روز جدید : از شب گذشته آتش سوزی زندان اوین بازتاب های زیادی داشته است. برخی می گویند آتش سوزی ساده بوده و برخی دیگر می گویند بین زندانیان مالی و سارقان درگیری رخ داده است. اما شواهد نشان می دهد که اتفاقات بزرگ تری در اوین رخ داده است. گزارش رویداد۲۴ از اتفاقات شب گذشته در زندان اوین را بخوانید.
آتش سوزی و درگیری در زندان اوین
رایان حسینی: شب گذشته که اعتراضات مردم در تهران و شهرستان ها تقریباً فروکش کرده بود، خبری تکان دهنده منتشر شد؛ «در زندان اوین آتش سوزی شد و کار منجر به درگیری بین زندانیان و زندانبان شد.
خبرگزاری فارس میدیا نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با انتشار اولین خبر در این باره نوشت: ساعت 21:10 شب سوم اسفندماه بین چند نفر از زندانیان بند 7 اوین (زندانیان مالی) درگیری رخ داد. ) و زندانیان بند 8 (دزدان).» خبرگزاری فارس نوشت که این درگیری «رسمی» بوده است. احتمالاً از کلمه «رسمی» استفاده شده است که این یک اتفاق طبیعی نبوده و از قبل برنامه ریزی شده است. اگر همین روایت است. در خبرفارس تکمیل شده و توضیح دیگری نوشته است: «در جریان درگیری عده ای از فرصت استفاده کرده و انبار پوشاک و کارگاه کارآفرینی زندان را به آتش کشیدند که منجر به آتش سوزی بزرگی شد که به بند 8 سرایت کرد و آتش نشانان را به اوین فرستاد. به خاموش کردن آن.” آن جا آتشی بود. این اقدام از قبل برنامه ریزی شده بود زیرا تعدادی از زندانیان به نحوی سلاح های غوغایی آماده کرده بودند تا در درگیری با نیروهای امنیتی زندان و گرفتن اسلحه آنها را مجروح کنند اما ناکام ماندند.
خبرگزاری تسنیم، یکی دیگر از رسانه های وابسته به سپاه که بلافاصله خبرنگاری را به زندان اوین فرستاد، البته در مورد جزئیاتی که فارس گزارش کرده چیزی نگفته است. خبرگزاری مهر رسانه وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی با انتشار فیلمی از تیراندازی شدید از زندان اوین تنها در مورد حادثه آتش سوزی صحبت کرده و از دیگر ابعاد این حادثه چیزی ننوشته است. در حالی که شب گذشته وزارت ارشاد رسانه ها را به دلیل حساسیت تا زمان اعلام ابعاد آن از سوی منابع رسمی به اصحاب رسانه دستور داد تا در مورد حادثه زندان اوین سکوت کنند، خبرگزاری فارس خبر دیگری را منتشر کرد که جزئیات آن بسیار عجیب بود. این خبر حاکی از آن است که اسرا در جریان درگیری به میدان مین رفته و 8 نفر مجروح شده اند. در این گزارش آمده است: در میان آتش سوزی و درگیری با نیروهای امنیتی، تعدادی از زندانیان اقدام به فرار می کنند. وارد میدان مین در ضلع شمالی زندان می شوند که در آن کوهی وجود دارد. گفته می شود صدای انفجارهای شنیده شده مربوط به این موضوع است. برخی رسانه ها از 8 مجروح این حادثه خبر دادند اما هنوز آمار دقیقی از تعداد مجروحان و یا تلفات احتمالی منتشر نشده است.
در پی وقوع این حادثه، قوه قضائیه بیانیه‌ای صادر کرد و توضیح داد: «اقدامات پیگیری سازمان زندان حاکی از آن است که در پی درگیری تعدادی از زندانیان محکوم به مالی و سرقت، یک کارگاه کارآفرینی زندان دچار حریق شده است». وی ادامه داد: بلافاصله پس از وقوع درگیری و آتش زدن خیاطی زندانیان با قضاوت مالی و سرقت، مقررات زندان برای کنترل درگیری وارد عمل شد و آتش نشانی مستقر در زندان بلافاصله اقدام به اطفای حریق و آتش سوزی کرد. اکنون مهار و خاموش شده است.»
