مهروش حیدری
محمود حقانی، کارشناس ارشد انرژی در گفت و گو با «توسعه ایران» گفت: توافق 27 ساله قطر و چین به این معناست که قطر از هر گونه حمایت چین برخوردار خواهد شد، البته چین نیز چراغ قرمز نشان می دهد. به ایالات متحده با این اقدام. ایران نباید موافقت کند.»
تاثیرات مداوم تحریم ها در تجارت خارجی، اقتصاد و تولید داخلی قابل مشاهده است، در حالی که قطر طولانی ترین قرارداد فروش گاز را با چین امضا کرده است. البته امضای این معاهده از میدان عمومی پارس جنوبی به حساسیت افکار عمومی در ایران مربوط می شود. سال هاست که تحریم ها ایران را از صادرات رسمی نفت و گاز منع کرده است.
در عین حال، قطر با تکیه بر فناوری غربی موفق شد از بزرگترین میدان گازی مشترک با ایران به ثروت بی نهایت دست یابد.
تداوم تحریم ها ریسک تجارت با ایران را برای کشورهای دوست و همسایه به حدی افزایش داده است که حتی چین به عنوان شریک استراتژیک ایران اخیرا طولانی ترین قرارداد گازرسانی را با قطر برای مدت 27 سال امضا کرده است.
بر اساس این قرارداد، چین باید سالانه 4 میلیون تن گاز از قطر خریداری کند.
مجموع میدان گازی پارس جنوبی حدود 10 درصد از ذخایر گاز طبیعی جهان را در خود جای داده است.
انتظار می رود قطر به طرح توسعه میدان مشترک پارس جنوبی در شرق و جنوب ادامه دهد. ارزش این پروژه حدود 29 میلیارد دلار است و تولید در این زمینه از سال 2026 آغاز می شود و به این ترتیب سالانه 48 میلیون تن به تولید و صادرات قطر اضافه می شود.
همانطور که گفته شد در سال های اخیر سرمایه گذاری و توجه زیادی در این زمینه صورت گرفته است و قطر با توجه به حمله روسیه به اوکراین از این فرصت به خوبی استفاده کرده و به دنبال تثبیت نقش خود در تامین LNG مورد نیاز اروپا و حتی آسیا. این کشور تحت تأثیر شرایط جهانی متوجه شد که سایر کشورها برای جلوگیری از تکرار وضعیت ناشی از تنش بین مسکو و کیف به دنبال معاملات بلندمدت خواهند بود و به همین دلیل امکان تامین کننده مطمئن گاز را فراهم کرده است. کشورهای دیگر، به ویژه چین و اروپا، و هوش اقتصادی آنها باعث شده است که از هر گونه تنش بین المللی اجتناب کنند. قطر به بزرگ ترین صادرکننده LNG جهان تبدیل می شود و نه تنها بازارهای ایران را تصاحب می کند، بلکه در غزه از روسیه نیز پیشی می گیرد.
به گفته وزیر انرژی قطر؛ نوسانات اخیر خریداران را متوجه اهمیت عرضه پایدار، بلندمدت و قیمت مناسب در بلندمدت کرده است.
وضعیت فعلی پارس جنوبی
این در حالی است که بر اساس گزارش اوپک، ایران تا پایان سال 2021 حدود 34 تریلیون متر مکعب، در مجموع حدود 16 درصد از ذخایر گاز طبیعی اصلاح شده جهان را در اختیار دارد و به عبارت دیگر، دومین ذخایر گازی جهان محسوب می شد. ذخایر گاز اما تحریم نبود سرمایه کافی و فناوری پیشرفته باعث شده است که برداشت گاز از میادین گازی ایران با مشکلات زیادی مواجه شود و میزان مصرف گاز در کشور از تولید آن بیشتر باشد و حتی میزان کسری گاز ایران نیز بیشتر شود. به طور تصاعدی افزایش می یابد، بنابراین این مقدار کسری در زمستان 99 حدود 150 تا 160 میلیون مترمکعب بوده و در زمستان 1400 به حدود 200 میلیون مترمکعب رسیده و به نظر می رسد در زمستان 1401 میزان کسری گاز افزایش یابد. بین 230 تا 250 میلیون متر مکعب
کارشناس ارشد انرژی در گفتگو با توسعه ایران درباره تاثیر قرارداد گازی 27 ساله چین و قطر: فکر می کنم چین و آمریکا به طور جدی در حال مذاکره بر سر موضوع کنترل بازار انرژی و تا حد زیادی در این راستا هستند. با آنها با هم هستند
در روزهای سرد سال مصرف گاز در کشور به 900 میلیون مترمکعب می رسد در حالی که میدان گازی پارس جنوبی حداکثر 700 میلیون مترمکعب گاز تولید می کند که به معنای کسری 200 میلیون مترمکعبی است.
