“موج کوهستان” باعث سقوط هواپیماهای بسیاری در کشورهای مختلف شده است. موج کوه در پشت باد کوه شکل می گیرد و ابرهای عدسی شکل که معمولاً در سمت باد کوه در فواصل تقریباً مساوی دیده می شوند، «آشکارساز» این امواج هستند و با افزایش فاصله از کوه، آنها کوچکتر می شوند، تا زمانی که تمام قطرات این ابرها تبخیر شوند، البته اگر هوا خشک باشد، حتی این آشکارسازها نیز دیده نمی شوند.
تسنیم نوشت: در خصوص سقوط بالگرد حامل رئیسی و همراهانش برخی کارشناسان می گویند احتمال نفوذ موج کوه در این حادثه وجود دارد اما موج کوه چیست؟
بعدازظهر یکشنبه 9 اردیبهشت ماه بالگرد حامل رئیسی رئیس جمهور کشورمان و هیئت همراه در حین پرواز از محل افتتاح سد قزقلعه سی به سمت تبریز دچار سانحه شد و متاسفانه سیدابراهیم رئیسی و تمامی سرنشینان آن پرواز جان باختند.
وضعیت بد جوی منطقه پروازی بالگرد حامل رئیس جمهور از جمله موضوعاتی بود که از ابتدای انتشار خبر این حادثه مطرح شد. همچنین سازمان هواشناسی کشورمان در روز حادثه برای این منطقه «اخطار نارنجی» صادر کرده بود.
از سوی دیگر پس از تصادف با بالگرد حامل رئیس جمهور، برخی کارشناسان این حوزه نیز احتمال نفوذ تداخل جوی و وجود «امواج کوهستانی» در وقوع این حادثه را تایید کردند.
هیاتی در ستاد کل نیروهای مسلح در حال بررسی کامل این حادثه است و به زودی جمع بندی نهایی خود را اعلام می کند ستاد کل نیروهای مسلح نیز اولین اطلاعیه خود را در این زمینه صادر کرده است.
اما اینکه آیا «امواج کوهستان» می تواند عاملی برای وقوع این حادثه در این منطقه کوهستانی باشد، سوالی است که «دکتر محمدتقی زمانیان» از پیشکسوتان برجسته صنعت هواشناسی کشور و از اعضای سابق این انجمن علمی مشترک است. کمیته مرتبط با برنامه جهانی تغییر اقلیم در مقاله ارائه شده توسط تسنیم به بررسی خلاصه خود پرداخته است:
ابری که رئیس دفتر رئیس جمهور در توضیح جزئیات حادثه سقوط بالگرد رئیس جمهور به آن اشاره کرد، در هواشناسی به ابر عدسی معروف است که نشان دهنده وجود موج کوهستانی در پشت کوه است.
«موج کوهستان» باعث سقوط هواپیماهای بسیاری در کشورهای مختلف شده است. موج کوه در پشت باد کوه شکل می گیرد و ابرهای عدسی شکل که معمولاً در سمت باد کوه در فواصل تقریباً مساوی دیده می شوند، «آشکارساز» این امواج هستند و با افزایش فاصله از کوه، آنها کوچکتر می شوند، تا زمانی که تمام قطرات این ابرها تبخیر شوند، البته اگر هوا خشک باشد، حتی این آشکارسازها نیز دیده نمی شوند.
عموماً اگر موج کوهستان پیش‌بینی نشده باشد یا به دلایلی امکان پیش‌بینی آن وجود نداشته باشد، سطح پرواز هواپیما یا هلیکوپتر را باید ارتفاع بلندترین قله کوه از سطح دریا به اضافه یک سوم در نظر گرفت. ارتفاع قله بلند کوه به طوری که خطری برای مسافران هواپیما یا هلیکوپتر وجود نداشته باشد.
همچنین اگر هواپیما یا هلیکوپتر رو به «بالای باد» باشد، خطر موج کوهستان به شدت افزایش می یابد.
لازم است با کمک سازمان هواشناسی و حضور کارشناس در این زمینه در کارگروه ویژه بررسی موضوع تاثیر “تلاطم کوهستانی و باد متقابل” در منطقه حادثه اخیر مطرح شود. از تصادف
علاوه بر این، «حسین اردکانی، پیشکسوت صنعت هواشناسی کشورمان» نیز درباره نقش احتمالی مداخلات جوی در وقوع این حادثه می گوید:
احتمالاً «امواج کوهستانی» قوی در منطقه حادثه وجود داشته است و اگر خلبان بالگرد حامل رئیس جمهور و هیئت همراه از پیش‌بینی وجود امواج کوهستانی در منطقه پرواز خود پیش‌بینی کرده بود. ، او باید حداقل 1000 تا 2000 متر بالای منطقه کوه پرواز می کرد، زیرا گاهی اوقات ممکن است 2 تا 5 هزار متر “حرکت به سمت پایین” در امواج کوه وجود داشته باشد.
در جریان پرواز بالگرد ریاست جمهوری در این منطقه کوهستانی، بر اساس برخی اطلاعات هواشناسی، پرواز خلاف باد بوده است. این مشکل می توانست هلیکوپتر را به شدت کشیده و باعث برخورد آن با سنگ شود.
این موضوع باید در حادثه اخیر به دقت بررسی شود که آیا وجود امواج کوهستانی در این پرواز پیش بینی شده بود یا خیر. در جریان سقوط هواپیمای ATR در منطقه داناکوه در سال 96 نیز شاهد حضور امواج کوهستانی در سطوح بسیار بالا بودیم که باعث وقوع این حادثه بسیار شدید شد.