اخبار منتشر شده تا ساعات اولیه بسیار متناقض و گیج کننده بود و اطلاعات دقیقی به مخاطب نمی داد و سوالات بیشتری را در ذهن ایجاد می کرد. این اتفاق در حالی رخ داد که نهادهای امنیتی خواهان انتشار تنها «یک نسخه» از ماجرا بودند و این «روایت» نیز مورد قبول آن ها قرار گرفت، اما حتی نتوانستند همان نسخه را کنترل کنند و در مواقع حساس مشکلاتی را نشان دادند. بنابراین اصل وجود دارد.
عجیب است که مقامات رسمی توضیح دقیقی درباره ماجرا ندادند و اخبار مبهم تری در همان «روایت های کنترل شده» منتشر شد. مثلا فارس مدعی است درگیری در زندان زیاد شده اما مهر و تسنیم می نویسند همه چیز تحت کنترل است و یا در نمونه ای دیگر استاندار تهران اعلام کرده که درگیری در بند 7 و 8 است اما خبرگزاری تسنیم به نقل از یک منبع آگاه [که اساسا معلوم نبود مربوط به کدام نهاد و چکاره است] وی از وقوع درگیری و آتش سوزی در بند 6 و 7 خبر داد. این بلاتکلیفی باعث شد که خانواده های زندانیان برای پرس و جو در بیرون اوین تجمع کنند.
در این شرایط خبرگزاری فارس در اقدامی عجیب خبری منتشر کرد که در آن گزارش شد تعدادی از زندانیان فراری به محوطه میدان رفته و یک مین منفجر شده است. با انتشار این خبر نگرانی خانواده ها بیشتر شد و لحظه به لحظه بر تعداد تجمع کنندگان مقابل زندان اوین افزوده شد. به عبارتی خبرگزاری فارس در اقدامی نسنجیده و غیرضروری خبری منتشر کرد که تبعات بسیاری داشت. اگر چنین خبری در «رسانه‌های غیرداخلی» دیگری در ایران منتشر می‌شد، احتمال رویارویی با تحریریه‌ها وجود داشت که شاید توضیح آن مقدور نباشد، اما اینجا ایران است و ماجرا در مورد «غیر داخلی» فرق می‌کند. رسانه های داخلی». لحظاتی پس از انتشار این خبر روزنامه شرق به نقل از یک منبع آگاه آن را تکذیب کرد. البته در اخبار روزنامه شرق این منبع آگاه صریح بوده و اعلام کرده که سازمان زندان ها چنین توضیحی را داده است. شرق نوشته بود که هیچ زندانی وارد محوطه نشده و خبر مین گذاری زندانیان کذب است.
یکی دیگر از معمای داستان این بود که چرا وقایع در «گزارش کنترل شده» صحت نداشتند. به عنوان مثال خبرگزاری فارس اعلام کرد که در بندهای 7 و 8 بین محکومان مالی و سارقان درگیری وجود داشته و منجر به برگزاری سمینار کارآفرینی شده است، اما چرا یکدفعه در میانه اعتراضات باید این روایت به گوش مردم برسد که بین یک شخصی که مثلا چک برگشتی و دزدی درگیر است!؟
آتش سوزی زندان اوین
محسن منصوری، استاندار تهران نیز با بیان مطلبی اخیر گفت: بخشی از اراذل و اوباش در بند 7 و 8 حضور داشتند و بین آنها درگیری رخ داد. اول از همه چرا اوباش باید به خاطر سرمایه داران محکوم زندانی شوند؟ البته توضیحات استاندار ما را به یاد یک فرضیه مهم می اندازد; در بحبوحه اعتراضات گسترده، بازداشت شدگان به زندان اوین منتقل شدند و در آنجا درگیری رخ داد. احتمالا استاندار تهران نخواسته این موضوع را فاش کند و به همین دلیل از کلمه اراذل و اوباش برای افراد دستگیر شده استفاده کرده است.
پس از توضیحات استاندار، خبرگزاری ایسنا در گزارشی نوشت که استاندار از ماجرا و ماهیت زندان اوین بی اطلاع است. در بخشی از این گزارش آمده است: اساساً زندان اوین بند راهزن ندارد. بازداشتگاه اوین یکی از معروف ترین و مهم ترین زندان های کشور است که محکومان با تمکن مالی و امنیت در آن نگهداری می شوند.
