بی ثباتی منابع بودجه ای دولت در قالب کسری بودجه در نهایت منجر به عدم تخصیص اعتبارات در صندوق ها و تعمیق بحران مالی آنها می شود. بر اساس بررسی های اخیر معاونت پژوهشی مجلس، عدم افزایش سن بازنشستگی متناسب با افزایش شاخص امید به زندگی در ایران به عنوان یکی از عوامل شکل گیری بحران صندوق بازنشستگی مطرح شده است. اگرچه مرکز پژوهش های مجلس توصیه ای در این زمینه نداشته است، اما پژوهشگران این مرکز نشان داده اند که طی 8 دهه گذشته در حالی که امید به زندگی افزایش یافته و در نتیجه توانایی افراد جامعه برای کار افزایش یافته است، سن بازنشستگی افزایش نمی یابد، اما 5 سال افزایش می یابد، کاهش می یابد، زیرا بازنشستگی پیش از موعد در مدت در نظر گرفته شده مشاهده شده است که توسط قوانین اجباری مختلف تعیین شده است.
چالش بزرگ
بررسی آمارها و گزارش های مربوطه نشان می دهد که ثبات مالی صندوق های بازنشستگی کشور با بحران جدی مواجه است و اکثریت صندوق های بازنشستگی کشور مانند صندوق بازنشستگی کشوری، نیروهای مسلح و صندوق های نهادی در حال حاضر قادر هستند. پرداخت حقوق و مستمری مستمری بگیران از منابع داخلی آنها خودشان نیستند و به بودجه عمومی دولت وابسته شده اند. بنابراین هر سال دولت مجبور است اعتبارات این صندوق ها را افزایش دهد و این اتفاق در سال آینده هم افتاد. لایحه بودجه 1402 منابعی را به صندوق بازنشستگی کشوری با 56 درصد افزایش به 230 هزار میلیارد تومان، سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح با 49 درصد افزایش به 112 هزار میلیارد تومان و کمک به صندوق فولاد با افزایش 60 درصدی به 9.7 هزار میلیارد تومان اختصاص داد. تومان و صندوق بازنشستگی وزارت اطلاعات نیز با رشد 16 درصدی به 1600 میلیارد تومان رسید.
وابستگی روزافزون اعتبارات به بودجه عمومی که با تغییرات جمعیتی در سال های آینده و حرکت کشور به سمت پیری جمعیت تشدید خواهد شد، مشکل بسیار مهمی است که نشانه های آن در قوانین بودجه سنواتی و در آینده آشکار می شود. سال ها بخش بزرگی از بودجه کشور هزینه می شود به بازنشستگان پرداخت می شود. در این شرایط مرکز پژوهش های مجلس اعلام کرد که در کنار اقداماتی برای افزایش ثبات مالی صندوق ها، از تصمیم گیری های غیر کارشناسی که هزینه های کلان و غیرموجه بر این صندوق ها تحمیل می کند، خودداری شود. با این حال، روند کلی تصمیم گیری در این زمینه با افزایش هزینه ها و نوسان بیشتر این وجوه سازگار است.
به دلیل عدم تمایز روشن بین لایه های مختلف نظام تامین اجتماعی، یعنی. حمایتی، بیمه ای و بیمه تکمیلی، توزیع منابع جدید در نظام مددکاری اجتماعی کنونی به صورت کارآمد و عادلانه صورت نمی گیرد و علیرغم صرف هزینه های کلان در این حوزه، درصد زیادی از نیازمندان حمایتی دریافت نمی کنند. لذت. در حالی که برخی افراد ناشایست اعتبار حمایتی دریافت کرده اند. بنابراین به عنوان زیرساخت اساسی و مقدمه ای برای اصلاحات رفاهی اجتماعی، لازم است با تفکیک حوزه های بیمه ای و حمایتی، شناسایی نسبتاً دقیقی از رفاه خانوار انجام شود و بر این اساس در هر یک از آنها حمایت های لازم صورت گیرد. مرحله.
چرا بحران به وجود آمد؟
مرکز پژوهش های مجلس از شاخصی به نام «نسبت حمایت» برای نشان دادن «بحران» در صندوق های بازنشستگی استفاده می کند. این شاخص نسبت «ورود وجوه به خروج وجوه» است. به عبارت ساده، این به تعداد پرونده های مستمری بگیران متناسب با تعداد بیمه شدگان اشاره دارد.
