روز جدید : از آنجایی که موضوع حذف ارز ترجیحی یا دلار ۴۲۰۰ تومانی در مجلس و دولت جدید مطرح شده است، جبران هزینه های اضافی احتمالی تحمیل شده به توده مردم نیز مطرح شده است.
کوپن های الکترونیکی
از آنجایی که بحث حذف ارز ترجیحی یا دلار ۴۲۰۰ دلاری در مجلس و دولت جدید مطرح شده است، جبران هزینه های اضافی احتمالی که بر توده مردم تحمیل می شود، مورد بحث قرار گرفته است. فرض بر این است که کالاهای الکترونیکی حافظه کوپن های دهه 60 را زنده می کند و پس از حذف ارز ترجیحی مردم می توانند با آنها هر آنچه را که نیاز دارند به قیمت شهریور 1400 خریداری کنند. اما در این بین بسیاری از اقتصاددانان مخالفت کردند. نرخ ارز چندگانه و تولد 4200 دلار در سال 1397، اکنون با لغو آن در شرایط فعلی و البته این روش مخالف است.
تولد 4200 دلار
ماجرا از آنجا شروع می شود که پس از خروج آمریکا از برجام در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ و تشدید فشارها و تحریم های اقتصادی آمریکا علیه ایران، دولت دوازدهم تصمیم گرفت برای تامین و واردات برخی از کالاهای اصلی ارز ترجیحی از جمله گندم در نظر بگیرد. .، روغن، برنج، غلات، مواد اولیه یا خوراک طیور، انواع داروها، برخی مواد اولیه مورد نیاز تولید و سایر کالاهای اساسی. این در حالی است که طی سالیان گذشته بسیاری از اقتصاددانان و کارشناسان با اعمال چنین نرخی بر واردات کالاهای اساسی مخالفت کرده و معتقدند افزایش چند برابری نرخ ارز منجر به فساد و افزایش رانت می شود که نه تنها دردی از مردم دوا نمی کند بلکه بر افزایش نرخ ارز نیز افزوده می شود. مشکلات آنها خواهد شد. اتفاقا همین تحلیل از آب در آمد و بسیاری از کالاهایی که موضوع این نرخ ارز بودند روز به روز با افزایش قیمت بیشتری مواجه شدند و بازار همیشه قیمت های نجومی بیشتری را برای مردم به نمایش گذاشت.
کوپن های بازگشت یک راه حل بازیابی هزینه هستند
اما با روی کار آمدن مجلس و دولت در دوره جدید با تفکرات متفاوت، موضوع حذف ارز ۴۲۰۰ تنی مطرح و جلسات مختلفی برای کاهش اثر تورمی حذف ارز ترجیحی از اقتصاد ایران برگزار شد. دو روز پیش محمد باکر کلیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: ما با هر گونه اقدام در مورد ارز ترجیحی قبل از معرفی کارت الکترونیک مخالفیم و باید کارت الکترونیکی معرفی شود. این نظر دولت و رئیس جمهور است و قیمت هم مثل شهریور ماه است «1400 و این موضع دولت و مجلس است.
مردم چگونه با کوپن های جدید خرید می کنند؟
در این راستا به نظر می رسد از این پس هر خانواده ایرانی باید موجودی الکترونیکی داشته باشد و بر اساس سهمیه های در نظر گرفته شده برای هر کالای عمده، مردم می توانند آن را به قیمت شهریور سال گذشته خریداری کنند. به گفته قالیباف، سپس توضیح دادم که این مدلی که اکنون در مجلس تصویب شده است، برای چند کالای اساسی مانند مرغ، تخم مرغ، روغن، پنیر و … ماهانه مقدار مشخصی پول در نظر گرفته می شود. مردم از شهریور 1400 این محصول را با قیمت پیش بینی شده خریداری می کنند، مثلاً اگر برای هر نفر یک یا دو کیلوگرم مرغ تهیه شود، مردم می توانند از همان کارت بانکی که دارند استفاده کنند و به مراکزی که قبلا خرید می کردند مراجعه کنند، مثلاً یک خانواده پنج نفره برای خرید حدود 8 کیلوگرم مرغ از 30 تا 35 هزار تن بخرند و مابه التفاوت قیمت معمولی و بازار را به هزینه فروشنده پرداخت می کنیم. البته اگر فردی بخواهد بیشتر از این سهمیه استفاده کند طبیعتا هزینه بیشتری دارد که باید به قیمت بازار بپردازد.
چرا برخی از کارشناسان اقتصادی با حذف ارز 4200 تومانی مخالف هستند؟
اما اقتصاددانان و کارشناسانی که تا دیروز معتقد بودند اعمال سیاست هایی مانند ارز ترجیحی و کاهش ارزش آن در کشور آسیب جدی به اقتصاد ایران وارد می کند و باعث ایجاد رانت و فساد می شود. امروز هم با لغو آن مخالف هستند و معتقدند لغو آن و تامین کالاهای اساسی مورد نیاز مردم با ایمیل باعث تورم مفرط و مشکلات زیادی در معیشت مردم می شود. چرا که به گفته آنها در شرایط فعلی با وجود تورم و افزایش عجیب قیمت ها در بازار، اگر دلار 4200 تن شود، وضعیت اقتصاد کشور بدتر می شود.
بروشور الکترونیکی بازگشتی به سیاست اقتصادی دهه 1960 است
علی سعدوندی، تحلیلگر اقتصادی معتقد است که توزیع کالاهای الکترونیکی یک اشتباه اقتصادی و یک اشتباه است. مشابه این سیاست همان اقتصاد کوپنی است که در دهه 1960 داشتیم. اکنون با پیشرفت تکنولوژی به جای کوپن های کاغذی می خواهند کوپن های الکترونیکی بیاورند که اتفاقاً معایب آن نسبت به کاغذی بیشتر است، زیرا همه اقشار جامعه از این مشکلات الکترونیکی آگاه نیستند. بنابراین، متاسفانه، این اتلاف وقت است.
کوپن های الکترونیکی دردی از مردم دوا نمی کنند
باخمن آرمان، استاد دانشگاه و اقتصاددان به شبکه شرق می گوید: «اقتصاد کوپن و بازگشت به کوپن یا برگه الکترونیکی که دولت وقت در دهه 60 مجبور به انجام آن شد و با توجه به شرایط جنگ، ما دچار آن شدیم. نمی توانند این وضعیت را حل کنند و گفت: به روز باشید و درد مردم را درمان کنید، گفت به زودی همه چیز مهمانی می شود و به جنگ ایران و عراق برمی گردیم، اما تفاوت این است که شرایط اقتصادی مردم در اما جبهه ها نیز کمک کردند و حتی فرزندان خود را به جبهه فرستادند، اما در شرایط کنونی مردم ناراحت و معترض هستند و معتقدند حکومت داری ناکارآمد، فساد و عدم پذیرش شرایط جهانی باعث این مشکلات شده است.