بانک مرکزی بر اساس رصد و رصد بازار و بررسی متغیرهای اقتصادی با کسب بازخورد و انجام نظرسنجی در سطح جامعه و شبکه بانکی، نیاز به ایجاد ابزاری جدید برای مدیریت بازار و ابزاری برای مردم احساس کرد. سرمایه گذاری ج طراحی و بر اساس آن گواهی ارز صادر می کند.
آیا گواهی ارز مفید خواهد بود؟
اما آیا گواهی ارزی در مدیریت بازار موثر خواهد بود؟ حسین عسگری پور، کارشناس مسائل بانکی و اقتصادی در پاسخ به این سوال که آیا حذف سهمیه دو هزار دلاری مبادلاتی که صرافی ها به هر کد ملی می دهند صرفا راهکاری برای رفع صف های مقابل صرافی ها است یا خیر؟ وی گفت: در این شرایط که تحویل ارز با کارت ملی به صورت سهمیه ای انجام می شود، هر دلال به طور متوسط روزانه سهمیه 5 تا 10 نفر را خریداری می کند و هر نفر حدود 4 میلیون تومان سود خالص از محل کسب می کند. خرید کارت ملی یعنی به طور متوسط یک دلال روزانه بین 20 تا 30 میلیون تومان سود دلالی و اجاره واقعی دارد.
وی افزود: تعلیق ارز سهمیه ای هیجانات را در بازار ارز افزایش می دهد و دوباره به اقتصاد ضربه می زند. اعلام توقف پرداخت دو هزار دلاری ارز سهمیه ای در صرافی ها ممکن است این سیگنال را به بازار برساند که بانک مرکزی با کمبود ارز مواجه است و هیجانات در بازار ارز افزایش می یابد. با استفاده از نوسانات ارز، وارد بازار فیزیکی ارز نشوید و مردم به جای ایستادن در صف های طولانی، از خرید اوراق ارزی استفاده کنند. این روش راه را بر دلالان ارز نیز می بندد و دیگر نمی توانند از کارت های ملی اجاره ای برای دریافت سهمیه ارزی ثابت استفاده کنند.
اثرات مثبت یا منفی گواهی ارز برای مدیریت بازار ارز
عسگری پور درباره تاثیرات مثبت یا منفی گواهی ارز بر مدیریت بازار ارز گفت: بانک مرکزی مطابق با سیاست های پولی اوراق ارزی منتشر نکرده است، بلکه قصد دارد از آن به عنوان ابزاری مالی برای تعمیق انتشار سرمایه گذاری ها استفاده کند. جلوگیری از کاهش هیجانات بازار ارز وی با اشاره به اینکه اسناد گواهی ارز بانک مرکزی توسط بانک مرکزی منتشر شده است، گفت: این اسناد ثبت می شود و افرادی که به سن قانونی رسیده اند می توانند این اسناد را خریداری کنند. این اوراق در 25ام باخمن سررسید می‌شوند و می‌توانند اوراق را در آن سررسید بازخرید کنند.
به گفته یک کارشناس بانکی و اقتصادی، تأثیر کنترلی برنامه بانک مرکزی برای صدور گواهی ارز بر میزان نقدینگی نامشخص است و به نظر نمی‌رسد بانک مرکزی هدف خود را از اجرای این طرح بر کنترل نقدینگی یا کنترل نقدینگی متمرکز کرده باشد. نرخ ارز و به عبارتی سیاست پولی نیست عسگری پور افزود: نرخ توافقی در بازار، نرخ دلاری است که به خریداران اوراق ارزی تحویل می شود. خریداران فقط اشخاص حقیقی خواهند بود زیرا موسسات و شرکت ها مجاز به خرید نیستند که حداقل و حداکثر خرید برای آنها تعیین شده است. حداقل خرید 1000 دلار و حداکثر 4000 دلار است.
گفت: مردم هنگام خرید با ریال خرید می کنند. بانک مرکزی در تاریخ سررسید دلار را به عنوان وکالت از خریداران خریداری و تحویل می دهد و از این لحاظ بانک مرکزی حق الوکاله دریافت می کند.
این کارشناس امور بانکی و اقتصادی در گفتگو با اقتصاد 24 خاطرنشان کرد: اگر قرار باشد تسویه حساب فیزیکی انجام شود خریدار باید هزینه های قانونی بپردازد و اگر قرار باشد تسویه نقدی انجام شود و مابه التفاوت به ریال باشد خریدار. دیگر هزینه های حقوقی را به بانک مرکزی پرداخت نخواهد کرد.
عسگری پور ادامه داد: نرخ حق الوکاله 7 درصد تعیین شده است و افرادی که تمایل به دریافت دلار فیزیکی در سررسید دارند باید 7 درصد نرخ دلار توافقی روز گذشته را به عنوان حق الوکاله به بانک مرکزی پرداخت کنند.
این کارشناس امور بانکی و اقتصادی با اشاره به اثرات خرید اوراق بهادار ارزی خاطرنشان کرد: بانک مرکزی میزان انتشار اوراق را اعلام نکرده است اما به نظر می رسد سقفی وجود دارد. این عدم افشای سقف به این معنی است که مشخص نیست در سررسید چه مقدار نقدینگی باید از بازار جمع آوری شود یا به اقتصاد بازگردد و بنابراین نمی توان برای کنترل نقدینگی اظهارنظر دقیقی در این خصوص کرد. .
