منطقه قرمز تجاری در تهران

گزارش پایش ملی فضای کسب و کار نشان می دهد: از نگاه فعالان اقتصادی استان تهران هیچ یک از شاخص های فضای کسب و کار در تابستان وضعیت سبز نداشتند.

کدام استان ها از نظر فضای کسب و کار بهترین و بدترین هستند؟ آخرین پایش ملی فضای کسب و کار کشور که با محوریت استان تهران و تابستان 1401 انجام شد. 28 مولفه محیط کسب و کار مورد بررسی قرار گرفت.

استان تهران یکی از ارکان اقتصاد ایران محسوب می شود و با بیش از 14 میلیون نفر جمعیت، مهم ترین استان اقتصادی کشور است. تولید ناخالص داخلی استان تهران در دهه 90 با رشد چشمگیری همراه بود و تقریباً 8 برابر شد و به 176 هزار میلیارد تومان رسید. آمارهای آبان ماه سال گذشته نشان می دهد که سهم استان تهران از تولید ناخالص داخلی ایران 22.1 درصد است. داده هایی که نشان می دهد استان تهران نقش تعیین کننده ای در اقتصاد ایران دارد.

این پژوهش که توسط مرکز پژوهش های اتاق بازرگانی ایران و با کمک اتاق تعاون و اتاق اصناف انجام شده است، شاخص ملی محیط کسب و کار را 88/5 نشان می دهد. در این تحقیق بدترین امتیاز برابر با 10 بوده است، بنابراین این رقم بهتر از امتیاز فصل بهار 1401 است که برابر با 07/6 بوده است. این در حالی است که وضعیت استان تهران در اکثر نقاط فضای کسب و کار نامطلوب گزارش شده است به طوری که فعالان اقتصادی بیش از 20 شاخص را از میان شاخص های مورد بررسی کارت قرمز دادند. بر اساس یافته های این طرح، استان های کرمان، اردبیل و بوشهر به ترتیب بدترین و استان های مرکزی قزوین و فارس بهترین فضای کسب و کار را در تابستان 1401 نسبت به سایر استان ها دارند.

کارت زرد فعالان اقتصادی

از دیدگاه فعالان اقتصادی استان تهران، هیچ یک از شاخص های فضای کسب و کار در تابستان وضعیت سبز نداشتند و تنها 6 شاخص رتبه متوسط ​​را کسب کردند. یعنی فعالان اقتصادی به این 6 شاخص کارت زرد داده اند. داده های موجود نشان می دهد که «پذیرش مشتری از نوآوری و ابتکار خدمات محصول» وضعیت بهتری نسبت به فصل گذشته دارد، اما همچنان در گروه متوسط ​​در میان سه رتبه مطلوب، متوسط ​​و نامطلوب قرار دارد. بر اساس داده های موجود، شاخص «تمایل عمومی به خرید کالاهای خارجی و عدم تمایل به خرید محصولات ایرانی» از دیدگاه فعالان اقتصادی در دو فصل بهار و تابستان متوسط ​​است. این شاخص در بهار 23/5 و تابستان 22/5 اعلام شد. فعالان اقتصادی از وضعیت شاخص «کمبود تقاضای بازار» در هر دو فصل خبر دادند. از میان شاخص های مورد بررسی، «ضعف زیرساخت های حمل و نقل (جاده، ریلی، هوایی، دریایی و بندری)» تنها شاخصی است که در فصل بهار وضعیت نامناسبی داشت، اما در تابستان وضعیت متوسط ​​گزارش شد. مقادیر این شاخص در این دو فصل به ترتیب 5.79 و 5.71 ثبت شد. شاخص «ضعف سیستم توزیع و مشکل در تحویل محصول به بازار» نیز مانند شاخص قبلی از وضعیت نامطلوب در فصل بهار در تابستان به حد متوسط ​​رسیده است. این شاخص در بهار 58/5 و تابستان 15/5 گزارش شده است. وضعیت مشابهی را می توان در شاخص «فقدان فناوری های جدید و تجهیزات لازم» مشاهده کرد.

کارت قرمز فعالان اقتصادی تهران

بررسی داده های فصل بهار و تابستان فضای کسب و کار نشان می دهد فعالان اقتصادی استان تهران به بیش از 20 شاخص از 27 شاخص کارت قرمز دادند. به عبارتی بیش از 20 شاخص از نظر فعالان اقتصادی وضعیت نامطلوبی دارند. در میان شاخص های موجود، شاخص «تلقی سلیقه ای از قوانین و مقررات از محیط زیست، شهرداری، گمرک، بهداشت و…» در دو فصل سال 1401 به گفته فعالان اقتصادی از جایگاه نامطلوبی برخوردار است. البته این شاخص در تابستان بهتر است. این عدد شاخص در بهار 34/7 و در تابستان 6/7 گزارش شده است.

فعالان اقتصادی معتقدند شاخص «عدم تعهد طرفین قرارداد و معامله به تعهدات و تعهدات خود» وضعیت مناسبی مانند شاخص قبلی ندارد و در شرایط نامناسبی قرار دارد. البته این شاخص بهتر از شاخص درک سلیقه ای از قوانین و مقررات است. این شاخص در بهار 86/5 و تابستان 79/5 ثبت شده است.