همکاری چین و آمریکا برای کنترل بازار جهانی انرژی
محمود حقانی; یک کارشناس ارشد انرژی در گفت و گو با توسعه ایرانیان درباره تاثیر قرارداد ۲۷ ساله چین و قطر بر بخش گاز گفت: به نظر من چین و آمریکا به طور جدی در حال مذاکره برای کنترل بازار انرژی هستند. و تا حد زیادی در این راستا هستند.آنها با هم هستند.بعد از روی کار آمدن بن سلمان در عربستان سعودی در سال 2017، دولت ترامپ رسما اعلام کرد که سیاست آمریکا کنترل بازار انرژی است.
وی می افزاید: در این زمینه چین اقداماتی را برای مقابله با این سیاست آمریکا در نظر گرفته است که از جمله آنها می توان به فعال شدن بورس انرژی شانگهای و اتخاذ تدابیری برای معامله طلا در بورس شانگهای با حمایت یوان اشاره کرد. بنابراین زمانی که دولت عربستان سعودی اعلام کرد که روابط ما با چین استراتژیک است و دولت عربستان سعودی قرارداد فروش نفت به ارزش 7.5 میلیارد دلار با چین امضا کرد. این بدان معناست که کشورهای حوزه خلیج فارس در حال تغییر روابط استراتژیک خود از غرب به شرق هستند و در این زمینه باید تصور کرد که قطر برای بلندمدت برنامه ریزی کرده است.
وی توضیح می دهد: اهمیت قرارداد 27 ساله این است که قطر از هر حمایت چین برخوردار خواهد شد و چین سرمایه گذاری های زیادی در این کشور انجام خواهد داد. همچنین لازم به ذکر است که چین در عربستان سعودی سرمایه گذاری کرده است. وی در توضیح این مطلب افزود: در این میان عربستان اعلام کرده است که با روسیه رابطه ویژه ای دارد. مجموع این شروط به این معناست که اگر آمریکا روابط خود با ایران را اصلاح کند و برجام و امتیازاتی را که از ایران می خواهد بپذیرد. اجازه دهید بگذرد تا روابط ایران با غرب بهتر شود. کشورهای عربی به سمت شرق پیش خواهند رفت.
محمود حقانی: زمانی که دولت عربستان سعودی اعلام کرد روابط ما با چین استراتژیک است و دولت آن کشور قرارداد فروش نفت با چین به ارزش 7.5 میلیارد دلار امضا کرد. این بدان معناست که کشورهای حوزه خلیج فارس در حال تغییر روابط استراتژیک خود از غرب به شرق هستند
چین به سمت سرمایه گذاری بیشتر در قطر حرکت می کند
حقانی تصریح کرد: به نظر من این وضعیت به نوعی چراغ قرمز آمریکاست و تلاش می کنند آمریکا را از هرگونه تفاهم و توافق با تهران منصرف کنند. جالب‌تر اینکه چین نیز همین سیاست را در نظر گرفته است.
وی تاکید کرد: این قرارداد 27 ساله به این معناست که چین به سمت سرمایه گذاری بیشتر در قطر حرکت می کند، زیرا تامین امنیت گاز به ویژه گاز طبیعی مایع نیازمند سرمایه گذاری های کلان است و اگر کشوری مانند چین می خواهد امنیت انرژی خود را تضمین کند، باید این کار را با قراردادهای بلندمدت انجام داد، تضمینی کند است و چاره ای جز سرمایه گذاری در مبدا تولید گاز ندارد.
این کارشناس ارشد انرژی تصریح کرد: اگر دولت و مجلس تصمیم دارند مردم ایران را به آینده امیدوار کنند باید برای توسعه اقتصاد انرژی برنامه ریزی کنند چرا که اکنون خبری از توسعه دیپلماسی انرژی نفت و گاز نیست در حالی که عربستان، قطر و بر اساس این نوع دیپلماسی، کشورهای خود را توسعه می دهند.
خاقانی می گوید: «اقتصاد انرژی امتیازات زیادی برای دولت دارد و به همین دلیل کمیسیون انرژی مجلس، دولت، وزارت نفت، وزارت نیرو و… باید برنامه ای مدون و مورد توافق برای توسعه اقتصاد کلان انرژی در ایران تعریف و به مردم ارائه شود.
وی تصریح می کند: متأسفانه در حال حاضر تمام گاز تولیدی در داخل را مصرف می کنیم در حالی که این رویه صحیح نیست.