وی ادامه داد: به طور کلی انتشار اوراق به معنای جمع آوری پول و جمع آوری نقدینگی از بازار است، اما نکته مهم این است که سررسید اوراق سه ماهه است و این بحث که بانک مرکزی هدفش اجرای سیاست کوچک کردن این پول است. جمع آوری شده اند فعلی نیستند.
عسگری پور گفت: سررسید اوراق ارزی کوتاه مدت است بنابراین با سیاست های پولی قابل سنجش نیست و سیاست انقباضی بانک مرکزی برای جمع آوری نقدینگی و کنترل موقت تورم در نظر گرفته نمی شود.
وی افزود: اگرچه جمع آوری پول توسط بانک مرکزی در کنترل تورم اثرگذار است، اما به دلیل کوتاه بودن مدت سه ماهه باید از اثرات مثبت کنترل نقدینگی آن صحبت کرد.
این کارشناس بانکی و اقتصادی گفت: از تاریخ پس از عرضه، خریداران می توانند به بانک مراجعه کرده و مابه التفاوت را دریافت کنند یا فرصتی برای خرید قبل از سررسید وجود دارد، بنابراین ممکن است کنترل نقدینگی چندانی وجود نداشته باشد. فرض کنید فردی اوراق منتشر شده را با دلار 33 هزار تومانی بخرد و دو هفته بعد دلار به 37 هزار تومان برسد و تصمیم به بازخرید اوراق گرفته شود، مابه التفاوت 34 تا 38 هزار تومان را بانک می گیرد و بازخرید نمی تواند. گفته می شود این اوراق می توانند نقدینگی را به مدت سه ماه مسدود کنند، زیرا احتمال بازخرید قبل از سررسید آنها وجود دارد و آثار مثبت آن نامشخص است.
تجارت ارز لزوماً در مورد سفته بازی نیست
با تاکید بر اینکه انتشار اوراق ارزی نباید از منظر سیاست های پولی ارزیابی شود، بلکه هدف این اوراق شکستن صف های خرید ارز در مقابل صرافی ها است تا هیجانات بازار نیز کنترل شود. وی ادامه داد: بخشی از تقاضای ارز برای سفته بازی نیست، به عنوان مثال برخی از دانشجویان حواله ارزی دارند و می خواهند انجام دهند یا اموری دارند که نیاز به ارز دارد.
عسگری پور تصریح کرد: انتشار اوراق، ابزاری برای جمع آوری نقدینگی فصلی و بازگشت آن به اقتصاد است. لازم به ذکر است که در صورت افزایش بیشتر نرخ دلار بر اساس سیاست های اقتصادی، ریسک ها، افزایش تحریم ها و افزایش فشار اقتصادی بر مردم، بانک مرکزی باید مابه التفاوت را به ریال یا دلار فیزیکی پرداخت کند که این نیز مشکلات خود را دارد و مشروط به محدودیت ها ممکن است مسائل ارزی وجود داشته باشد.
وی تصریح کرد: یکی از مفروضات این است که دلار 33 هزار تومانی در سررسید به 40 هزار تومان افزایش یابد و پرداخت مابه التفاوت ریالی به معنای افزایش پایه پولی و رشد نقدینگی است و چون این پول مرکز است. بانک، نرخ گردش بالا در حدود 8 درصد است و هر ریال صادر شده توسط بانک مرکزی 8 ریال در اقتصاد دارد.
یک کارشناس امور بانکی و اقتصادی گفت: اگر تفاوتی در نرخ ارز وجود داشته باشد به این معناست که بانک مرکزی باید پول منتشر کند که نقدینگی را 8 درصد افزایش می دهد و جنبه های زیر را دنبال می کند.
عسگری پور در ادامه اکوتا 24 خاطرنشان کرد: سناریوی دیگر این است که دلار در سررسید کاهش پیدا کند و یا در روزها و هفته های آینده کاهش پیدا کند که در این صورت بانک مرکزی باید پول کمتری را به آن پرداخت کند. خریداران برای بازخرید و در این مورد شخص دارای اثرات مثبت; پول بیشتری جمع آوری شد و پول کمتری پرداخت شد و مقداری پول سوزانده شد.
وی افزود: افرادی که با هدف نوسانات یا سفته بازی وارد بازار ارز شده اند در این صورت متضرر می شوند و آثار مثبت این اقدام در اقتصاد موثر خواهد بود.
کارشناس امور بانکی و اقتصادی انتشار اوراق سکه را یکی از راهکارهای کنترل قیمت ها در بازار فیزیکی عنوان کرد و گفت: با توجه به افزایش قیمت سکه در بازار فیزیکی، نرخ خرید اوراق سکه نیز افزایش یافته است. در روزهای اخیر.
عسگری پور خاطرنشان کرد: اوراق ارزی و ارزی از پشتوانه بانک مرکزی برخوردار است و این موضوع باعث می شود که دارندگان نقدینگی به خرید این اوراق علاقه مند شوند.