بررسی آمارهای منتشر شده از سوی سازمان تامین اجتماعی نشان می دهد که روند تغییر این شاخص طی 10 سال گذشته برای این سازمان نزولی بوده و ارزش آن تا سال 1398 به زیر 4.4 رسیده است، به عبارت دیگر طی 10 سال گذشته نسبت درآمد حاصل از دریافت حق بیمه به هزینه پرداخت مستمری به طور مداوم کاهش می یابد.
وضعیت باقی مانده وجوه مشخص نشده است. درآمد حاصل از حق بیمه در بخش بزرگی از صندوق های بازنشستگی برای پرداخت مستمری ها کافی نیست. به عنوان مثال، بر اساس آخرین آمار سال 1397 نسبت حمایت صندوق بازنشستگی کشوری حدود 0.7، صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح حدود 0.85 و صندوق بازنشستگی دهقانان و عشایر حدود 12.7 است.
چارچوب نظام بودجه در کشور به گونه ای است که وجوه و هزینه های صندوق های بازنشستگی به عنوان نهادهای عمومی غیردولتی در بودجه عمومی کشور منعکس نمی شود. با این حال، صندوق های بازنشستگی از طریق محورهایی مانند حمایت از دستمزد و مزایای بازنشستگان و کسر بازنشستگی برای کارمندان دولت به بودجه عمومی مرتبط می شوند. البته دخالت دولت در سهم بیمه شاغلان و بیکاران، تعهدات قانونی و پرداخت مطالبات صندوق های بازنشستگی نیز منجر به ارتباط صندوق های بازنشستگی با بودجه عمومی می شود.
میزان وابستگی به صندوق بازنشستگی کشوری
ردیف اعتباری صندوق بازنشستگی کشوری در سال آینده به 207 هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به کل اعتبارات سال جاری 54 درصد افزایش داشت. یکی از نکات قابل توجه در خصوص اعتبارات ارائه شده این است که همانند سال 1401، کسورات کارکنان بیمه شده در دو نهاد وزارت بهداشت و درمان و آموزش و پرورش به صورت جداگانه ارائه نمی شود، بلکه با بودجه صندوق تلفیق می شود.
میزان وابستگی به وسایل نیروهای مسلح
بر اساس لایحه بودجه سال آینده، میزان اعتبار سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح با احتساب هزینه های انجام شده برای اجرای طرح تعدیل حقوق بازنشستگان به بیش از 112 هزار میلیارد تومان رسیده است. علیرغم اعطای اعتبارات کلان از بودجه عمومی کشور به این سازمان در سال های اخیر، پاسخگویی و شفافیت کمی در خصوص استفاده از این اعتبارات وجود دارد و آمار و اطلاعات مالی برای بررسی نتایج در این زمینه ارائه نشده است.
مشارکت سازمان تامین اجتماعی
در حال حاضر پرداخت حقوق و مزایای مستمری بگیران و مستمری بگیران سازمان تامین اجتماعی از محل منابع داخلی انجام می شود و این صندوق اعتباری از بودجه کشور کمکی دریافت نمی کند. اما بر اساس قوانین مختلف، وظایف متعددی به سازمان بیمه گر محول می شود که بار مالی آن باید در قوانین بودجه سنواتی پیش بینی شود. برخی از این موارد که بار مالی بالایی دارند، مربوط به معافیت حق بیمه برای کارفرمایان تا پنج کارگر و حق بیمه کارفرما برای رانندگان درون شهری و درون شهری است. برخی دیگر برای بیمه سهم کارفرمای صنعتگران، سربازان و قالیبافان و برای خدمت و مستمری سن جانبازان غیردولتی در نظر گرفته شده است. موضوع دیگر کاهش مزایای کارفرما در ازای کار جدید است. در لایحه بودجه 1402 اعتباری برای رد بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی وجود ندارد. در حالی که بر اساس برنامه ششم توسعه، دولت در طول اجرای این برنامه باید بدهی حسابرسی شده خود به سازمان تامین اجتماعی را در قالب بودجه های سنواتی بازپرداخت کند. در سال های اخیر بدهی ملی به سازمان تامین اجتماعی پرداخت شده است. اما با تعیین تکلیف تعهداتی مانند یکسان سازی حقوق بازنشستگان همراه شد و در واقع سهام واگذار شده تجدید ارزیابی شده است.
