: امروز تاوان برجام را دادیم و باید تلاش کنیم تا کالای آن را به دست آوریم و محصول برجام برای ما این است که تحریم ها باید برداشته شود و طرف مقابل نیز باید غرامت تاخیر در تحقق آن را بپردازد. تعهدات.” بنابراین استراتژی ما باید همان سؤالی باشد که اکنون وجود ندارد.»
وی افزود: برجام برای به صفر رساندن توان هسته‌ای ما طراحی شده است که امکان‌پذیر نیست. بنابراین ما هنوز در حال مذاکره هستیم، هرچند به نظر نمی رسد!»
لاریجانی ادامه داد: کسانی که اخیرا شعار می دهند و می گویند اگر ما بودیم برجام را اینطور می کردیم و اینطور می کردیم، اشتباه می کنند و نمی دانم چطور این روند را درک نکردند. ، فرآیند یک فرآیند روشن است که چه می خواهد و به کجا می خواهد برود. چرا چیزی از آن در نمی آید و بهتر است».
این تحلیلگر سیاسی اصولگرا یادآور شد: در انتخابات پیش رو احتمالاً کسانی که می خواهند از جناح اصلاحات وارد میدان شوند، می خواهند بگویند شما بهترین فرصت ها را از دست دادید و اگر ما بودیم برجام را نابود می کردیم! اما نتیجه سند مایه شرمساری جبهه اصلاحات است».
این سخنان را محمد جواد لاریجانی در شرایطی بیان کرد که در صورت تایید صلاحیت برادرش علی لاریجانی در انتخابات گذشته، وی به عنوان یکی از مدافعان برجام ظاهر می شد و پیش از انتخابات نیز برخی از تحلیلگران سیاسی ادامه کاندیداتوری علی لاریجانی را پیش بینی می کردند. دولت روحانی و به ویژه از ادامه مذاکرات برجام قدردانی کردند.
آن روزها که علی لاریجانی خود را برای انتخابات 1400 آماده می کرد، در یک گفت وگوی باشگاهی پاسخ خود را به مواضع مشابه در مورد برجام ارائه کرد.
وی در پاسخ به کسانی که می گویند برجام را در 20 دقیقه در مجلس تصویب کرده است، گفت: اگر فردی بتواند چنین موضوع مهمی را در 20 دقیقه تمام کند، مدیر بسیار قوی ای است، پس حتما به او رای دهید. اما اینطور نیست، بحث برجام اقداماتی پشت پرده داشت و ما حدود دو ماه پیش درباره آن بحث کردیم و به توافق رسیدیم. دو ماه پیش جلساتی بین دو فراکسیون مجلس برگزار شد و به تصویب رسید. دو فراکسیون مجلس دعوت و در شورای امنیت ملی بحث و تبادل نظر کردند. کمیته ویژه ای تشکیل شد و پس از چند بحث، این بحث در کمیسیون امنیت ملی نیز مطرح شد. زمان بررسی این موضوع در مجلس کوتاه بود و باید با درک قبلی به نتیجه می رسیدیم. کمیته ویژه تشکیل شد و جلسات متعددی برگزار شد. 3 ساعت با حضور آقای ظریف، 2 ساعت دیگر و کلا چهار ساعت بحث شد و در اذان ظهر رای دادیم».
وی توضیح داد: البته آقایان توافقی را که ما داشتیم به هم زدند و روی 400 پیشنهاد اصرار داشتند، یعنی نمی‌خواستند برجام زود تصویب شود. این طرح مورد تایید مدیریت قرار نگرفت، شما اصلا به آن اعتقاد دارید؟ اگر چنین است چرا از رئیس مجلس و کمیته خط تشکر کردند؟».
لاریجانی در پاسخ به واکنش مخالفان برجام گفت: آقایان می گویند این خیانت است. چرا شورای نگهبان ظرف چند ساعت نظر خود را اعلام کرد؟» اگر این طرح خیانت آمیز بود، شورای نگهبان می توانست آن را حفظ کند. مشکل کمی عمیق تر است، نوجوانانی که سرشان را به سطل می اندازند ما را می کشند، فقر در کشور ما حدود 0.4 است. امروز باید تلاش کنیم تا سریعتر به تفاهم برسیم.”
آن روز علی لاریجانی در پاسخ به اتهاماتی که برادرش محمدجواد این روزها درباره برجام تکرار می‌کند، می‌گفت: «اگر برجام چیز ناخالصی بود، چرا الان تضعیف نمی‌شود؟» برجام کار درست و درستی بود که می‌گفتند. در آن دوره برای کشور انجام دهید. الان هم معتقدم برای نجات کشور باید شرایط تفاهم را فراهم کنیم. چنین سوالاتی رویکرد خاصی را می طلبد. مذاکرات بین المللی با بلند گفتن در نماز جمعه حل نمی شود.
مواضع اخیر محمدجواد لاریجانی نیز تعجب برخی ناظران فضای سیاسی ایران را برانگیخته است.
احمد زیدآبادی، تحلیلگر سیاست خارجی روز گذشته در مطلبی با عنوان «معمای بزرگ» درباره آخرین مواضع برادر اول لاریجانی نوشت: خدا را شکر از سیاست روز ایران کنار کشیده ام و معتقد به «براندازی» برای یک کشور نیستم. هزار دلیل، اما اگر دارید، برای رسیدن به هدفم، همان نکاتی را که دکتر محمد جواد لاریجانی به کارگزاران جمهوری اسلامی توصیه می‌کردم.»
وی مواضع اخیر محمدجواد لاریجانی را در راستای براندازان می داند و می نویسد: به نظر من این تلاشی موثر و واقعی برای «مقابله» با چنین توصیه هایی است، نه آن چیزی که برخی تحت این عنوان به آن مشغول بوده اند! چیزی که برای من قابل درک و هضم نیست این است که این توصیه ها را یک امام جمعه یا فردی که به مسائل داخلی و خارجی آشنایی ندارد، نمی دهد، بلکه یک فارغ التحصیل از دانشگاه برکلی آمریکا است. نمی خواهم بدجنس باشم، اما به نظرم اظهارات آقای لاریجانی در سال های اخیر بسیار فراتر از سطح درک و دانش اوست و این یک معمای بزرگ است!»
به نظر می رسد اگرچه صادق لاریجانی یک روز در اعتراض به رد صلاحیت برادرش از شورای نگهبان استعفا داد و در جریان این انتخابات در مراسم تحلیف رئیس جمهور غایب بود، اما محمدجواد لاریجانی روش دیگری را انتخاب کرده و در کنار کسانی است که قصد کشتن دارند. برادرش علی لاریجانی تعداد افراد واجد شرایط برای پست های کلیدی جمهوری اسلامی را نمی دانند. آیا رسوایی جدیدی در خانواده لاریجانی به وجود آمده است؟