وسعت کم آبی تهران تا اهواز!

الهام روحانی: متاسفانه کشور درگیر بلایای طبیعی مانند طوفان گرد و غبار، سیل، فرونشست زمین، خشک شدن تالاب ها، کاهش آب سدها و مهمتر از آن خشکسالی و بحران کم آبی است. واقعیت این است که سیاست های کشاورزی برای خودکفایی طراحی شد که موفق نشد. اکنون زمان تغییر اجرای سیاست های کشاورزی از شیوه سنتی و حرکت به سمت صنعت کشاورزی مدرن با کمک کارشناسان، فناوری و تامین منابع است تا میزان مصرف آب در کشاورزی مدیریت و کاهش یابد. تابستان سال گذشته شاهد بحران آب در شهرهای کوهستانی و پرآب مانند همدان و شهرکرد بودیم که در گذشته با کمبود آب مواجه نبودند، تامین آب شرب را با چالش جدی مواجه کردند. بنابراین آب شرب از استان تهران به همدان ارسال شد. همچنین به دلیل کمبود آب در استان های اصفهان و خوزستان، کشاورزی در این دو استان کاهش یافته است و به دلیل تامین نشدن حق آبه، تالاب هایی مانند هورالعظیم در استان های غربی و مرکزی کشور کاهش یافته است. از طوفان های گرد و غبار رنج می برند کارشناسان ریشه تخریب محیط زیست و کم آبی را سوءمدیریت مصرف آب در کشاورزی، قطع درختان، جنگل ها و مزارع می دانند. به همین دلیل افزایش راندمان مصرف آب در کشاورزی ضروری است. اکنون وضعیت تامین آب شرب استان تهران نسبت به سایر استان ها در وضعیت بحرانی تری قرار دارد. دلیل آن انباشت جمعیت و مهاجرت به پایتخت بوده و هست. گزارش اصلی به این موضوع می پردازد.

لزوم تغییر مدل مصرف

به گزارش ایسنا، میانگین کشوری مصرف آب در حوزه شرب حدود 7 تا 8 درصد است و حدود 90 درصد آب کشور در مناطق کشاورزی مصرف می‌شود، در حالی که این نسبت در استان تهران وجود ندارد و حدود 43 درصد از آب کشور در مناطق کشاورزی مصرف می‌شود. این استان در منطقه کشاورزی است مصرف می شود. مدل مصرف ماهانه آب در تهران 14 متر مکعب برای هر خانوار (حدود سه و نیم نفر) است که این رقم هم اکنون حدود 1700 لیتر است که 80 لیتر بیشتر از مدل است.
تنها 37 درصد خانوارهای شهر تهران از الگوی مصرف آب پیروی می کنند و مابقی مصرف کنندگان در گروه «پرمصرف» و «کم مصرف» قرار دارند. بر اساس این آمار، 59 درصد از مشترکان مصرف کننده سنگین بوده و از 14 تا 28 مترمکعب مصرف می کنند، یعنی تا دو برابر و چهار درصد از مشترکان عمدتاً بد مصرف بوده و مصرف آب شرب آنها از 28 مترمکعب فراتر رفته است. ماهانه و طبق آمار تنها این دسته از مشترکان 10 درصد از کل آب شرب بخش خانگی شهر تهران را مصرف می کنند.

کاهش 18 درصدی آب ورودی به سدهای تهران

وضعیت سدها نیز حاکی از کاهش 18 درصدی واردات به سدهای تهران در سال آبی جاری است، مخازن سدهای پنج گانه تهران نسبت به سال گذشته با 81 میلیون مترمکعب کسری مواجه هستند. حجم کل مخازن استان تهران در حال حاضر 244 میلیون مترمکعب است که در سال گذشته 325 میلیون مترمکعب بوده است.

کاهش سطح آب سدهای تهران

در حال حاضر حجم آب مخزن سد امیرکبیر حدود 26 میلیون مترمکعب است که در همین روز پارسال 42 میلیون مترمکعب بود و حجم آب ذخیره سد طالقان از 179 میلیون مترمکعب در سال گذشته کاهش یافته است. 147 میلیون متر مکعب.

حجم ذخیره آب سد لار در سال گذشته 14 میلیون مترمکعب بوده که نسبت به ذخیره 12 میلیون مترمکعبی فعلی 2 میلیون مترمکعب افت داشته و حجم آب سد ماملو از 71 میلیون مترمکعب به 45 میلیون مترمکعب رسیده است. مترمکعب حجم آب سد لتیان نسبت به روز مشابه پارسال با 5 میلیون مترمکعب کاهش به 14 میلیون مترمکعب رسیده است.

کاهش 50 درصد بارندگی

میزان بارندگی از ابتدای سال آبی تاکنون 50.7 میلی متر بوده که این میزان در سال گذشته 86.8 میلی متر بوده است. بر این اساس میزان بارندگی نسبت به سال آبی گذشته 42 درصد و نسبت به بلندمدت 54.3 درصد کاهش داشته است.

وضعیت فوق بحرانی در کرخه

مهدی کومشی در گفت وگو با خبرنگار ایلنا، درباره بارندگی ها و تاثیر آن در رفع مشکل کم آبی کشور اظهار داشت: پیش بینی اقلیم در اکثر نقاط کشور نشان می دهد که سالی نرمال و غیرطبیعی خواهیم داشت و امیدواریم سالی پیش بیاید. بارندگی خوب در 3 ماه آینده اما پیش بینی ها نشان می دهد که وضعیت حوضه کرخه همچنان بحرانی است. علیرغم غیرعادی بودن وضعیت عمومی حوضه ها، بارندگی کمتر از حد نرمال در این حوضه و تداوم خشکسالی نسبی خواهیم داشت. به نظر می رسد اگر از اینجا بخواهیم فکری کنیم باید به فکر کرخه باشیم که در دو سال اخیر به دلیل خشکسالی در شرایط بحرانی بوده و امسال هم اگر بارندگی خوبی داشته باشد، اوضاع بهتر نمی شود.