یکی از مهم ترین دلایل این بدهی ها ایجاد واگذاری و عدم تعهدات مربوطه توسط دولت در بلندمدت است که منجر به از دست رفتن فرصت های سرمایه گذاری برای این سازمان و نتیجه آن کاهش درآمد شده است. این سازمان
منابع و هزینه های سازمان بیمه گر
بر اساس اطلاعات موجود، مهمترین منابع دریافتی سازمان، وصول حق بیمه به مبلغ 254 هزار میلیارد تومان و سهم تعهدات دولت به مبلغ 149 هزار میلیارد تومان است. 469 هزار میلیارد تومان در سمت هزینه لحاظ می شود که بیشترین رقم مربوط به مستمری های بلند مدت، مستمری از کارافتادگی و بازماندگان و همچنین درمان است.
سایر صندوق های بازنشستگی
صندوق بازنشستگی کارگران فولاد: براساس اطلاعات مندرج در لایحه بودجه سال 1402 اعتبار اعطایی به این صندوق نزدیک به 10 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. این صندوق که یکی از صندوق های زیر نظر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است برای پرداخت مستمری بازنشستگان متکی به بودجه کشور است و بیمه شده جدید را نمی پذیرد. صندوق بازنشستگی وزارت اطلاعات: اعتباری که در لایحه بودجه 1401 به صندوق بازنشستگی وزارت اطلاعات داده شده است معادل 1630 میلیارد تومان است که صرف پرداخت حقوق و مزایای مستمری بگیران و مستمری بگیران این صندوق می شود.
صندوق بازنشستگی کشاورزان، دهقانان و عشایر: اعتبار اعطایی به صندوق بازنشستگی کشاورزان، دهقانان و عشایر در مجموع نزدیک به 4015 میلیارد تومان است که منابع آن در ردیف مربوط به صندوق های بازنشستگی بودجه قابل مشاهده است. این مبلغ برای پرداخت 10 درصد از سهم ایالت به عنوان کارفرما در نظر گرفته شده است.
سن بازنشستگی
به گفته پژوهشگران مرکز پژوهش های مجلس، یکی از مهم ترین عوامل موثر بر ثبات صندوق های بازنشستگی، سن بازنشستگی و طول مدت مزایا و مستمری بازنشستگی است، بنابراین داده های امید به زندگی و سن بازنشستگی علیرغم تداوم استمرار نشان می دهد. افزایش امید به زندگی با این حال، سن بازنشستگی افزایش نیافته است. حتی این روند نزولی است و میانگین سن بازنشستگی به نزدیک به پنج سال کاهش یافته است. یکی از پیامدهای اصلی این سیاست بازنشستگی پیش از موعد است که در قوانین مختلف الزامی شده است. در این رابطه می توان به بازنشستگی پیش از موعد مشاغل سخت و زیان آور که از مهم ترین بازنشستگی های پیش از موعد در سازمان بیمه ای می باشد اشاره کرد. ضمناً ورود پیش از موعد به صندوق های بازنشستگی و امکان بازنشستگی صرفاً بر اساس سنوات حق بیمه (بدون در نظر گرفتن حداقل سن) را می توان یکی از عوامل بازنشستگی پیش از موعد دانست. ورود زودهنگام برخی گروه‌های شغلی به صندوق‌های بازنشستگی و در نتیجه خروج زودهنگام آنها از چرخه فعالیت، سنوات دریافت بازنشستگی را افزایش می‌دهد و بار مالی قابل‌توجهی بر صندوق‌های بازنشستگی تحمیل می‌کند. افرادی که دوره تحصیلشان بخشی از زندگی کاری آنها محسوب می شود، بخش مهمی از گروه های سنی پایین بازنشستگی هستند. کاهش سن بازنشستگی موضوعی است که علیرغم تاثیر مخربی که بر ثبات صندوق های بازنشستگی دارد، یکی از موضوعات مورد علاقه گروه های مختلف تخصصی است و درخواست طبقه بندی مشاغل سنگین و زیان آور و اخذ سنوات بازنشستگی همواره توسط افراد مختلف ارائه می شود. حرفه ها