پس از این توضیحات و زمانی که رسانه هایی مانند صداوسیما از برقراری آرامش در زندان اوین صحبت می کردند، خبری در سایت مشرق نزدیک به نهادهای امنیتی منتشر شد که ابعاد جدیدی به ماجرا داد. در این گزارش، در پی حوادث زندان اوین، درگیری‌هایی در منطقه سعادت آباد رخ داده است. مشرق عکس هایی از این حادثه منتشر کرد که نشان از وقوع حوادث دیگری دارد.
به گزارش مشرق، در ساعات اولیه درگیری 60 نفر در سعادت آباد مجاور زندان اوین تجمع کردند و شعار دادند. در ادامه این خبر، بنرهای تبلیغاتی در مرز فرحزاد و نزدیک زندان به آتش کشیده شد. همچنین پرچم ایران در محدوده تقاطع یادگار- پاکنیاد، منطقه 2 تهران. مشرق همچنین مدعی شد معترضان خودرویی را در بلوار پاک نژاد به آتش کشیدند. بر اساس این گزارش رسانه ها افرادی که در این تجمعات حضور داشتند توسط سپاه بازداشت شدند.
زندان اوین کجاست؟
البته سابقه مجادله در «روایات تک بعدی» سابقه طولانی دارد; به عنوان مثال، در جریان اعتراضات، یکی از مقامات سپاه اعلام کرد که معترضان از خانواده اوباش خیابانی سازماندهی شده توسط سازمان مجاهدین خلق هستند و به دیگر رسانه های سپاه نیز اعلام کرد که معترضان وابسته به سازمان های مشابه نیستند.
به گزارش رویداد۲۴، باید به طور طبیعی تحلیل کرد که در اعتراضات پس از مرگ مهسا امینی، تعداد بازداشت شدگان افزایش یافت و با تجمع مراکزی مانند کهریزک، بازداشت شدگان به مراکزی مانند زندان اوین منتقل شدند. سوالاتی مانند تعارض بین محکومین مالی را مطرح می کند. این فرض بسیار دور از ذهن است. اگر درگیری ساده بین زندانیان بود، چرا خبرگزاری فارس از تعبیر «درگیری رسمی» برای توصیف این حادثه استفاده کرد؟ بنابراین بهترین تحلیل از حادثه زندان اوین این است که معترضان آنجا وارد عمل شدند و با آنها درگیری صورت گرفت. این در حالی است که «رسانه های داخلی» که بیشتر آنها به نهادهای نظامی مرتبط هستند، می خواستند مقاله ای درباره مدیریت فضا منتشر کنند، اما از آنجایی که اصل بر پنهان کاری و عدم شفافیت است، مسیر را اشتباه رفت، بنابراین خیر. دقیقاً مشخص است که در زندان اوین چه اتفاقی افتاده است و حتی یک افسر هم برای دلجویی به خانواده های حاضر در بیرون از زندان اوین نرفته است. وانگهی از تکرار فاجعه ای مثل کهریزک در سال 1387 نمی ترسیدند. در چنین فضایی تصور کنید که خبر «رفتن زندانیان به میدان مین» چه ترسی را در دل شنوندگان خبر ایجاد می کند!
در خبر دیگری که منتشر شده، گفته می شود تیراندازی صورت گرفته است. خبرگزاری میزان از کشته شدن 4 نفر و زخمی شدن 61 نفر تاکنون خبر داده است. اما درباره شرایطی که منجر به تیراندازی و پرتاب گاز اشک آور شد، توضیحی داده نشد. سوال دیگر این است که کدام نهاد یا شخص تحلیل اشتباهی کرده است که این حجم از معترضان را در نبود شرایط به زندان اوین برساند؟
حادثه زندان اوین اولین حادثه ای نیست که در ایران اتفاق افتاده و عقلا! با همه آنچه می دانیم، آخرین بار نخواهد بود. وجه مشترک همه این حوادث این است که هیچ یک از ابعاد حادثه مشخص نشده است و هیچ نهادی خود را موظف به ارائه توضیحات کامل برای یک حادثه ندانسته است. شلیک به هواپیما یا فروریختن ساختمان فرقی نمی کند! داستان زمانی دردناک تر می شود که جان شهروندان در این پنهان کاری به خطر می افتد. در این میان تعداد کشته شدگان اعتراضات در سال 2018 1500 نفر گزارش شده است، اما منابع داخلی در نهایت آن را 300 نفر اعلام کرده اند. در ضمن عدد مجهول 1200 1200 نفر بود!