روز جدید : همزمانی سفر انریکه مورا و امیر قطر به تهران قابل توجه بود و نشان داد که مذاکرات هسته ای در شرایطی است که با وساطت برخی کشورها می توان گره را باز کرد و مذاکرات را به نتیجه رساند. اما دیدار رابرت مالی با اعضای کنگره نشان داد که تیم مذاکره کننده بایدن تحت فشار جمهوری خواهان است. وزیر امور خارجه نیز در واکنش به این فشارها در واکنش به این فشارها گفت: من نیز مانند رابرت مالی از سوی پارلمان کشورم تحت فشار هستم. ستاره صبح در همین رابطه با حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت وگویی انجام داده است که در ادامه می خوانید:
به نظر شما میانجیگری قطر و عمان در احیای روند مذاکرات موثر است یا خیر؟
مثلث رهبران تشکیل شده بین قطر، ایران و عمان نشان می دهد که حل و فصل اختلافات بر سر پرونده هسته ای و برجام به سطح کلان رسیده و نیازمند راه حل در آن سطح است.
قطر و عمان به طور سنتی در مقاطع مختلف میانجیگری در مسائل و مشکلات ایران و آمریکا بوده اند. اقدامات این دو کشور بی سابقه است و از این نظر عمان از قطر فعالتر است. قطر و عمان در برخی موارد سعی کرده اند از تشدید تنش بین ایران و آمریکا جلوگیری کنند که در برخی موارد موفق بوده اند.
واقعیت این است که ایران و آمریکا در گذشته فرصت های دستیابی به توافق را از دست داده اند. اینکه دو بازیگر در خارج از برجام میانجیگری می کنند نشان می دهد که فضای مذاکرات وین تا چه اندازه برای بحث های بعدی نامناسب است.
پیامدهای احتمالی ورود کشورهای میانجی برای برجام چیست؟
نکته اول اینکه دیگر بازیگران به جای میانجیگری ایران و آمریکا و حل اختلافات، خودشان منافع برجامی را تعیین کرده اند. اروپایی ها شروع به تشدید اختلافات خود کردند. روسیه نیز کشوری بود که برجام را خاکریز می دید و با شروع بحران اوکراین بر آن سایه افکند.
دو طرف اصلی توافق، ایران و ایالات متحده، پرداخت می کنند. ایران تاوان تحریم ها را می پردازد و آمریکا بهای ناکارآمدی دیپلماسی خود در بحث هسته ای را می پردازد.
موضوع دیگر این است که برجام دو طرف دارد. از قبل مشخص است که تفاوت اصلی بین ایران و آمریکاست. مذاکرات وین در خلاء مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا قرار دارد و نسبت به مذاکرات وین در هتل کوبورگ به اراده مقتدرانه تری نیاز دارد. به عبارت دیگر، معتقدم وزن و قدرت میانجی‌های منطقه‌ای در حال حاضر از طرف‌های مذاکره کننده و بقیه برجام بیشتر است و بنابراین به این روند امیدوار هستم و آن را در آینده مثبت می‌دانم.
دیگر کشورهای بریکس در حال حاضر به دنبال منافع خود هستند، نه توافق هسته ای. این رویکرد ایران و آمریکا را بیش از پیش از توافق دور کرده است.
درخواست ایران از غرب چیست؟
ایران نگران کاهش تحریم‌ها از سوی آمریکا است و همین موضوع در روند میانجیگری نیز در حال بررسی است، در سطح کلان به نوعی توسط آمریکا تضمین شده است و از سوی دیگر، آمریکا نگران ایران است. نقش در مناطق . .
میانجی گری قطر و عمان در این زمینه برای ایران مثبت است، زیرا این دو کشور برخلاف اسرائیل و عربستان سعودی که تلاش می کنند نقش ایران را مخدوش کنند، نسبت به نقش ایران در منطقه صادق هستند. البته باید گفت وزن ضمانت‌ها که مورد بحث دو طرف است، طبیعتا سیاسی است، چرا که نمی‌توان این موارد را به‌صورت قانونی و حاکمیتی تعیین کرد.