بر اساس داده های موجود، شاخص «بی ثباتی سیاست ها، قوانین و مقررات و رویه های اجرایی مرتبط با کسب و کار» در دو فصل بهار و تابستان 1401 نیز از وضعیت نامطلوبی برخوردار است. این شاخص در بهار 28/8 و در تابستان 88/7 گزارش شده است. شاخص «غیرقابل پیش بینی بودن و تغییرات قیمتی مواد اولیه و محصولات» از دیدگاه فعالان اقتصادی نامطلوب است. مقادیر این شاخص در بهار و تابستان امسال به ترتیب 8.99 و 8.61 است. شاخص «روش‌های سخت‌گیرانه اداره کار و تأمین اجتماعی برای مدیریت نیروی کار» پنجمین شاخصی است که از دیدگاه فعالان اقتصادی نامطلوب است. ارقام این شاخص بر اساس داده های موجود در بهار 16/7 و تابستان 76/6 است. به گفته فعالان اقتصادی استان تهران، شاخص «تولید و عرضه نسبتاً آزاد کالاهای نامرغوب و تقلبی در بازار» نیز منفی و نامطلوب بوده است. این رقم در بهار ۹۷/۶ و تابستان ۹۳/۶ اعلام شد. شرایط نامساعدی نیز در شاخص «حضور رقابت ناعادلانه شرکت ها و مؤسسات دولتی یا شبه دولتی در بازار» ثبت شده است. ارقام این شاخص به ترتیب 14/7 و 03/7 اعلام شد. از دیدگاه فعالان اقتصادی، شاخص «رویه های حسابرسی و اخذ مالیات غیرعادلانه» نیز نامطلوب است. این رقم در تابستان 32/7 و در بهار 37/7 است. به عبارت دیگر در تابستان شرایط کمی بهتر شد. بررسی این تحقیق نشان می دهد که شاخص «تامین مالی مشکل از بانک» در بهار و تابستان به ترتیب در محدوده 02/8 و 78/7 قرار دارد. این ارقام نشان می دهد که این شاخص از نظر فعالان اقتصادی نیز نامطلوب است. بر اساس داده های موجود، شاخص «عدم یا شفاف نبودن آمار و اطلاعات لازم برای فعالیت اقتصادی» در هر دو دوره مورد بررسی نامطلوب است. این شاخص در بهار 87/6 و تابستان 65/6 گزارش شده است. فعالان اقتصادی معتقدند شاخص «ضعف محاکم در رسیدگی به شکایات و پیگرد مؤثر متجاوزان به حقوق دیگران» نیز در فهرست شاخص های نامطلوب قرار دارد. مقادیر این شاخص در فصل بهار و تابستان به ترتیب 7.1 و 7.24 است. داده های موجود نشان دهنده مولفه های «وجود انحصار، امتیاز یا هر نوع رانت یک یا چند رقیب در بازار»، «عرضه کالا و محصولات قاچاق در بازار ایران» و شاخص «عدم ارتباط مناسب بین عوامل تامین مواد اولیه، تولید و عرضه محصول «در بازار» نیز در هر دو فصل از جایگاه نامطلوبی برخوردار است. این وضعیت را می توان در مولفه های «مداخلات غیرمنطقی نهادهای دولتی در تعیین قیمت بازار»، «بیکاری عمومی و ضعف فرهنگ کار در جامعه»، «کمبود نیروی کار ماهر»، «دسترسی محدود به آب» و «دسترسی محدود به آب» مشاهده کرد. اب’. دسترسی به حامل های انرژی». برق، گاز و گازوئیل و…)» به گفته فعالان اقتصادی استان تهران، عوامل «فساد و سوء استفاده از پست ها و سمت های اداری توسط افراد در دستگاه های اجرایی» و «موانع در فرآیندهای اداری و اخذ جواز کسب در دستگاه های اجرایی نیز در فهرست شاخص های نامطلوب در فصل بهار و تابستان 1401 قرار دارد. از بین عوامل مختلف، عامل محدودیت دسترسی به شبکه تلفن همراه و اینترنت نامطلوب بوده است. شرایط از نگاه فعالان اقتصادی نسبت به فصل بهار. این رقم در بهار 64/4 و تابستان 03/5 اعلام شد.

جنبه های مثبت و منفی محیط کسب و کار

بر اساس اعلام اتاق تهران، نتایج این طرح نشان می دهد که تابستان امسال فعالان اقتصادی شرکت کننده در این پایش سه مولفه مربوط به دسترسی محدود به آب، محدودیت دسترسی به حامل های انرژی و استقبال مشتریان از نوآوری و ابتکار در ارائه خدمات و محصولات مرتبط ترین مولفه های محیط کسب و کار در کشور را ارزیابی کردند. در حالی که غیرقابل پیش بینی بودن و تغییرات قیمت کالاها، بی ثباتی سیاست ها و رویه های اجرایی و نیز دشواری تامین مالی از سوی بانک ها از سوی کارآفرینان و فعالان اقتصادی، نامطلوب ترین مولفه های فضای کسب و کار اعلام شده است.

محیط کسب و کار چیست؟

محیط کسب و کار مجموعه ای از عوامل موثر بر عملکرد یا مدیریت بنگاه های اقتصادی است، اما تا حد زیادی خارج از کنترل مدیران بنگاه است. امروزه بهبود فضای کسب و کار یکی از مهم ترین راهبردهای توسعه اقتصادی در هر کشوری است و هر چه محیط کسب و کار در یک کشور بهتر باشد، از فرصت های کسب و کار بیشتر استفاده می شود و از فرصت های کسب و کار بیشتر استفاده می شود. بیشتر، کارایی اقتصاد آن کشور و ایجاد ارزش و ثروت در آن جامعه نیز افزایش می یابد. بهبود فضای کسب و کار مستلزم برنامه ریزی و سیاست گذاری خوب است و دستیابی به این امر مستلزم روند مستمر نظارت و سنجش محیط کسب و کار در هر کشور است.