زهرا علی اکبری
سیاست های کنترل قیمت ارز و سکه بانک مرکزی در حالی شکست خورده است که رئیس کل بانک مرکزی در مصاحبه های متعدد تاکید کرده است که ابزار لازم برای مدیریت بازار را در اختیار دارد.
از یک سو با اشاره به حجم بالای ذخایر اسکناس و اعلام شرایط ویژه برای عرضه ارز و سکه به متقاضیان از طریق انتشار اوراق و اوراق ارزی، سیاست های بانک مرکزی برای کنترل در نظر گرفته شده است. بازار ارز اما به نظر می رسد ریزش بهمن در بازار سکه و ارز به این راحتی نمی توان جلوی آغاز شده را گرفت و موج دیگری از تورم این بار با افزایش چشمگیر قیمت ها فرا خواهد رسید.
طی یک سال گذشته قیمت ارز و سکه افزایش یافته اما همچنان در هفته های اخیر میزان افزایش قیمت قابل توجه است. یعنی مهم ترین اولویت دولت یعنی مهار تورم شکست خورده و دولت سیزدهم به این وظیفه خاص عمل نکرده است.
بانک مرکزی چه کرد؟
با شروع حرکت قطار قیمتی در بازار، بانک مرکزی سیاست جدیدی را اعلام کرد و تصمیم به انتشار سکه و اوراق قرضه ارزی گرفت. بر این اساس اوراق مذکور معاف از مالیات اعلام شد و تاکید شد که هر متقاضی می تواند حداکثر یکصد قطعه سکه را در قالب اوراق خریداری کند.
حداقل و حداکثر مبلغ خرید اوراق قرضه توسط هر فرد به ترتیب معادل 1000 دلار و 4000 دلار است. ضمناً با توجه به محدودیت عرضه اسکناس زیر 100 دلار، مبالغ گواهی مضاربی مذکور از معادل 100 دلار ریال قابل فروش و بازخرید است.
با افزایش چشمگیر قیمت سکه، قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح امامی در حالی به نزدیک 17 میلیون و 400 هزار تومان رسید که قیمت طلا در بازارهای جهانی کاهش یافت.
قیمت طلا در روز دوشنبه کاهش یافت، زیرا دلار قوی‌تر، فلز دلاری را برای خریداران ارزهای دیگر گران‌تر کرد.
طلا تا ساعت 6:57 صبح به وقت شرقی با 6.1 درصد کاهش به 1749 دلار و 20 سنت در هر اونس رسید و طلای آمریکا با 0.35 درصد کاهش به 1750 دلار و 20 سنت رسید.
چرا سکه گران شد؟
تحلیلگران بازار معتقدند رکورد قیمت سکه به دلیل افزایش سطح ریسک های سیاسی در اقتصاد ایران است که باعث شده پول هوشمند تنها در جستجوی دارایی های ذخیره جریان پیدا کند. همچنین برخی معامله گران دلیل افزایش قیمت سکه در بازار آزاد را ناشی از افزایش قیمت سکه در بورس دانستند. قیمت سکه امامی دیروز رکورد زد و وارد کانال 17 میلیون تومان شد. سکه صرافی دیروز در محدوده 17 میلیون و 100 هزار تومان فروخته شد.
اما دلیل اصلی گرانی سکه در بازار گرانی دلار است. هر دلار آمریکا دیروز در بازار 208 تومان افزایش قیمت داشت و به 35 هزار و 307 تومان رسید.
همچنین روند بازار ارز نشان می دهد که از ابتدای پاییز تاکنون قیمت دلار 3 هزار و 595 تومان افزایش داشته است. هر دلار آمریکا در ابتدای پاییز 31 هزار و 712 تومان بود.
لازم به توضیح است در شرایطی که بازار سکه روند صعودی را طی می کند، به گفته فعالان بازار، تقاضایی در بازار وجود ندارد. به گفته آنها، التهابات و افزایش قیمت ها هنوز بر تقاضا تاثیری نداشته و بازار به روند معمول متعادل خود ادامه می دهد.
در این شرایط نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران گفت: اگر بازار با افزایش تقاضا مواجه می شد، قیمت بیش از این افزایش می یافت.
زمانی که سلطان سکه اعدام شد
افزایش شدید قیمت هر قطعه سکه از 17 میلیون تومان در حالی اتفاق افتاد که بسیاری از کاربران در فضای مجازی ماجرای اعدام سلطان سکه را در شرایط فعلی بازخوانی کردند.
اعتمادآنلاین به نقل از یکی از کاربران در این زمینه نوشت: شنیدم سکه بهار آزادی امروز قیمت 17 میلیون تومان را رد کرد. یاد این بنده خدا افتادم که در سال 1376 به عنوان عامل گرانی سکه اعدام شد و اسمش را «سلطان سکه» گذاشتند. فکر کنم سکه زمان مرگش سه میلیون تو کانال بود!
وحید مظلومین معروف به سلطان سکه از بازاریان ایران بود که بیش از سه دهه در بازار تهران به داد و ستد ارز، سکه و طلا می پرداخت. در پی آشفتگی بازار طلا و سکه در اوایل سال 1396، وی در حالی دستگیر شد که گفته می شد معادل دو تن سکه در سطح بازار را از طریق دلالان زیرمجموعه خود خریداری و به جیب می زد.
به نظر می‌رسد در سایه بلاتکلیفی آینده از یک سو و حل نشدن مشکلات ساختاری همراه با مدت زمان تحریم‌ها و نبود چشم‌اندازی برای بهبود اوضاع در سایه توقف مذاکرات از سوی دیگر. ; فضای امیدوارکننده ای وجود ندارد و قیمت بازار طلا و سکه در روزهای آینده روند صعودی را تجربه خواهد کرد.
بازار ارز متعادل نیست
یکی از دلایل افزایش قیمت سکه در بازار، افزایش چشمگیر قیمت ارز است. در شرایطی که بانک مرکزی برای هر کارت ملی دو هزار دلار اسکناس به متقاضیان عرضه می کند، بازار همچنان با افزایش قیمت مواجه است. در این شرایط عده ای به فکر اجاره کارت ملی خود هستند.
ایسنا در این زمینه می نویسد: بررسی های میدانی از بازار ارز نشان می دهد دلار در بازار آزاد در محدوده 35 هزار و 500 تا 36 هزار تومان فروخته می شود و بازار خرید دلار سهمیه ای و اجاره کارت ملی برای این منظور نیز داغ است؛ به گونه ای که مبلغ 800 هزار تومان برای اجاره کارت ملی اعلام شد.
این در حالی است که فعالان بازار ارز وضعیت قیمت ها را به گونه ای توضیح می دهند که نمی توان آینده بازار را پیش بینی کرد و توصیه آنها در این زمینه خرید و فروش دلار سهمیه ای است که بر اساس مشاهدات نشان می دهد همچنان تقاضا وجود دارد. برای خرید سهمیه دلار در مبادلات.
به نظر می‌رسد در سایه بلاتکلیفی آینده از یک سو و حل نشدن مشکلات ساختاری همراه با مدت زمان تحریم‌ها و نبود چشم‌اندازی برای بهبود اوضاع در سایه توقف مذاکرات از سوی دیگر. ; فضای امیدوارکننده ای وجود ندارد و قیمت بازار طلا و سکه در روزهای آینده روند صعودی را تجربه خواهد کرد.
در اولین شوک مهم، به نظر می رسد بانک مرکزی نتوانسته سیاست موثری را اجرا کند و تاکنون رتبه ضعیفی از اقتصاد ایران دریافت کرده است.