فاصله دهک های اول و دهم رو به افزایش است/تورم برای دهک های پایین سقف ندارد/تعداد افراد زیر خط فقر در کشورمان با کل جمعیت برخی از کشورهای جهان برابری می کند.

فائزه صدر: آمار تورم منتشر شده توسط بانک مرکزی با آمار تورم مرکز آمار ایران تفاوت معناداری دارد. این موضوع مشکلی قدیمی است و با انتشار آمار این دو مرکز همواره مورد بحث اقتصاددانان و مردم است چرا که ادامه چنین روندی ممکن است در مرحله سیاست گذاری مشکلاتی ایجاد کند. در حالی که ابراهیم رئیسی آمار مرکز آمار ایران را مبنای تصمیم گیری می داند، اما ارقام اعلام شده از سوی بانک مرکزی بیشتر منطبق بر سیاست پیشروی دولت است. ستاره صبح در همین رابطه گفت وگویی با هادی حق شناس، اقتصاددان انجام داده که در ادامه می خوانید:

چرا آمار اعلام شده از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران با یکدیگر متفاوت است؟
اختلاف آمار برای ما مشکل قدیمی است و متاسفانه این چالش همیشه وجود داشته است. اغلب از ما سوال می شود که آمار تورم کدام منبع صحیح است؟

دلیل اصلی تفاوت آمار بانک مرکزی با آمار مرکز آمار ایران، تفاوت در سال پایه است. همچنین یکی از این دو ارگان به شاخص های شهری و دیگری به شاخص های شهری و روستایی با هم نگاه می کند. این تفاوت در شاخص ها و تفاوت مدل های آماری منجر به دو نتیجه متفاوت می شود و نتایج آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار ایران با یکدیگر متفاوت است. من در این تفاوت شاخص سازی نمی بینم و بزرگترین مشکل را در انتخاب دو مدل برای محاسبه یک موضوع یعنی تورم می بینم.

ارگان رسمی اعلام آمار تورم در کشور کدام نهاد است؟

رئیس جمهور شخصا داده ها را از مرکز آمار ایران به عنوان شاخص آماری رسمی کشور وارد می کند، اما به نظر من توانایی آمارگیری در بانک مرکزی از نظر سن، امکانات و دسترسی به مرکز آمار بیشتر است. اطلاعات و داده ها
مرکز آمار شاخص‌های کلی را تولید می‌کند و مأموریت انجام فعالیت‌های آماری در همه موضوعات را دارد، اما بانک مرکزی شاخص‌های پولی را تولید می‌کند.

داده های مربوط به شاخص های پولی در بانک مرکزی است. شاخص های پولی منجر به تورم می شود و بانک مرکزی آمار و اطلاعات را به روز کرده است، بنابراین آمارهای تولیدی بانک مرکزی در این حوزه باید قابل اعتماد باشد.

با توجه به اینکه حوزه تصمیم گیری متکی به آمار است، آیا تفاوت های آماری در دو مرکز بزرگ آماری در نهایت منجر به سیاست های اشتباه می شود یا خیر؟

اگر اختلاف آمار دو یا سه واحد باشد، مشکلی نیست. تورم ما 30 درصد باشد یا 35 درصد، تاثیری در سیاست گذاری نخواهد داشت.

زمانی که تورم از تک رقمی خارج شده و به رکوردهای دو رقمی رسیده است، اختلاف دو یا سه واحدی را باید نادیده گرفت. امروز مشکل اقتصادی این است که آبی که گذشت یک سهم است یا صد سهم!
شاخص های کلی اقتصاد در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. اینکه میانگین تورم 35 درصد باشد یا 30 درصد برای مردم مهم نیست. در شرایطی که جدول خانوار نشان می دهد، فرقی نمی کند تورم اقلامی 40 درصد باشد یا 45 درصد!

عمق فاجعه در اقتصاد کلان کشور بسیار عمیق تر از این مشکلات جزئی در حوزه آمار و بین دو نهاد مسئول سنجش شاخص های پولی است.

این نکته فقط مورد توجه محققین خواهد بود. اما تغییر آن به چند واحد تک رقمی هیچ تاثیر واقعی بر آمار و جداول زندگی مردم نخواهد داشت، نه با افزایش تورم 5 واحدی جدول ها خالی می شود و نه با کاهش 5 واحدی تورم، بوی اوضاع بهتر می شود. . تا زمانی که جداول در معرض دید عموم قرار نگیرد، عموم اطلاعات منتشر شده در ویزای شاخص های توسعه یافته را نمی پذیرند. مردم می گویند مرغ پارسال کیلویی 20 هزار تومان بود و امروز کیلویی 60 هزار تومان خریداری می شود. بنابراین تورم 40 درصد نیست و شاخص بهبود نیافته است زیرا قیمت مرغ امروز در سال گذشته سه برابر شده است. بین تورم و تورم تفاوت وجود دارد، اما مردم آنچه را که در زندگی خود احساس می کنند باور خواهند کرد و نه مرکز آمار و نه بانک مرکزی نمی توانند با انتشار اعداد و ارقام، احساس مردم را از وضعیت واقعی زندگی خود تغییر دهند.

توجه داشته باشید که تورم از 43 درصد در دهک های پردرآمد به 53 درصد در دهک های کم درآمد می رسد. مردم دهک های پایین علاوه بر اینکه خانه و ماشین ندارند، شغل مناسبی هم ندارند، مشکلات، آسیب ها و بیماری ها در این دهک ها بیشتر است. از این منظر حتی نمی توان گفت تورم برای این دهک ها 53 درصد است. تورم دهک های پایین سقف ندارد. نرخ تورم منتشر شده توسط مرکز آمار یا بانک مرکزی برای این اقشار اهمیتی ندارد و متاسفانه امروزه این دهک ها تنها جمعیت یا قشر حاشیه نشین تحت پوشش مراکز ویژه نیستند، تعداد افراد زیر خط فقر در کشور ما به همین میزان است. کل جمعیت برخی از کشورهای جهان. امروز دیگر لازم نیست در مورد دهم ها صحبت کنیم، بلکه باید صدک ها را بشماریم و برای آنها برنامه داشته باشیم. زیرا حفره تورمی واقعی در زندگی اقشار مختلف به ویژه اقشار دهک اول و دهم که در دو سر این طیف قرار دارند افزایش یافته است.