آرمان مزور – رها مایری: طی چند روز گذشته خودکشی تعدادی از پرستاران و دستیاران پزشکی رسوایی های زیادی را به همراه داشته است. در این شرایط سخنگوی سازمان نظام پزشکی گفت: ناامیدی دستیاران از آینده شغلی که اکنون برای خود می بینند با پیش فرض های آنها قبل از ورود به رشته پزشکی در تضاد است که یکی از دلایل نگرانی آنهاست و اینکه به خودی خود عاملی برای شروع استرس و اضطراب است که منجر به افسردگی می شود و زمانی که آنها این مراحل را پشت سر بگذارند و احساس بی انگیزگی و درماندگی کنند، ممکن است بخواهند خود را بکشند. اما به عقیده بسیاری، دلیل این امر (خودکشی یا مرگ بر اثر کار زیاد) هرچه باشد، یکی است و آن فشار روحی و جسمی بر کادر پزشکی است که با درآمدهای کم و ناچیز، عدم پرداخت مطالبات پی در پی. نوبت کاری، غیبت از خانواده و فرزندان، کمبود شدید انرژی، مرگ بیماران و… مشکلات روحی و جسمی آنها تشدید شده است. محمد رای زاده رئیس سازمان نظام پزشکی درباره میانگین کار دستیاران گفت: ماهیانه 300 تا 400 ساعت کار می کنند و حقوق دستیاران هم اکنون حدود 12 میلیون تومان است در حالی که حداقل حقوق دستیاران باید 20 تا 25 باشد. میلیون تومان.» این صحبت ها نشان می دهد که چقدر از نظر مالی و سختی کار تحت فشار هستند.
توزیع ناعادلانه منابع در نظام سلامت
این در حالی است که رسانه ها گزارش دادند در ماه گذشته 3 پرستار ما در خواب جان خود را از دست داده اند که علت مرگ آنها «سندرم کاروشی» و مرگ ناشی از کار زیاد بوده است. ایرج خسرونیا رئیس انجمن متخصصان داخلی در این خصوص به خبرنگار آرمان موج گفت: فوت پرستاران و دستیاران پزشکی نشان از بی عدالتی در نظام سلامت دارد. این مشکل مختص وزارت بهداشت امروز دولت فعلی نیست و در سال های 95 و 1400 نیز با این حجم از مرگ های سریالی مواجه بودیم که با وجود تلاش های وزارت بهداشت در سال های اخیر متاسفانه هیچ اتفاقی نیفتاد. این مشکل ریشه عمیقی در نظام سلامت ما دارد و تا زمانی که این ریشه خشک نشود، توزیع منابع در نظام سلامت ناعادلانه خواهد بود. مثلاً اقشار غیر از پزشکان شهرنشین، سهامداران کارخانه های داروسازی، سهامداران بیمارستان ها و… مانند پرستاران و سایر کارکنان نظام سلامت و پزشکان جوان، این وضعیت بسیار پیچیده و ناعادلانه است. یک سیستم مراقبت بهداشتی می تواند مبتنی بر عدالت باشد، جایی که همه اعضای آن، از جراح عالی گرفته تا پرستار و پیراپزشک و غیره، درآمد مناسبی برای کار معقول داشته باشند. بار سنگین نظام سلامت بر دوش افراد کم درآمد است و اقشار ضعیف نظام سلامت از جمله پرستاران یا دستیاران که همه کارها را برای مدرک یا مدرک انجام می دهند و یا پزشکانی که مدرک خود را می گیرند باید با حداقل دستمزد کار کنند. در مناطق محروم این یک نوع کار تحمیلی بر دوش افرادی است که ضعیف ترین حلقه در نظام سلامت هستند.
سندرم کاروچی را جدی بگیرید
بی توجهی به سلامت روان دانشجویان پزشکی و کادر پزشکی در کنار استفاده نادرست از آنها به عنوان نیروی کار ارزان فشار زیادی را بر آنها وارد می کند. در این میان حتی گفته می شود به دلیل فشار روحی زیاد روی این دستیاران، بسیاری از آنها از گرفتن شماره نظام پزشکی در نیمه راه منصرف می شوند.
برای بررسی بیشتر این موضوع و دلایل آن، محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه سالمندان به آرمان مزور گفت: از یک سو برخی از پزشکان در حوزه کاری خود درآمدهای بسیار بالایی دارند، اما برخی دیگر از پزشکان حتی … درآمد آنها میزان اجاره بهای ادارات و پرسنل آنها نیست در حالی که وضعیت کارورزان و پرستاران بدتر است و وزارت بهداشت باید به فکر آنها باشد. خودکشی یا خودکشی و مرگ در خواب بیانگر این است. اگر اشتباه نکنم در سال 95 بیش از 10 مورد فوت ناگهانی پرستار داشتیم. این سندرم «کاروشی» یا پدیده مرگ در اثر کار زیاد است. بعد رئیس سازمان آقای دارابی بود و من معاون ایشان بودم. بعد از اعلام اخطار ما به وزارت بهداشت گفتند مدارک بیاورید که این افراد سندروم کاروشی دارند! اما پس از 8 سال آنچه اکنون شاهد آن هستیم این است که تعداد مرگ و میرهای ناگهانی کم نیست و این روال روز به روز در حال افزایش است. علت مرگ یک جوان بیست ساله بدون تجربه قبلی چیست؟ این رزیدنت یا پرستار جوان به خواب رفته و دیگر بیدار نشده و چندین بار این اتفاق افتاده است.
وی همچنین می افزاید: برخورد مکرر با بیماران بدحال و افرادی که به نوعی با درد و مشکلات بیماری دست و پنجه نرم می کنند و اگر دیر یا زود دکمه دستگاه مراقبت های ویژه یا دارو را در اختیار او قرار دهید، تعهدی قوی ایجاد می شود و تنش یک کار بالا ایجاد می کند. مشکل دیگر کمبود پرستار است، ما جزو کشورهای عقب مانده دنیا در این زمینه هستیم و این کار را سخت می کند. آقای نمکی می گوید ما در دنیا در بعضی چیزها با هم فرق داریم و این یکی از تفاوت هاست! کار زیاد منجر به خستگی جسمی مفرط می شود و خستگی زیاد باعث مرگ و افسردگی می شود.
شریفی مقدم معتقد است وقتی حقوق پرستاران و دستیاران کم است، باید شغل دیگری به جز خستگی از کار زیاد داشته باشند و در ادامه خاطرنشان می کند: رزیدنت ها بیشتر از پرستاران مشکل دارند، باید مهارت و جراحی بیشتری بیاموزند رزیدنت باید در کنار جراح (متخصص) بایستد و تجربه کسب کند. متأسفانه سخنان این گروه منعکس نمی شود زیرا ابزار کار برای دخل و خرج اساتید پزشکی هستند.