وی افزود: اگر شرایط کشور کمتر از حد نرمال است و بارندگی ها خوب نیست، باید از هم اکنون برنامه ریزی کنیم، یعنی در مناطقی که خشکسالی پیش بینی می شود به اندازه نیاز منطقه و منطقه آب داشته باشیم. باید در اولویت قرار گیرد. ما نمی توانیم برای آب شرب، بهداشت و صنعت محدودیت ایجاد کنیم، مشکلات زیست محیطی مربوط به سلامت جامعه انسانی و طبیعت است و باید از آن محافظت کرد، بنابراین باید مدیریت را به صورت خودکار به کشاورزی منتقل کنیم و مصرف را کاهش دهیم. باید هماهنگی بین وزارت نیرو، جهاد کشاورزی، وزارت کشور، استانداری و نیروی انتظامی برای مدیریت و رصد مشکل مصرف آب در این بخش داشته باشیم و به سمت مدل کم مصرف یا کاهش سطح زیر کشت برویم و تلاش کنیم تا از آب در عرصه مدیریت استفاده کنید تا زمانی که تحولات اجتماعی رخ ندهد و مردم تکلیف خود را بدانند.

استاد دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در صورت صحت پیش بینی های اقلیمی کرخه مشکل ایجاد می شود بنابراین استان های همدان، کرمانشاه، ایلام، لرستان و خوزستان که در رده بندی قرار دارند. حوضه کرخه چالش هایی خواهد داشت. استخری که بسیار بزرگ است نباید آسیب جدی ببیند.

هدر رفتن آب در کشاورزی

قمشی ادامه داد: در حال حاضر 90 درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود، در کشور ما در سطح جهانی هدر رفت آب در بخش کشاورزی بالا و حدود 20 تا 25 درصد است و راندمان مصرف آب در بخش کشاورزی. بخش کشاورزی حدود 30 درصد است در حالی که حد مجاز باید به 50 تا 55 درصد برسد. اگر راندمان را افزایش دهیم و با افزایش الگوی کشت و راندمان، مصرف کشاورزی را بین 15 تا 20 درصد کاهش دهیم بدون اینکه آسیبی به کشاورزان وارد شود، می توانیم بحران آب را حل کنیم.

بحران آب شرب در تهران

وی به مشکل آب تهران اشاره کرد و توضیح داد: مشکل تهران بیشتر آب شرب است، با توجه به آبی که منتقل می شود در حال حاضر مشکلی وجود ندارد اما از نظر تامین آب شرب و بهداشت از بحرانی است. استان های کشور یعنی اگر بحرانی ترین استان را از نظر شرب و بهداشت در نظر بگیریم. اعلام کنیم که اینجا قطعا تهران است. کمترین میزان آب را نسبت به جمعیت دارد و باید برای رفع نیاز شهر به طور جدی مورد توجه قرار گیرد، در هر صورت فعلا از اطراف تهران حمل می شود و تا زمانی که آب کشاورزی در اطراف شهر تهران به خوبی مدیریت می شود.

250 نقطه از کشور درگیر فرونشست است

رئیس سازمان نقشه برداری کشور گفت: تراز دریای خزر در 15 سال گذشته بر اساس رصد ایستگاه های سنجش سطح دریا 2 متر کاهش یافته است.

آفتاب نیوز : علی جاویدان روز پنجشنبه در شورای برنامه ریزی و توسعه مازندران در ساری گفت: 20 ایستگاه تراز دریا در کشور وجود دارد که پنج ایستگاه آن در شمال کشور و سه ایستگاه آن در سواحل دریا واقع شده است. مازندران. این ایستگاه ها به صورت سالانه وضعیت جزر و مد دریا را ارائه می دهند و بر اساس اطلاعات این ایستگاه ها، سطح دریای خزر طی 15 سال گذشته بیش از 2 متر کاهش یافته است.
سطح آب دریای خزر از زمان بالاترین سطح 80 ساله خود در سال 1995 به طور نابرابر کاهش یافته است و بیشترین میزان این کاهش بین سال های 2008 تا 2015 مشاهده شده است.

تغییر شرایط اقلیمی حوضه آبریز دریای خزر در این بازه زمانی، افزایش میزان بارندگی جوی و افزایش حجم آب ورودی به رودخانه منجر به افزایش شدید سطح آب دریای خزر از سال 1357 شد. در سال 1995 تا سال 2020 میلادی 1.5 متر کاهش یافت.

روند نزولی اخیر مربوط به عوامل هواشناسی و تغییرات اقلیمی حاکم بر منطقه است. به طور کلی روند نوسانات سطح آب دریای خزر در این دوره حاصل ترکیب عوامل اقلیمی و فعالیت های انسانی است که در این میان به ویژه در حال حاضر عوامل اقلیمی نقش غالب دارند.

رئیس سازمان نقشه برداری کشور گفت: پایش فرونشست زمین در سال های اخیر در کشور انجام شده است و اولین فرونشست در کشور در دهه 80 کشف شد و اکنون 250 نقطه در کشور در این چالش مشارکت دارند. مازندران به عنوان استانی که با توجه به منابع آبی خود انتظار فرونشست زمین را دارد اما در این استان نیز فرونشست وجود دارد.